Βιβλιοπαρουσίαση: Παπανδρέου, Μ. (2020). Συμμετοχική μάθηση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Κατανοώντας τις γλώσσες των παιδιών και ενισχύοντας τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες μάθησης και έρευνας. Σοφία

Βιβλιοπαρουσίαση: Παπανδρέου, Μ. (2020). Συμμετοχική μάθηση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία: Κατανοώντας τις γλώσσες των παιδιών και ενισχύοντας τη συμμετοχή τους σε διαδικασίες μάθησης και έρευνας. Σοφία

Πολιτική και εκπαιδευτική διοίκηση: Ασυμμετρίες και ανισότητες στην ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Το παρόν άρθρο πραγματεύεται τις υφιστάμενες ασυμμετρίες στην Ελληνική Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση σχετικά με την επιλογή των διοικητικών στελεχών, αλλά συνάμα θίγει ποικίλα εκπαιδευτικά, οργανωσιακά και διοικητικά ζητήματα, έτσι όπως αυτά αναδύθηκαν από τις απαντήσεις των ερωτώμενων που συμμετείχαν στην πρωτογενή ποιοτική έρευνα. Πραγματοποιήθηκαν 43 τηλεφωνικές συνεντεύξεις και συγκεκριμένα σε 14 έμπειρους/ες διευθυντές/τριες σχολικών μονάδων, 8 νέους/ες διευθυντές/τριες, 9 υποψήφιους/ες διευθυντές/τριες και 12 εκπαιδευτικούς από τις 13 περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα ερευνητικά ευρήματα, η ισχυρή διαμεσολάβηση πολιτικών παραγόντων στις κρίσεις διοικητικών στελεχών, αλλά και η ρευστότητα και ασάφεια των χρησιμοποιούμενων αξιολογικών κριτηρίων συναποτελούν μείζονος σημασίας ασυμμετρίες αποδιδόμενες στο βαθιά συγκεντρωτικό, τυπολατρικό και φορμαλιστικό Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα και στις κυρίαρχες ομάδες πίεσης. Επιπρόσθετα, η ύπαρξη ενός εμφανούς ομαδικού πρωτότυπου (δάσκαλοι/ες) στην Ελληνική Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, αναπόδραστα, αποτελεί μια κρίσιμη και καίρια παράμετρο, η οποία, συνδεόμενη με τη διαμόρφωση άτυπων και λανθανόντων ιεραρχικών ομάδων (υποκατηγοριών) των εκπαιδευτικών, επιδρά καταλυτικά στη μορφή και δομή της οργανωσιακής κουλτούρας, ορθώνοντας ποίκιλα εμπόδια στη διοικητική και ιεραρχική ανέλιξη των κυριαρχούμενων εκπαιδευτικών ειδικοτήτων. Οι συμμετέχοντες/ουσες υπογράμμισαν, ακόμη, την ύπαρξη και άλλων ασυμμετριών, προτείνοντας λύσεις για την άμβλυνσή τους, οι οποίες, κατά τη γνώμη τους, θα πρέπει να αξιοποιηθούν καταλλήλως από τους φορείς της Εκπαιδευτικής Πολιτικής.

Μετασχηματισμοί κλασικών κειμένων στην επικράτεια του παιδικού βιβλίου: Οι περιπλανήσεις του Δον Κιχώτη στον χώρο του ελληνικού παιδικού βιβλίου

Ένας από τους πιο διαδεδομένους και καθοριστικούς διακειμενικούς μηχανισμούς στην ιστορία του παιδικού βιβλίου είναι αυτός της διασκευής. Τα βιβλία από την λογοτεχνία των ενηλίκων που διασκευάζονται συχνότερα, για οικονομικούς και παιδαγωγικούς λόγους, είναι συνήθως αυτά που ανήκουν στον λογοτεχνικό κανόνα. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα των διακειμενικών περιπετειών που υφίσταται ένα κλασικό κείμενο λόγω των διασκευών του συνιστά ο Δον Κιχώτης του Μ. ντε Θερβάντες. Μέσα από τη διερεύνηση των διασκευών του έργου αναδεικνύεται η «διασκευαστική πλάνη» που πηγάζει από παρωχημένες εκδοτικές πρακτικές προώθησης βιβλίων που παραπλανούν διαχρονικά ιδίως τους πιο άπειρους αναγνώστες. Παράλληλα, η συγκριτική και ιστορική μελέτη των δευτερογενών κειμένων επιβεβαιώνει τις πολιτισμικές αλληλεπικαλύψεις που υφίσταται το κείμενο πηγή καθώς και το περίπλοκο πλέγμα των διαδοχικών επαναδιασκευών που διαμεσολαβούν κατά την αναγνωστική πράξη του παιδιού. Παράλληλα, τίθενται υπό διερεύνηση οι μετασχηματιστικοί μηχανισμοί που εφαρμόζουν οι διασκευαστές στο κείμενο-πηγή προκειμένου να το μετουσιώσουν σε κείμενο προσιτό προς το παιδί εννοούμενο-αναγνώστη της εποχής τους. Οι παραπάνω πτυχές του υπό διερεύνηση θέματος αναδεικνύουν ένα δυναμικό και πολυσύνθετο πεδίο συνάντησης της παιδικής λογοτεχνίας με εκείνη των ενηλίκων και επιβεβαιώνουν την πολυπλοκότητα, την διαχρονικότητα και τον διαμεσικό και διαπολιτισμικό χαρακτήρα της διασκευαστικής διαδικασίας.

Διεύθυνση και ηγεσία σχολικών μονάδων: Πώς η βιογραφία επιδρά στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ηγέτη

Το παρόν άρθρο επιδιώκει να διερευνήσει σε ποιο βαθμό η βιογραφία των διευθυντών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ηγετικής τους φυσιογνωμίας. Η έρευνα εστίασε σε δύο βασικές διαστάσεις της ηγεσίας, την αυτοαντίληψη του ρόλου και το όραμα του ηγέτη. Συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκε ποιοτική έρευνα και χρησιμοποιήθηκε η βιογραφική μέθοδος. Μελετήθηκε η βιογραφία επτά διευθυντών σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι βιογραφικές συνεντεύξεις διεξήχθησαν σε τρεις φάσεις: κύρια αφήγηση από κάθε διευθυντή, διευκρινιστικές ερωτήσεις για σημεία της αφήγησης και ερωτήσεις απολογισμού για την αποτίμηση της συνέντευξης και την κάλυψη όλων των απαραίτητων ζητημάτων για τις θεματικές της έρευνας. Από τα αποτελέσματα της έρευνας, διαφαίνεται ότι οι βιογραφίες των συμμετεχόντων ασκούν ισχυρή επίδραση στον τρόπο που αντιλαμβάνονται και ασκούν τα ηγετικά τους καθήκοντα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, οι εμπειρίες τους στη διάρκεια της προσωπικής και επαγγελματικής τους πορείας, οι αξίες που πρεσβεύουν και οι προσωπικοί ή οι εκπαιδευτικοί στόχοι που προωθούν, καθώς και οι ιδιαίτερες συνθήκες που καλούνται να αντιμετωπίσουν κατά την επιτέλεση των διοικητικών τους καθηκόντων, καθορίζουν αν είναι ηγέτες, το όραμα τους και τον τρόπο που ασκούν την ηγεσία για τον σχολικό οργανισμό.

Οι τρόποι σκέψης στο μοντέλο της Binkley και η ενίσχυσή τους μέσα από το ερευνητικό/παρεμβατικό πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή και Δεξιότητες Κοινωνικής Μάθησης» στο δημοτικό σχολείο

Η Binkley και οι συνεργάτες της στο μοντέλο που παρουσίασαν για τις δεξιότητες του 21ου αιώνα, τις οποίες πολλοί ταυτίζουν με τις κοινωνικές δεξιότητες, αναφέρουν ότι στους τρόπους σκέψης ανήκουν η συγκλίνουσα/αποκλίνουσα σκέψη, η καινοτομία/δημιουργικότητα και η μεταγνώση. Το ερευνητικό/παρεμβατικό πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή και Δεξιότητες Κοινωνικής Μάθησης» του τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, διάρκειας πέντε μηνών περίπου, διερευνά την ενίσχυση των παραπάνω δεξιοτήτων, οι οποίες αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου συνόλου κοινωνικών δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη μάθηση, έχοντας ως εκπαιδευτικό εργαλείο τη δημιουργική γραφή και αφόρμηση λογοτεχνικά κείμενα των βαλκανικών χωρών. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 573 μαθητές της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης των δημοτικών σχολείων του νομού Θεσσαλονίκης, οι οποίοι χωρίστηκαν στην Ομάδα Παρέμβασης, που υλοποίησε το πρόγραμμα και στην Ομάδα Ελέγχου, που παρακολούθησε το κανονικό της πρόγραμμα. Η διερεύνηση του επιπέδου των δεξιοτήτων κοινωνικής μάθησης των παιδιών έγινε με τη χρήση ενός δομημένου αυτοσχέδιου ερωτηματολογίου, του οποίου οι συντελεστές αξιοπιστίας alpha Cronbach κυμαίνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων κατέδειξε ότι η Ομάδα Παρέμβασης σημείωσε στατιστικά σημαντική μεγαλύτερη βελτίωση στην αξιολόγηση των παραπάνω δεξιοτήτων σε σχέση με την Ομάδα Ελέγχου και με εξισωμένα τα δημογραφικά και άλλα στοιχεία των μαθητών.

Ενδοσχολικές συγκρούσεις εκπαιδευτικών: Αποτελέσματα και λύσεις

AbstractΗ παρούσα έρευνα εξετάζει το θέμα των ενδοσχολικών συγκρούσεων των εκπαιδευτικών μιας σχολικής μονάδας. Συγκεκριμένα, σκοπός της παρούσας έρευνας είναι ο προσδιορισμός των απόψεων των εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τα αποτελέσματα των ενδοσχολικών συγκρούσεων και τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Η διερεύνηση του θέματος υλοποιήθηκε με την ποσοτική μέθοδο, με εργαλείο το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και δείγμα τους εκπαιδευτικούς Γυμνασίων και Λυκείων του νομού Καρδίτσας. Η έρευνα έδειξε ότι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν πως οι ενδοσχολικές συγκρούσεις μπορούν να προκύψουν και μεταξύ των εκπαιδευτικών και μεταξύ των εκπαιδευτικών και της διεύθυνσης της σχολικής μονάδας επιδρώντας και θετικά και αρνητικά στη λειτουργία της σχολικής μονάδας. Ως θετικά αποτελέσματα των ενδοσχολικών συγκρούσεων οι εκπαιδευτικοί θεωρούν τη γενικότερη βελτίωση των σχέσεών τους και την επίλυση προβλημάτων προς την κατεύθυνση μιας αποδοτικότερης σχολικής διοίκησης, ενώ ως αρνητικά το μικρό επίπεδο συνεργασίας, την αναποτελεσματική διοίκηση και τα αρνητικά συναισθήματα των εκπαιδευτικών. Στην αντιμετώπιση των αρνητικών αποτελεσμάτων συμβάλλουν τόσο οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί μέσω της συνεργασίας, της αλληλοϋποστήριξης και της σωστής διαχείρισης των συναισθημάτων τους, όσο και οι ενέργειες της διεύθυνσης της σχολικής μονάδας, όσον αφορά το θετικό κλίμα που δημιουργεί, τον δημοκρατικό και συμμετοχικό τρόπο διοίκησης και τη γενικότερη υποστήριξη που παρέχει προς τους εκπαιδευτικούς.

Εφαρμογή της παιδαγωγικής πρότασης του Makarenko στην εκπαίδευση των ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία πρόταση εφαρμογής της παιδαγωγικής-εκπαιδευτικής πρακτικής του Αντόν Σεμιόνοβιτς Μακάρενκο, ως τρόπο αντιμετώπισης του κοινωνικού-εκπαιδευτικού προβλήματος που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, με την έλευση μεγάλου αριθμού ασυνόδευτων ανηλίκων προσφύγων αλλά και μεταναστών. Οι ανήλικοι αυτοί τοποθετούνται σε διάφορες δομές υποδοχής ή ζουν περιφερόμενοι σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, κυρίως αστικές, και έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση (UNHCR, 2019). Η συγκεκριμένη συνθήκη προδιαγράφει αρνητικές προοπτικές για τους ανηλίκους αυτούς, σε βαθμό που, όπως τονίζει ο Filippo Grandi (UNHCR, 2019:6) είναι ορατός ο κίνδυνος να αποτελέσουν μια «χαμένη γενιά». Η κατάσταση αυτή έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με εκείνη που επικρατούσε στη νεοσύστατη Σοβιετική Ένωση μετά το 1917, όταν πλέον των 7 εκατομμυρίων παιδιών ζούσαν στο δρόμο χωρίς κανενός είδους επίβλεψη ενηλίκου και χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση. Οι ομοιότητες των δύο περιπτώσεων σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο αποτέλεσαν το κίνητρο για τον σχεδιασμό μιας πρότασης εκπαίδευσης βάσει του παιδαγωγικού παραδείγματος του Αντόν Μακάρενκο. Ειδικότερα, στο άρθρο αυτό αναλύεται η θεωρητική, κοινωνιολογική και διδακτολογική βάση της πρότασης, παρουσιάζονται οι στόχοι και οι βασικοί της άξονες και σκιαγραφείται ο τρόπος υλοποίησή της στο ελληνικό περιβάλλον.

Εκτιμήσεις μέτρησης χρόνου: επιδόσεις και στρατηγικές παιδιών και ενηλίκων

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνήσει την ικανότητα ενηλίκων και παιδιών στην εκτίμηση μέτρησης του χρόνου καθώς και τις στρατηγικές που αυτοί χρησιμοποιούν κατά την εκτίμηση. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε έρευνα στην οποία συμμετείχαν 30 ενήλικες και 32 μαθητές της Στ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου. Σχεδιάστηκαν και παρουσιάστηκαν στους συμμετέχοντες τρία έργα, τα οποία τους ζητούσαν: α) να εκτιμήσουν τον χρόνο που τους χρειάζεται για να ολοκληρώσουν ένα παιχνίδι, κάνοντας πρώτα μία μελλοντική εκτίμηση και κατόπιν μία αναδρομική εκτίμηση (Έργο 1: «Μελλοντικές και Αναδρομικές εκτιμήσεις»), β) να εκτιμήσουν τη διάρκεια οικείων ενεργειών (Έργο 2: «Εκτίμηση διάρκειας συγκεκριμένων ενεργειών») και γ) να υποδείξουν τρεις ενέργειες με συγκεκριμένη διάρκεια η κάθε μία (Έργο 3: «Υπόδειξη ενεργειών με συγκεκριμένη διάρκεια»). Όλοι οι συμμετέχοντες πραγματοποίησαν τις εκτιμήσεις τους με τυπικές και άτυπες μονάδες χρόνου. Βρέθηκε ότι οι συμμετέχοντες στο σύνολό τους, ανεξαρτήτως ηλικίας, παρουσίασαν παρόμοιες επιδόσεις στις εκτιμήσεις χρόνου που πραγματοποίησαν. Στο Έργο 1 οι αναδρομικές εκτιμήσεις των συμμετεχόντων ήταν πιο επιτυχημένες από τις μελλοντικές εκτιμήσεις. Για να πραγματοποιήσουν τις εκτιμήσεις τους, οι συμμετέχοντες βασίζονταν κυρίως στη διαίσθησή τους και σε γνωστά προς τους ίδιους σημεία αναφοράς, και πολύ λιγότερο στη χρήση τυπικών μονάδων για τη χρονομέτρηση ή τη γνώση του λεπτού. Στο Έργο 2, περισσότερο επιτυχείς εκτιμήσεις σημειώθηκαν στις ενέργειες με μικρή διάρκεια παρά με μεγάλη διάρκεια. Στο Έργο 3 οι συμμετέχοντες παρουσίασαν πάνω από 65% επιτυχείς εκτιμήσεις στην υπόδειξη ενεργειών με μεγάλη διάρκεια. Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη ενίσχυσης της ικανότητας για εκτίμηση μέτρησης του χρόνου από νωρίς.

O συνδικαλιστικός λόγος και η συμβολή του στον δημοκρατικό διάλογο: Ο λόγος της ΔΟΕ για την αξιολόγηση

Το παρόν άρθρο επιχειρεί να προβάλλει τη συμμετοχή των ομάδων πίεσης και κυρίως της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος (Δ.Ο.Ε.), στη θέσπιση μέτρων που αφορούν τομείς της εκπαιδευτικής πολιτικής του κράτους και συγκεκριμένα της αξιολόγησης των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών. Ειδικότερα, επικεντρωνόμαστε στο κατά πόσο η Δ.Ο.Ε. βοηθά ή όχι στην επίλυση του συγκεκριμένου ζητήματος, έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε ένα ενισχυμένο δημοκρατικό εκπαιδευτικό πλαίσιο, που θα εξυπηρετεί και θα προστατεύει όλους τους ενδιαφερόμενους. Ο ανοιχτός, δημοκρατικός διάλογος, συνεισφέρει σε μια λογική διαχείριση των καταστάσεων που δημιουργούνται. Επιπλέον αποτελεί εχέγγυο για την αξιόπιστη σχέση του κράτους με τις ομάδες πίεσης, οι οποίες εκπροσωπούν τον κλάδο των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Παρόλο που οι ομάδες αυτές έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά, την αποτελεσματικότητα της Κυβέρνησης, εντούτοις, το κράτος οφείλει να λαμβάνει υπόψη της θέσεις αυτών σε μία διαλεκτική διαδικασία που προάγει τον θεσμό της Δημοκρατίας. Η εργασία στηρίχθηκε στην ποιοτική προσέγγιση, αξιοποιώντας συνεντεύξεις και ανάλυση περιεχομένου. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η Δ.Ο.Ε. φαίνεται να συμμετέχει σε έναν διάλογο, χωρίς ωστόσο οι όροι του διαλόγου να είναι τέτοιοι που να παράγουν συνθετικές θέσεις. Συχνά οι θέσεις της ΔΟΕ λειτουργούν ως άλλοθι για την αναστολή(;) των συζητήσεων για την αξιολόγηση. Μπορεί λοιπόν κανείς να προβληματιστεί για το αν ο διάλογος αυτός πληροί τελικά τους όρους ενός δημοκρατικού συμμετοχικού και αποτελεσματικού διαλόγου.

Κινηματογραφική εκπαίδευση: Οι απόψεις εκπαιδευτικών και τελειόφοιτων φοιτητριών και φοιτητών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και του Τμήματος Κινηματογράφου.

ΠερίληψηΕισαγωγή: Η σχέση του κινηματογράφου με την εκπαίδευση είτε στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης είτε όχι, αφορά την ίδια την ιστορία του κινηματογράφου. Η πλούσια βιβλιογραφία για τον κινηματογράφο και τα παιδιά εξωθεσμικά, δεν συνοδεύεται από μελέτες για την εφαρμογή της κινηματογραφικής εκπαίδευσης στα σχολεία (Bernstein, 2019·Παπαδόπουλος, 2014·Reid, 2019). Στόχοι της μελέτης: Η μελέτη έχει ως στόχο την κατανόηση της κινηματογραφικής εκπαίδευσης και τις διεργασίες ένταξής της στην τυπική σχολική εκπαίδευση, με βάση τις απόψεις εκπαιδευτικών, και φοιτητών/τριών από δυο Πανεπιστημιακά Τμήματα (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής & Κινηματογράφου). Μέθοδος: Η συλλογή των δεδομένων βασίστηκε στη συγκρότηση 3 ομάδων εστίασης και αξιοποιήθηκε η θεματική ανάλυση περιεχομένου. Αποτελέσματα: Η κινηματογραφική εκπαίδευση σύμφωνα με τις απόψεις των συμμετεχόντων έχει πολλαπλούς στόχους όπως είναι: η κινητοποίηση των μαθητών, η αξιοποίηση των ταινιών ως διδακτικό εργαλείο σε συγκεκριμένα μαθήματα, η σύνδεση των ταινιών με ενήλικες αξίες και ανησυχίες, οι ταινίες ως συμβολικός χώρος για την συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών και των νέων, καθώς και η ανάπτυξη κριτικής σκέψης και κοινωνικής συνείδησης. Συμπεράσματα: Με βάση τις καταγραφές των συμμετεχόντων η κινηματογραφική εκπαίδευση συζητείται και ως μέσο και ως στόχος μιας ενεργητικής, κριτικής και δημιουργική διεργασίας που αφορά κατεξοχήν το σχολείο.