Marcin Śmiglecki, S.J. (1563–1618) i jego Logika

Cel artykułu jest dwojaki. Po pierwsze, ma on zaprezentować dzieło Marcina Śmigleckiego pt. Logica – jedną z najwybitniejszych prac polskich nurtu tzw. „drugiej scholastyki”, cieszącą się dużym zainteresowaniem w Europie zachodniej. Ma przybliżyć okoliczności powstania dzieła – głównie te związane z pracami zakonnej cenzury w Rzymie – oraz przypomnieć samą postać Śmigleckiego oraz motywy, które przyświecały jego pracy. Po drugie, chodziło o sporządzenie pełnej listy egzemplarzy Logica Martini Smiglecii, przechowywanych w polskich bibliotekach, wraz z możliwie najpełniejszym ich opisem fizycznym, a także ze wskazaniem ich proweniencji. Materiałem badawczym były więc nie tylko treści źródłowe, zawarte w samym dziele i w archiwalnej dokumentacji, ale nade wszystko egzemplarze dzieła Śmigleckiego, katalogi i inwentarze biblioteczne. Cennych wskazówek i ustaleń dostarczyły także opracowania, w szczególności praca księży Romana Darowskiego SJ i Franciszka Bargieła SJ pt. Logica Marcina Śmigleckiego. Wprowadzenie, przegląd zagadnień, antologia tekstów (2016), publikacje Ludwika Nowaka, Kazimierza Drzymały, a także literatura historyczna i historyczno-filozoficzna z XIX i początków XX w. Metodami pracy, poza analizą źródeł i opracowań, co naturalnie w tym przypadku, była kwerenda biblioteczna. Znaczną pomocą w tym względzie okazały się zasoby zgromadzone w bibliotekach cyfrowych, co otworzyło możliwość wykonania zdjęć lub skanów, pozwalających na dłuższą i wnikliwszą pracę nad materiałem badawczym oraz na jego znaczne powiększanie optyczne. Ustalono, że polskie biblioteki posiadają co najmniej egzemplarze 3 z 4 wydań Logiki Egzemplarzy pełnych lub niekompletnych dzieła jest znacznie więcej niż wskazuje Centralny katalog starych druków Biblioteki Narodowej i znajdują się one w 22 placówkach. W wyniku badań proweniencyjnych ustalono niektórych dawnych posiadaczy dzieła, m. in. liczące się w Rzeczypospolitej kolegia jezuickie w Łomży i Kaliszu.