Screening the Conflict, Reaping the Benefits: Yana’s Friends and the Politics of Representation of Russian-Speaking Jews in Israeli Cinema

W wyniku powszechnej fali imigracji, zapoczątkowanej w roku 1989, około miliona Żydów radzieckich trafiło do Izraela. Doświadczenie przesiedleń dla większości repatriantów naznaczone zostało napięciem pomiędzy potrzebą asymilacji w nowych warunkach kulturowych, a chęcią zachowania „rosyjskiej” tożsamości kulturowej. Niniejszy artykuł analizuje politykę (auto)reprezentacji radzieckich imigrantów w Izraelu na przykładzie filmu Arika Kapłuna Przyjaciele Jany (1999), który wyznaczył nową granicę w kinie rosyjsko-izraelskim. W przeciwieństwie do wcześniejszych filmów tworzonych w Izraelu przez filmowców z byłego ZSRR, w których doświadczenie przesiedlenia z reguły nacechowane było nostalgią, poczuciem utraty I podwójnej alienacji, Kapłun w przedstawianiu tożsamości rosyjsko-żydowskiej rezygnuje z nostalgii za radziecką przeszłością i kultywowania rosyjsko-żydowskiej niepowtarzalności. Chociaż bohaterowie filmu starannie i z pietyzmem zachowują niektóre aspekty kultury rosyjskiej (muzyka, sztuka, kulinaria), to łatwo rozstają się z innymi (akcent, alkoholizm, język rosyjski i radzieckie wzorce męskości). Analiza filmu ujawnia zmiany w strategiach autopozycjonowania tożsamości rosyjsko-żydowskiej w kontekście wielokulturowego Izraela.