Poprawa konkurencyjności działalności rolniczej w reformowanej Wspólnej Polityce Rolnej – wybrane zagadnienia prawne

Problematyka artykułu obejmuje zagadnienia związane z wdrażaniem reformy Wspólnej Polityki Rolnej w kierunku wzmocnienia dochodowości i poprawy konkurencyjności rolnictwa. Jego celem jest ocena zaproponowanych na poziomie unijnym prawnych instrumentów w tym zakresie oraz udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy przyjęte rozwiązania normatywne mogą służyć poprawie dochodowości rodzimych producentów rolnych. W konkluzji stwierdzono, że reforma przewiduje szereg instrumentów oddziałujących na rozwój konkurencyjności w rolnictwie, a tym samym poprawiających ich dochodowość. Ich implementacja wynika zarówno z wyznaczonych jej kierunków w teorii adekwatnych do potrzeb sektora, jak i ze zobowiązań międzynarodowych i przyjętej strategii Europejski Zielony Ład. Mimo że stanowią one zachętę dla producentów rolnych do modyfikacji stosowanych przez nich metod produkcji czy działań w obszarze okołorolniczym, to i tak od ich działań zależy wzmocnienie ich pozycji rynkowej.

Biografia naukowa Profesora Romana Budzinowskiego

Biografia naukowa Profesora Romana Budzinowskiego

Rozważania o rozszerzaniu się zakresu regulacji prawnorolnej z uwzględnieniem perspektywy notariusza

Celem rozważań jest charakterystyka zjawiska poszerzania się zakresu regulacji zaliczanych do rolnego prawa gruntowego, wynikającego z nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego dokonanej w 2016 r. oraz jego wpływu na praktykę notarialną obrotu nieruchomościami. W pierwszej części artykułu przedstawione zostały ogólne kwestie ukazujące skalę oddziaływania ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego na regulacje wolne dotychczas od jakichkolwiek form „agraryzacji”, tj. w szczególności tradycyjne instytucje prawa cywilnego, postępowanie cywilne, prawo spółek oraz prawo upadłościowe. W drugiej części ukazany został wymiar praktyczny regulacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego poprzez przybliżenie niektórych problemów, przed którymi stają notariusze jako praktycy stosujący tę ustawę w swej codziennej działalności. W ramach uwag końcowych dokonano oceny zjawiska poszerzania się zakresu regulacji prawnorolnych w polskim systemie prawa, wskazując, że proces ten nie następuje w sposób racjonalny i spójny.

Consumer protection and safeguards: proper information on the geographical origin of ingredients. The case of olive oils

Since the nineties of the previous century, qualified geographic names have been covered by a harmonised EU-wide protection system whose main feature is the recognition of exclusive rights. Such rights are generally parallel to those deriving from the registration of a brand. Accordingly, they are not solely protected by the measures provided in the rules on unfair competition but also by a EU protection system based on granting the group of traders that had sought and obtained recognition of the protected designation of origin or geographical indication a monopoly over the use of a given geographic name and the possibility to seek remedy against any unlawful use of it. In this sense, the information provided generally benefits the market as well as merchants and consumers.

Konstrukcja gospodarstwa rodzinnego na tle konstrukcji gospodarstwa rolnego w Kodeksie cywilnym i ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego

Celem rozważań jest określenie założeń prawno-konstytucyjnych i ekonomicznych konstrukcji prawnej gospodarstwa rodzinnego na tle konstrukcji gospodarstwa rolnego w Kodeksie cywilnym i ustawie z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. W artykule wykazano, że przepis art. 23 Konstytucji RP stanowi jedynie deklarację ustrojową, rodzaj manifestu ideologicznego. Aby został uznany za normę kierunkową, ustawodawca zwykły powinien wypełnić go stosowną treścią. Niewystarczające jest w tym zakresie zdefiniowanie gospodarstwa rodzinnego na podstawie ograniczeń w obrocie nieruchomościami rolnymi w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Konieczne jest stworzenia nowoczesnej i odpowiadającym współczesnym wymogom konstrukcji takiego gospodarstwa. Kierunek tych zmian powinien być jednak przemyślany i uwzględniający politykę rolną państwa.

Lo storico problema dell’alimentazione: la sicurezza degli approvvigionamenti, la food sovereignity e la nuova agricoltura

L’agricoltura è stata il motore che ha consentito lo sviluppo della civiltà umana; attraverso i suoi surplus alimentari ha permesso lo sviluppo di attività non agricole (sacerdoti e guerrieri) e l’affermarsi di differenziazioni economiche che permangono anche oggi (lavoratori e redditieri, ricchi e poveri). Ma la distribuzione degli alimenti fra tutta l’umanità ancor ora è insufficiente, malgrado gli strumenti di trasporto disponibili. Il legislatore europeo di questo secolo e le linee evolutive del commercio internazionale hanno progressivamente segnato una dichiarata e consapevole integrazione fra regole di prodotto e regole di produzione, fra ciclo della vita e mercato, valorizzando il ruolo dell’impresa verso la costruzione di un modello disciplinare unitario ed integrato, al cui interno rilievo essenziale e crescente viene riconosciuto alle scelte di coerenza ambientale e di corretto uso delle risorse naturali. Ma i cambiamenti climatici e la necessità di cambiare modello di sviluppo comporteranno una riduzione drastica degli allevamenti per diminuire la produzione di metano e CO2, e la sostituzione della carne con prodotti di laboratorio contenenti altre proteine derivate probabilmente da molecole di carne che non hanno mai vissuto in una stalla, una forte rivalutazione dei boschi e loro coltivazione in zone aride o artiche ovvero in altissima montagna per incarcerare CO2, lo sviluppo di coltivazioni erbacee modificate per produrre non solo carboidrati, ma anche vitamine e proteine; insomma, ci stiamo avviando verso una nuova rivoluzione agricola dove allo scopo ambientalistico si affiancherà anche lo scopo produttivistico: l’uomo incentiverà l’arboricoltura e alcune coltivazioni erbacee, ridurrà drasticamente l’allevamento di animali dando origine ad una nuova agricoltura, più efficace dal punto di vista ambientale ma anche meglio adatta alla coincidenza del settore primario con la sopravvivenza del genere umano, tentando di diminuire la sua invasività e di ricostruire un pianeta capace di sopportare la nostra invasiva presenza.

Znakowanie żywności jako instrument realizacji celów prawa żywnościowego – wybrane problemy

W artykule podjęto próbę ustalenia, w jaki sposób cele prawa żywnościowego są realizowane przez przyjętą regulację dotyczącą znakowania żywności, oraz zbadania w tym zakresie relacji pomiędzy realizacją poszczególnych celów. Wychodząc od zarysowania poszczególnych celów prawa żywnościowego, przypisano do nich i omówiono uregulowania znakowania żywności o charakterze ogólnym i szczegółowym, nakierowane na realizację poszczególnych celów. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że dwa spośród celów prawa żywnościowego, tj. ochrona zdrowia i życia oraz ochrona interesów konsumentów i rzetelności obrotu, realizowane są w przeważającej mierze przepisami kształtującymi obowiązkowy zakres informacji podawanych na etykiecie. Ponadto ochronie konsumentów służą zasady znakowania, z podstawową zasadą niewprowadzania w błąd. Z kolei ochrona środowiska i dobrostanu zwierząt realizowana jest w aktualnym stanie prawnym w niewielkim zakresie regulacjami o charakterze szczegółowym. Zważywszy na oczekiwania konsumentów dotyczące informacji środowiskowej i informacji dotyczącej ochrony dobrostanu zwierząt, w artykule zaproponowano wprowadzenie regulacji ramowej, określającej zasady stosowania oświadczeń środowiskowych, podobnej do regulacji oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych.

Prawna ochrona ukształtowania terenu w procesie jego zagospodarowania – zagadnienia wybran

Ukształtowanie terenu jest elementem powierzchni ziemi. Celem rozważań jest odpowiedź na pytanie, czy i w jakim zakresie ustawodawca poddaje ochronie ukształtowanie terenu w procesie jego zagospodarowania, czy ochrona obejmuje tylko naturalne ukształtowanie terenu, czy także możliwość jego ulepszenia. W konkluzji artykułu stwierdzono, że ukształtowanie terenu wpływa na walory użytkowe i przyrodnicze powierzchni ziemi. Ustawodawca nie zabrania zmian ukształtowania terenu odpowiednich do jego przeznaczenia, z zachowaniem zasad prawidłowej gospodarki. Zamiarem ustawodawcy nie jest bezwarunkowe zachowanie naturalnego ukształtowania terenu. Liczą się także jego walory użytkowe. Dlatego ustawodawca zezwala na przekształcenie form terenowych, jeśli jest to korzystne i podnosi walory użytkowe terenu oraz nie wpływa negatywnie na grunty sąsiednie i środowisko.

La limitación de la producción de los aceites de oliva por parte del estado español

El sector agroalimentario presenta con carácter general una situación bastante complicada en lo que se refiere a la inestabilidad de los precios en origen. No sucede lo mismo con el último eslabón de la cadena, el de la comercialización, que normalmente obtiene beneficios por la venta de dichos productos. El sector del aceite de oliva en España sufre este tipo de desequilibrios y, además, lo hace de forma recurrente. Ante estas circunstancias el legislador español ha optado por aprobar mediante Real Decreto, el establecimiento de las normas básicas que permitan de forma ordenada retirar la producción del mercado al objeto de paliar la situación precaria sobre todo en los precios y lo ha hecho basándose en la aplicación de un Reglamento europeo. En este artículo nos planteamos si esta norma puede provocar la falta de competencia en el mercado o, si bien, consigue estabilizar los precios en origen del sector oleícola y, a su vez, no genera un perjuicio al consumidor.

Zasiłek chorobowy i zasiłek z tytułu kwarantanny dla rolników w czasie pandemii COVID-19

Celem opracowania jest odpowiedź na pytanie, na ile niedawno ustanowione świadczenia dla rolników, ubezpieczonych w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, zapewniają im ochronę w czasie pandemii COVID-19. W konkluzji stwierdzono, że obecnie obowiązująca regulacja nie zapewnia ubezpieczonym rolnikom wystarczającej ochrony przed czasową utratą zdolności do pracy. Przyznane świadczenia w postaci covidowego zasiłku chorobowego i zasiłku z tytułu kwarantanny są zbyt skromnym socjalnie wsparciem dla rolnictwa w czasie pandemii. Nie uwzględniają swoistości pracy w działalności rolniczej, nie kompensują utraconych dochodów rolnika i ze względu na niewłaściwe zaadaptowanie z systemu powszechnego nie spełniają swoich funkcji. W obliczu czwartej fali zakażeń konieczna jest rychła nowelizacja omawianych rozwiązań.