Stanowisko Wielkiej Brytanii wobec amerykańskiego planu umiędzynarodowienia linii kolejowych w Mandżurii, 1909–1910

W artykule przedstawiona została reakcja Wielkiej Brytanii na amerykański plan z 1909 r., dotyczący umiędzynarodowienia linii kolejowych w Mandżurii. Inicjatywa Departamentu Stanu sprawiła, że Londyn znalazł się w delikatnym położeniu, gdyż chciał utrzymać dobre relacje zarówno z USA, jak i mającymi żywotne interesy w Mandżurii Rosją i Japonią. Działał on zatem ostrożnie, ale ostatecznie poparł odmowne stanowisko Rosji i Japonii, co wywołało niezadowolenie Waszyngtonu, które jednak nie doprowadziło do poważniejszego pogorszenia stosunków bilateralnych.

Polityczne aspekty funkcjonowania Instytutu Badawczego Europy Wschodniej i Szkoły Nauk Politycznych w Wilnie (1930–1939)

Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej i funkcjonująca przy nim Szkoła Nauk Politycznych powstały na początku 1930 r. w Wilnie. Blisko związane ze środowiskiem naukowym Uniwersytetu Stefana Batorego, zapisały się trwale w historii intelektualnej miasta, przede wszystkim dzięki prowadzonym badaniom oraz kadrze wybitnych znawców Związku Sowieckiego.

Europejska droga od niepewności do niepewności: 1950–2017

Michał J. Zacharias przedstawia pracę brytyjskiego historyka Iana Kershawa, poświęconą dziejom Europy w drugiej połowie XX w. i w pierwszych dziesięcioleciach XXI stulecia. Praca ma charakter syntetyczny. Należy podkreślić, że w ujęciu jej Autora dzieje Starego Kontynentu nie są prostą sumą dziejów poszczególnych krajów europejskich. Brytyjski badacz omawia przede wszystkim najistotniejsze problemy i zjawiska historyczne z perspektywy Europy. W jego rozważaniach liczą się głównie najważniejsze państwa i narody. Nie jest to pozbawione pewnej racji, bo przecież właśnie ich historia najlepiej oświetla, wyjaśnia przyczyny i przebieg, znaczenie i następstwa skomplikowanych wydarzeń i procesów historycznych.

O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…

Tekst stanowi odpowiedź na recenzję tomu źródłowego „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa– Kraków 2020, a właściwie wprowadzenia do niego, przygotowaną przez Wojciecha Polaka i Włodzimierza Suleję. Autorzy tekstu podważają tezy recenzji, bagatelizujące trwający 16 lat dialog operacyjny ks. Gulbinowicza z SB. Wzmacniają kwestionowane przez Polaka i Suleję tezy z książki „Dialog należy kontynuować…”, w oparciu o niewykorzystane wcześniej materiały źródłowe, wskazując, że obraz niezłomnego hierarchy, który funkcjonował przez lata w sferze publicznej, wymaga skorygowania.

Działalność biskupa stanisławowskiego Grzegorza Chomyszyna w latach dwóch wojen światowych. Analiza porównawcza

Główny cel artykułu stanowi przedstawienie losów greckokatolickiego duchownego Grzegorza Chomyszyna w czasie trwania dwóch najważniejszych konfliktów zbrojnych XX w. W chwili wybuchu I wojny światowej od dekady był już biskupem stanisławowskim, starając się wprowadzić zmiany w funkcjonowaniu Cerkwi greckokatolickiej i opowiadając się za jej latynizacją. Podczas II wojny światowej został kilkakrotnie aresztowany przez okupantów rosyjskich i niemieckich. Zmarł w grudniu 1945 r. wskutek brutalnych przesłuchań w więzieniu łukianowskim.

Językowo-wizualny obraz wroga i swojego – wojna plakatowa 1920 roku

Artykuł został poświęcony propagandowym zmaganiom polsko-bolszewickim w 1920 r. Ich niezwykle istotnym fragmentem były plakaty tworzone często przez wybitnych i uznanych plastyków, których sylwetki przedstawiono. Analizie zostały poddane plakaty tak polskie, jak i bolszewickie, zarówno w warstwie wizualnej, jak i językowej.

Zygmunt Miłkowski – współtwórca Ligi Polskiej wobec socjalizmu

W artykule omówiono stosunek Zygmunta Miłkowskiego – jednej z czołowych postaci polskiej emigracji demokratycznej II połowy XIX i początków XX w. – do socjalizmu. Analizie poddano publicystykę Miłkowskiego, w tym dwa tytuły prasowe „Wolne Polskie Słowo”, „Dla Ojczyzny: organ Skarbu Narodowego”, które ukazywały się pod jego redakcją. Starano się przy tym uwzględnić głosy drugiej strony, czyli socjalistów. Zasygnalizowano również kilka pobocznych, aczkolwiek ważnych dla podjętej problematyki, wątków.

O skuteczności zarządzania strachem i jego outsourcingu. Uwagi na marginesie książki Brunona Kamińskiego

Książka Brunona Kamińskiego to analiza zabiegów, jakie czyniła propaganda w Polsce powojennej (do 1956 r.), aby wywołać, kontrolować i kanalizować strach. To jednocześnie praca z historii emocji, pokazująca, jak określona emocja pojawiała się i kształtowała w określonym kontekście społeczno-politycznym. Niewielka liczba opracowań podejmujących temat w odniesieniu do polskiej historii czyni z opracowania rzecz wartą szczegółowego omówienia i refleksji nad ogólnym stanem badań w subdyscyplinie.

W kręgu złudzeń. O książce Krzysztofa Raka Polska – niespełniony sojusznik Hitlera

Autor krytycznie analizuje książkę Krzysztofa Raka Polska – niespełniony sojusznik Hitlera (2019). Monografia stanowi próbę nowego spojrzenia na stosunki polsko-niemieckie w latach 1933–1939. Zawiera jednak uproszczenia i nieuprawnione interpretacje. Autor bezkrytycznie przyjmuje za rzeczywistość niemieckie starania o antysowiecki sojusz z Polską. Bezpodstawnie sugeruje ustalenie między rządami Polski i Niemiec wspólnego modus operandi przeciw Czechosłowacji w 1938 r. Politykę polską w 1939 r. przedstawia w sposób karykaturalny.

Jako „przestroga przed demontażem demokracji”. Uwagi i refleksje na marginesie polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera, w przekładzie i opracowaniu Eugeniusza Cezarego Króla

Celem niniejszego artykułu jest omówienie oraz próba oceny opublikowanej nakładem wydawnictwa Bellona polskiej edycji krytycznej Mein Kampf Adolfa Hitlera. Przekładu i opracowania podjął się Eugeniusz Cezary Król – wybitny niemcoznawca, który wcześniej dokonał już wyboru i tłumaczenia Dzienników Josepha Goebbelsa. Przygotowane przez niego wydanie Mein Kampf jest pierwszym pełnym polskim przekładem pracy Hitlera, który dodatkowo opatrzono naukowym komentarzem i aparatem krytycznym.