Filozofia wolności Barucha Spinozy w kontekście interpretacji kompatybilistycznej

<p>W artykule podjęto próbę ukazania filozoficznych zależności idei wolności w filozofii Barucha Spinozy w kontekście współcześnie rozwijanej idei kompatybilizmu i wybranych argumentów stosowanych przez kompatybilistów oraz libertariańskiego rozumienia wolnej woli. Celem było ukazanie możliwości interpretacji filozofii wolności Spinozy z perspektywy kompatybilizmu oraz wskazanie powodów, dla których takie porównanie jest dyskusyjne. Przedstawiona w opracowaniu analiza problemowa ma również skłaniać do podjęcia namysłu nad tym, czy w trwającym renesansie obejmującym problem istnienia wolnej woli w kontekście determinizmu można odnaleźć miejsce dla klasycznych prób rozwiązań problemu, jakie niewątpliwie stanowi panteistyczna filozofia Spinozy.</p>

Juan Larrea y el Nuevo Mundo: entre la filosofía y la mística

<p class="Standard">Celem niniejszego opracowania była analiza mistycznych cech doświadczeń J. Larrei w Peru i Meksyku, opisanych w <em>Orbe</em> i <em>Diario del Nuevo Mundo</em>. Zostały one porównane z definicją mistycznego doświadczenia W. Jamesa. Przeprowadzono analizę ich rozwoju i realizacji w celu zbadania relacji między tym, co osobiste i absolutne w filozoficznym projekcie Larrei. Na tej podstawie wskazano, że poprzez mistycyzm Larrea porzuca indywidualne „ja” jako podmiot myślący oraz że podstawą metodologii jego metafizycznego myślenia są <em>Orbe</em> i <em>Diario del Nuevo Mundo</em>.</p>

Realistyczna interpretacja domniemanego idealizmu G. Berkeleya

<p align="justify">W artykule przedstawiam próbę wskazania na to, iż dokonania Berkeleya, mimo rzekomego konsensusu, nie dają się umiejscowić w obszarze idealizmu subiektywnego. Niezależnie od sformułowań samego Berkeleya, który nie pozostawał klarowny semantycznie, daje się utrzymać tezę, iż świat nie utracił dla niego pozycji bytu realnego, tyle że realność tego świata całkowicie była uzależniona od aktywności bytu boskiego. Filozof słusznie zwrócił uwagę na nieodzowność podmiotowych ujęć w kwestii dostępu do świata. Nie mając odpowiedniej ontologii dla idei, Berkeley nie był w stanie „oderwać” idei od umysłu, lecz znaczyło to u niego „bycie dla umysłu”.</p><p align="justify"> </p><p align="justify"> </p>

„Niezdeterminowanie” granic poznania w znaturalizowanym relatywizmie pojęciowym W.V.O. Quine’a

<p>W artykule opisano znaturalizowany relatywizm pojęciowy W.V.O. Quine’a w perspektywie problematyki granic wiedzy. Quine był jednocześnie relatywistą pojęciowym (mamy do wyboru wiele równoważnych pod względem epistemologicznym systemów pojęciowych) i empirycznym naturalistą (przyjmował naturalistyczną koncepcję treści empirycznej zredukowanej do pobudzeń odbieranych przez nasze powierzchnie sensoryczne w ramach behawioryzmu lingwistycznego). Ponadto bezpośrednio podejmował zagadnienie granic wiedzy, jednak jego główną intencją – jak sam zaznaczył – była przede wszystkim analiza i modyfikacja tytułowego problemu, a nie próba udzielenia na niego odpowiedzi. Krótko mówiąc, zdaniem Quine’a zagadnienie to można zredukować do kontekstu językowego.</p>

Pojęcie matryc M. Ostrowickiego – analiza i krytyka

<p>W artykule omówiono koncepcję matryc przedstawioną przez M. Ostrowickiego. Jest to jego oryginalna koncepcja, dotycząca sposobu rozumienia oraz istnienia rzeczywistości wirtualnej. Podstawowym pojęciem jest swoiście rozumiana matryca (matrix), w dużym stopniu ujęta na sposób cybernetyczny, co doskonale współgra z cyfrowością rzeczywistości wirtualnej. Przedstawiono krytyczną analizę dotyczącą tej koncepcji, wskazując na pewne jej niedoskonałości, leżące niestety u podstawy samego pojęcia matrycy. Należy jednak zauważyć, że była to pierwsza w pełni autorska próba całościowego, a nie tylko lokalnego, ujęcia problemu ontologii rzeczywistości wirtualnej.</p>

Antoni Gaudí – samotność geniusza

<p>Antoni Gaudí to kataloński architekt, wszechstronnie uzdolniony, innowacyjny, twórczy, uznawany za geniusza. Kim właściwie jest geniusz i czy musi być skazany na samotność? To osoba obdarzona wyjątkowymi zdolnościami, jej sposób postrzegania świata i działania wychodzi poza ramy tego, co uważa się za normalne, logiczne czy akceptowalne. Zazwyczaj nie jest mu łatwo funkcjonować w społeczeństwie, wśród mniej wybitnych jednostek, gdzie często ma do spełnienia jakąś szczególną misję. Patrząc na życiorys Gaudíego, można dostrzec zmagania z administracją, zleceniodawcami projektów, które nie zawsze były realizowane, czy z wykonawcami wątpiącymi w wytrzymałość konstrukcji. Jego budowle wielokrotnie wzbudzały emocje i były przedmiotem krytyki, były pożywką dla prasy i karykaturzystów, podobnie jak ich twórca. Czy Gaudí czuł się samotny? A może samotność geniusza nie jest taka, jak my ją pojmujemy czy definiujemy?</p>

¿Enactivismo y solidaridad? Algunas reflexiones en torno a la interculturalidad como liberación

<p class="Standard">W niniejszym tekście proponuję poszerzenie perspektywy filozofii międzykulturowej o ujęcie enaktywistyczne. Zakładam, że enaktywizm daje nowe możliwości ufundowania zasady solidarności. Koncentruję się na zaletach postrzegania człowieka jako żywego systemu autopoietycznego: życiu w i poprzez interakcje, byciu tym samym i innym zarazem, przekraczaniu granic między istotami żywymi ludzkimi i nieludzkimi. Rozważam również zagadnienie możliwości przekroczenia błędu naturalistycznego.</p>

Praktyki językowe na Ukrainie: (nie)zrównoważone współistnienie

<p>Artykuł porusza takie problemy, jak: socjalizacja języka; kompetencje językowe i praktyki językowe ludności zamieszkującej różne regiony Ukrainy (w odniesieniu do języka ukraińskiego i rosyjskiego, ponieważ są one używane w tym kraju); jednojęzyczność/dwujęzyczność w życiu codziennym i komunikacji publicznej; konsumpcja dóbr kultury; dynamika produkcji kultury w języku ukraińskim lub rosyjskim w literaturze i środkach masowego przekazu. Autorka podkreśla, że dwujęzyczność, używanie różnych kodów językowych oraz wysoki poziom kompetencji językowych Ukraińców świadczą o ich międzykulturowej otwartości. W opracowaniu zostały przeanalizowane sposoby mające na celu wzmocnienie pozycji języka ukraińskiego w życiu społecznym, wskazano też potrzebę opracowania zrównoważonej polityki językowej.</p>

Stosunek społeczeństwa polskiego do przeszłości a tożsamość narodowa. Analiza badań sondażowych

<p>Opracowanie podejmuje problem znaczenia przypisywanego przeszłości i historii przez współczesne społeczeństwo polskie w kontekście tożsamości narodowej. Na podstawie reprezentatywnych badań sondażowych z ostatnich lat autor stara się odpowiedzieć na pytania: W jakim stopniu Polacy interesują się historią własnego kraju? Na ile dzieje własnej wspólnoty narodowej są źródłem dumy bądź wstydu? W jakim stopniu znajomość historii mieści się w postulowanych postawach patriotycznych i w ogóle stanowi istotne kryterium uznania kogoś za Polaka? Przeprowadzona analiza prowadzi do konkluzji, że wspólna przeszłość jest jednym z kluczowych elementów współczesnej tożsamości narodowej Polaków.</p>

Granice pojęcia „marka osobista”

<p>Marka osobista, jako pojęcie stosunkowo nowe, nadal nie doczekała się kompleksowych analiz w literaturze naukowej. Opracowania o charakterze poradnikowym wprowadzają wiele niespójnych ze sobą definicji i modeli. Artykuł jest próbą określenia granic pojęcia „marka osobista” (z uwzględnieniem monetyzacji marki osobistej) oraz jego głównych składników (marka to więcej niż wizerunek i promocja), a także warunków postrzegania siebie i innych jednostek w kategorii marki osobistej (kapitał początkowy). W przeciwieństwie do najczęściej poruszanych aspektów w literaturze naukowej (m.in. takich, jak wizerunek marki osobistej w social media) praca uwzględnia multidyscyplinarne podejście do tematu.</p>