Możliwości i ograniczenia stosowania wybranych strategii motywowania studentów w warsztacie pracy polonisty uniwersyteckiego

Tekst porusza problem motywacji u studentów polonistyki i kierunków pokrewnych. Autorka koncentruje się na możliwościach i ograniczeniach wybranych strategii motywowania, zwracając uwagę na specyfikę kierunku studiów i uwarunkowania pracy ze studentem polonistyki. W oparciu o własną praktykę dydaktyczną przedstawia propozycje działań, które mogą wpłynąć na podniesienie motywacji studentów, zrealizowanie budującego cyklu uczenia się, ale także poprawę samooceny i wzmacnianie pozytywnych przekonań o własnym potencjale. Odwołuje się do strategii motywowania opartych na modelach humanistycznym i konstruktywistycznym, przedstawiając korzyści, jakie dla dydaktyki polonistycznej może przynieść podejście oparte na wzmacnianiu wewnętrznej motywacji studenta i respektowaniu jego indywidualnych wyborów – a więc uczynienie go podmiotem procesu uczenia się. Zagadnienie to zasługuje na szczególny namysł w kontekście powrotu do nauczania stacjonarnego po kryzysie pandemicznym.

Czcij (…), abyś długo żył na ziemi. O czwartym przykazaniu z myślą o podręcznikach i lekcjach języka polskiego

Artykuł ma na celu pokazanie napięcia między starotestamentowym nakazem motywowanym religijnie czcij ojca swego i matkę swoją…, a współczesnym nam, ziemskim, ludzkim szanuj ojca i matkę, szanuj rodziców. Sposobem na osiągnięcie tego celu będą czynności dydaktyczne poszerzające pole wiedzy: przeczytanie pełnych wersji przykazania czwartego; poznanie strasznych kar grożących za uchybianie czci rodzicom; przywołanie scen składania ofiar z dzieci; czytanie polskich interpretacji czwartego przykazania przez M. Reja i E. Glicznera. Wniosek: dla nas na nasze czasy najbardziej odpowiednim jest wymaganie naturalnego szacunku dzieci dla rodziców – bez pośrednictwa dawnych religijnych mniemań.

O wstydzie na lekcjach języka polskiego

-

Ściana Płaczu: Władysław Broniewski i Jerzy Ficowski. Interpretacja porównawcza: egzemplifikacja

W artykule przypomniano reguły, jakimi rządzi się interpretacja porównawcza. Autorka odnosi się do dotychczasowych ustaleń metodologicznych i metodycznych, przede wszystkim Bożeny Chrząstowskiej, oraz stosuje przyjęte zasady w praktyce (rozszerzając pole o temat i topos). Szkic jest próbą interpretacji porównawczej dwu wierszy polskich poetów - Władysława Broniewskiego (1897-1962) i Jerzego Ficowskiego (1924-2006) – na temat jerozolimskiej Ściany Płaczu.

Po-etyka stosowana? Novum aksjologiczne w ostatnim wydaniu podręcznika B. Chrząstowskiej i S. Wysłouch

Przedmiotem tekstu jest próba pokazania wieloletniego, żywego udziału profesor B. Chrząstowskiej w dyskusji na temat języka humanistyki szkolnej, a tym samym roli poznańskiej Mistrzyni w kreowaniu rzeczywistości humanistycznej godzin polskiego. Służy temu pokazanie ewolucji kształtu Poetyki stosowanej autorstwa S. Wysłouch i B. Chrząstowskiej w kontekście relacji tekst literacki – poetyka – etyka – świat wartości – uczeń. Przyjęto perspektywę chronologiczną w oglądzie kolejnych wersji podręcznika. W oparciu o przedmowy i analizując deklarowane tam autorskie korekty, znajdujące odzwierciedlenie w zawartości merytorycznej i układzie kompozycyjnym, wyrażonym spisem treści, wyróżniono dominanty myślowo-kompozycyjne, organizujące zawartość poszczególnych wersji książki, która po dziś dzień stanowi podstawową pozycję w bibliotekach nauczycieli języka polskiego, będąc zarazem śladem przemian zachodzących w myśleniu o sposobach czytania literatury w szkole i ich ścisłej zależności od dominujących metodologii literaturoznawczych.

Niezgoda i dialog

-

Spotkania literackie na lekcji - satysfakcje i porażki zawodowe nauczycieli

Nauczyciel odgrywa kluczową rolę jako pośrednik w komunikacji literackiej szkoły między dziełem literackim a uczniami. Sukces polskiej dydaktyki, jak udowodniła Bożena Chrząstowska, zależy od jakości tej mediacji. Analizy zawarte w artykule kierują uwagę na postawy lektorów języka polskiego związane z ich pracą dydaktyczną, a zwłaszcza na relację między uczniem a nauczycielem zbudowaną na wspólnym czytaniu utworu literackiego. Wykorzystany materiał empiryczny analizuje trudności, jakie nauczyciele napotykają w pracy z uczniami, oraz satysfakcję, jaką czerpią z wykonywanego zawodu. W artykule wykorzystano analizę wyników ankiety przeprowadzonej wśród 104 nauczycieli języka polskiego klas trzecich gimnazjów z całej Polski jako fragment ostatniej edycji ogólnopolskiego badania czytelnictwa młodzieży.

Kształcenie umiejętności pisania w edukacji polonistycznej w XXI wieku– od sprawności do kreatywności

W artykule postawiona została teza, iż ze względu na wzrost rangi umiejętności pisania we współczesnym świecie konieczna wydaje się potrzeba dydaktycznej refleksji nad uczeniem pisania w L1, tym bardziej że koncepcje kształcenia tej kompetencji powstały jeszcze w XX wieku, w zgoła odmiennej rzeczywistości kulturowo-komunikacyjnej, i trwają w edukacji polonistycznej do dziś. Rozważania prowadzą w stronę rozpoznania problemów, z którymi należałoby się zmierzyć i zagadnień, które należałoby rozważyć, by nadać pisaniu adekwatną rangę edukacyjną w stosunku do rangi kulturowo-komunikacyjneji w rezultacie wziąć większą odpowiedzialności za osiągane efektykształcenia. Dydaktyka i praktyka uczenia pisania w L1 wymagają modyfikacji, a inspiracji metodycznych można szukać w najnowszym dorobku językoznawstwa, co pokazano na przykładzie wykorzystania koncepcji Marii Wojtako wariantach wzorca gatunkowego do przeciwdziałania schematyzmowi tekstów redagowanych przez uczniów.

„Jeśli umiecie – mówcie: kim jesteście?”. O Wiedźmach w wybranych polskich inscenizacjach Makbeta

Rozważania prowadzone w artykule skupiają się na postaciach Wiedźm w Makbecie Williama Szekspira oraz trzech jego inscenizacjach z pierwszej dekady XXI wieku (wyreżyserowanych przez Andrzeja Wajdę, Grzegorza Jarzynę i Maję Kleczewską). Wychodząc od niejasnego statusu postaci w samej tragedii, autor analizuje wybrane sceny ukazujące różne sposoby interpretowania ich spotkań z tytułowym bohaterem ze współczesnej perspektywy oraz sygnalizuje korzyści, jakie dydaktyka szkolna może czerpać z odwoływania się do współczesnych inscenizacji Makbeta.

Razem czy osobno? Znaczenie płci w szkolnej nauce języka obcego

Opracowanie podejmuje temat najważniejszych różnic widocznych w procesie uczenia się języka obcego pomiędzy uczniami płci męskiej i żeńskiej. Autor tekstu analizuje przyczyny tych różnic na poziomie fizjologii i psychologii uczniów oraz wymienia najważniejsze elementy, które powinny być obecne w lekcji edukacji zróżnicowanej.