Valence českých verbálních jmen v nominálních konstrukcích a ve verbonominálních predikátech s kategoriálním slovesem

Czeskie rzeczowniki odczasownikowe (kończące się na przyrostek -ní/-tí) oznaczające zdarzenie (np. poučení jako proces) lub abstrakcyjny rezultat akcji (np. poučení jako przekazana informacja) różnią się z punktu widzenia walencji głównie tym, jak wyrażają swoje dopełnienia walencyjne w strukturze powierzchniowej.W konstrukcjach nominalnych wyraz powierzchniowy dopełnień walencyjnych rzeczowników odczasownikowych oznaczających zdarzenie można wyprowadzić ze struktury walencyjnej ich bazowych czasowników. Natomiast rzeczowniki odczasownikowe oznaczające abstrakcyjny rezultat akcji po to, aby powierzchownie wyrazić swoje dopełnienia walencyjne, używają oprócz systemowych form morfematycznych również formy niesystemowe. W konstrukcjach werbo-nominalnych, w których centrum syntaktycznym jest czasownik kategorialny, rzeczowniki odsłowne oznaczające zdarzenie systematycznie wymagają na powierzchni jako partycypanta czasownika Agensa (w szerokim znaczeniu). Z kolei rzeczowniki odczasownikowe oznaczające abstrakcyjny rezultat akcji często mogą na powierzchni wyrażać innych uczestników semantycznych jako uzupełnienie czasownika, a wybór różnych czasowników kategorialnych często pozwala im za każdym razem spojrzeć na wskazaną sytuację z punktu widzenia innego uczestnika. AbstraktČeská verbální jména (zakončená sufixy -ní/-tí) označující událost (např. poučení jako proces) nebo abstraktní výsledek děje (např. poučení jako předaná informace) se z hlediska valence liší především tím, jak v povrchové struktuře vyjadřují svá valenční doplnění. V nominálních konstrukcích je povrchové vyjádření valenčních doplnění verbálních jmen označujících událost odvoditelné z valenční struktury jejich základových sloves. Oproti tomu verbální substantiva označující abstraktní výsledek děje užívají k povrchovému vyjádření svých valenčních doplnění vedle systémových morfematických forem i formy nesystémové. Ve verbonominálních konstrukcích, v nichž je syntaktickým centrem kategoriální sloveso, verbální jména označující událost systematicky uplatňují na povrchu jako subjekt slovesa participant Agens (v širokém slova smyslu). Oproti tomu verbální jména označující abstraktní výsledek děje mohou často na povrchu jako rozvití slovesa vyjádřit i své další sémantické participanty a výběr různých kategoriálních sloves jim často umožňuje perspektivizovat označovanou situaci pokaždé z hlediska jiného participantu.