Τα συνωνυμικά ζεύγη της Νέας Ελληνικής και η συστηματική αξιοποίησή τους για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών

Η νέα ελληνική γλώσσα εμφανίζει μια σειρά ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που οφείλονται τόσο στη μεγάλη ιστορική της διαδρομή όσο και σε μια σειρά κοινωνικών εξελίξεων και ειδικών συνθηκών που συνέβαλαν στη συντηρητική της φύση, γεγονός που είναι ιδιαίτερα εμφανές στον λεξιλογικό τομέα, όπου η συγχρονία συμπλέκεται οργανικά με μια σειρά στοιχείων διαχρονικής μορφής τα οποία μάλιστα είναι σε μεγάλο βαθμό λειτουργικά και παραγωγικά. Οι διαπιστώσεις αυτές, σύμφωνα άλλωστε και με τις απόψεις πολλών ειδικών, επιβάλλουν για τους μαθητές του δημοτικού σχολείου μια πρώτη επαφή με τη διαχρονία της γλώσσας σε λεξιλογικό επίπεδο, διαδικασία η οποία θα εντάσσεται στη συγχρονική εξέταση και λειτουργία της γλώσσας. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα μιας πειραματικής διδασκαλίας που έγινε σε μαθητές της Γ΄ Δημοτικού και είχε ως στόχο τη δημιουργική εκμετάλλευση συνωνυμικών ζευγών του τύπου λαϊκό-λόγιο.

Η επίδραση της έκθεσης σε εικόνες προτύπων ελκυστικών ανθρώπων στην εικόνα σώματος των μεσηλίκων

Στόχος της μελέτης ήταν να εξετάσει πώς τα άτομα της Μέσης Ηλικίας αντιλαμβάνονται την Εικόνα Σώματός τους. Το δείγμα αποτελούνταν από 20 άτομα και των δύο φύλων, ισοκατανεμημένα σε δύο ομάδες, πειραματική και ελέγχου. Η πειραματική εκτέθηκε σε εικονικά ερεθίσματα που απεικόνιζαν ελκυστικούς κατά τα ιδανικά πρότυπα της εποχής ανθρώπους, τους οποίους παρουσιάζουν τα Μ.Μ.Ε. Η ομάδα ελέγχου εκτέθηκε σε ελκυστικούς -αλλά όχι σύμφωνα με τα ιδανικά πρότυπα της εποχής- ανθρώπους της «καθημερινής ζωής». Σε όλους τους συμμετέχοντες χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια πριν και μετά την έκθεσή τους στις εικόνες, τα οποία μετρούσαν την αυτοεκτίμηση και την τρέχουσα συνολική εικόνα για το σώμα τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι μεσήλικες επηρεάζονται αρνητικά ως προς την ικανοποίηση από την εικόνα σώματός τους, μετά την έκθεσή τους σε εικόνες ελκυστικών ατόμων, ανεξαρτήτως αν το περιεχόμενό τους συμφωνεί με τα ιδανικά πρότυπα της εποχής ή όχι. Ωστόσο, η αυτοεκτίμηση επηρεάστηκε αρνητικά μόνο για τα άτομα που εκτέθηκαν σε εικόνες που προβάλλουν τα ιδανικά πρότυπα της εποχής. Αντιθέτως, στην περίπτωση της έκθεσης σε εικόνες «καθημερινών» ελκυστικών ατόμων, η αυτοεκτίμηση ανέβηκε.

Το νευροψυχολογικό προφίλ και η ενίσχυση της αναγνωστικής κατανόησης των μαθητών με δυσλεξία μέσω γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών: Αποτελεσματικές σχολικές παρεμβάσεις στην ηλικία των 11 έως και 12 ετών

H παρούσα εργασία στοχεύει στην επικαιροποιημένη περιγραφή του γνωστικού και μεταγνωστικού προτύπου της πρόσληψης γραπτού λόγου των μαθητών με δυσλεξία ηλικίας 11-12 χρόνων, καθώς και των αποτελεσματικών σχολικών παρεμβατικών προγραμμάτων για την υποστήριξη της αναγνωστικής τους κατανόησης διαμέσου της εκμάθησης σχετικών γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών. Έπειτα από μια συστηματική βιβλιογραφική αναζήτηση, ανασκοπούνται συνολικά 21 αγγλόγλωσσες έρευνες δημοσιευμένες στο διάστημα 2010-2017, 9 στο πρώτο μέρος της εργασίας (νευροψυχολογικό προφίλ των παιδιών) και 12 στο δεύτερο (αποτελεσματικές σχολικές παρεμβάσεις). Σύμφωνα με τα ευρήματα των μελετών, το γλωσσικό πρότυπο των μαθητών με δυσλεξία αυτής της ηλικιακής ομάδας διέπεται, μεταξύ άλλων, από ελλείμματα στη μνήμη, τις εκτελεστικές λειτουργίες, την αναγνωστική ευχέρεια και σε ένα εύρος γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών επεξεργασίας και πρόσληψης κειμένου, οδηγώντας στην περιορισμένη αναγνωστική κατανόηση των παιδιών και τη χαμηλή συνολική σχολική τους επίδοση. Σε ανταπόκριση στις παραπάνω δυσκολίες των μαθητών, έχουν υλοποιηθεί εκπαιδευτικές παρεμβάσεις διαφοροποιημένης και εξατομικευμένης διδασκαλίας, αλληλοδιδασκαλίας συνομηλίκων και τεχνολογικά υποστηριζόμενα προγράμματα. Στις προσεγγίσεις διεξήχθη ρητή ή άμεση διδασκαλία ή/ και μοντελοποίηση, κατά πλειοψηφία στην ολομέλεια των τάξεων φοίτησης των εκπαιδευομένων. Σε όλες τις παρεμβάσεις, διαπιστώθηκε κυμαινόμενη βελτίωση της πρόσληψης γραπτού λόγου των αποδεκτών τους. Ταυτόχρονα, βρέθηκαν η αύξηση της αναγνωστικής τους ευχέρειας και η προώθηση ενός συνόλου κοινωνικο-συναισθηματικών τους δεξιοτήτων, σε συνάρτηση με συγκεκριμένα ενδοατομικά τους χαρακτηριστικά. Κατόπιν αυτών, οι ανασκοπηθείσες μελέτες προσεγγίζονται κριτικά, λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς τους, αλλά και τον πολυπαραγοντικό και πολυεπίπεδο χαρακτήρα των εξεταζόμενων ικανοτήτων των συμμετεχόντων τους. Καταληκτικά, διατυπώνεται ένα σύνολο προτάσεων μελλοντικής έρευνας, αποβλέποντας στην προσαρμοσμένη, σφαιρική, μακροπρόθεσμη και ενταξιακή υποστήριξη των ατόμων.

Η γλωσσική ανάπτυξη δίγλωσσων παιδιών και η σχέση της με την οικογενειακή γλωσσική πολιτική: Έρευνα σε αλβανικές οικογένειες στην περιοχή της Φλώρινας

Στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία είναι συχνό το φαινόμενο των πολύγλωσσων οικογενειών εξαιτίας παραγόντων όπως μετακίνησης, μετανάστευσης, προσφυγιάς κ.λπ. Οι διεπιδράσεις σε πολύγλωσσες οικογένειες βρίσκονται στο σταυροδρόμι μεταξύ γλωσσικής πολιτικής και δίγλωσσης ανάπτυξης των παιδιών (Van Mensel, 2018) και για αυτό στη σύγχρονη βιβλιογραφία η οικογενειακή γλωσσική πολιτική (family language policy) έχει συνδεθεί στενά με το ερευνητικό πεδίο της κατάκτησης δεύτερης γλώσσας (second language acquisition), καθώς υπάρχει ανάγκη για αναθεώρηση της φύσης της γλωσσικής εκμάθησης μέσα σε έναν πολύγλωσσο κόσμο (Higgins, 2018). Το παρόν άρθρο διερευνά τις στάσεις και πρακτικές έξι οικογενειών (γονέων και παιδιών) που ζουν στη Φλώρινα και έχουν αλβανική καταγωγή, με ιδιαίτερη έμφαση στις γλωσσικές πρακτικές, επιλογές και ιδεολογίες τους που φαίνεται ότι επηρεάζουν τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών τους.

Επισκόπηση ψυχομετρικών εργαλείων για την ανίχνευση προβλημάτων συμπεριφοράς και συναισθήματος παιδιών προσχολικής ηλικίας

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία βιβλιογραφική ανασκόπηση για τον εντοπισμό και την καταγραφή των ψυχομετρικών εργαλείων που στοχεύουν στην ανίχνευση προβλημάτων συμπεριφοράς και συναισθήματος παιδιών προσχολικής ηλικίας. Τα εργαλεία αυτά έχουν κατασκευαστεί από Έλληνες ερευνητές ή έχουν μεταφραστεί και προσαρμοστεί στα ελληνικά. Μέσα από εκτενή βιβλιογραφική έρευνα εντοπίστηκαν και καταγράφηκαν είκοσι ένα (21) ψυχομετρικά εργαλεία τα οποία είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα για την ανίχνευση συμπεριφορικών και συναισθηματικών προβλημάτων. Τα περισσότερα από αυτά έχουν τα χαρακτηριστικά των κλιμάκων εκτίμησης και απευθύνονται κατά κύριο λόγο σε εκπαιδευτικούς προσχολικής αγωγής, ενώ τα μισά περίπου χορηγούνται με στόχο την αξιολόγηση της γενικότερης αναπτυξιακής κατάστασης του παιδιού σε διάφορους τομείς (γνωστικός, ψυχοσυναισθηματικός, κινητικός, ακαδημαϊκός) και όχι αποκλειστικά την ανίχνευση προβλημάτων συμπεριφοράς και συναισθήματος. Η συγκέντρωση και παρουσίαση των ψυχομετρικών αυτών εργαλείων αλλά και η κατηγοριοποίησή τους ως προς το είδος, το περιεχόμενο και το πρόσωπο ή τα πρόσωπα που χορηγούν το εργαλείο κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, διότι θα διευκολύνει τον εκπαιδευτικό, τον γονέα αλλά και τον ερευνητή στην επιλογή του κατάλληλου ψυχομετρικού εργαλείου για την πρώιμη ανίχνευση προβλημάτων συμπεριφοράς και συναισθήματος σε παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Γλωσσικά στερεότυπα σε κείμενα μαζικής κουλτούρας για παιδιά: Μια διαχρονική ανάλυση των γλωσσικών κωδίκων σε ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney

Oι ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney έχουν μεγάλη απήχηση στα παιδιά. Ωστόσο, παρά τον ‘ελαφρό’ και ψυχαγωγικό τους χαρακτήρα, επιτελούν σημαίνοντα ιδεολογικό ρόλο, καθώς μεταφέρουν κοινωνικά και γλωσσικά μηνύματα στα παιδιά, μέσω των οποίων εκείνα αποκτούν συγκεκριμένες εικόνες για τη γλώσσα και τον κόσμο. Στην παρούσα έρευνα, εξετάζουμε τις γλωσσικές επιλογές που υιοθετούνται για την αναπαράσταση μυθοπλαστικών χαρακτήρων σε μεταγλωττισμένες στα ελληνικά ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney, από μια διαχρονική προοπτική. H ανάλυση του γλωσσικού ρεπερτορίου έξι ταινιών κινουμένων σχεδίων της Disney έδειξε πως, σε όλες ανεξαιρέτως τις ταινίες, η ομιλία των χαρακτήρων κατασκευάζεται μέσα από την άντληση συγκεκριμένων γλωσσικών κωδίκων. Έτσι, για παράδειγμα, η χρήση της καθομιλουμένης εξασφαλίζει την αμεσότητα, την απλότητα και την ‘αυθεντικότητα’ των χαρακτήρων για τα μικρά παιδιά. Ωστόσο, παρατηρούμε ότι κάποιοι γλωσσικοί κώδικες συνδέονται με συγκεκριμένους χαρακτήρες, αναπαράγοντας γλωσσικά και κοινωνικά στερεότυπα. Για παράδειγμα, η γλώσσα της πιάτσας συνδέεται με λαϊκούς (στις παλαιότερες ταινίες) ή αστείους χαρακτήρες (στις νεότερες ταινίες). Τέλος, στις νεότερες ταινίες απεικονίζεται μεγαλύτερη ποικιλία γλωσσικών κωδίκων, οι οποίοι ανήκουν ως επί το πλείστον σε μη πρότυπα γλωσσικά ύφη, κάτι που χαρακτηρίζει τα ΜΜΕ της μετανεωτερικότητας.

Mια οικοσυστημική προσέγγιση των παραγόντων κινδύνου και ανθεκτικότητας στα παιδιά από διαζευγμένες οικογένειες

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να προσεγγίσει τους παράγοντες κινδύνου και ανθεκτικότητας σε παιδιά από διαζευγμένες οικογένειες βάσει της οικοσυστημικής θεωρίας του Urie Bronfenbrenner. Συγκεκριμένα παρουσιάζονται σχετικά ευρήματα, όπως προέκυψαν από την επισκόπηση της βιβλιογραφίας, για την επίδραση ορισμένων εκ των σημαντικότερων παραγόντων του διαζυγίου στη συναισθηματική ευεξία των παιδιών. Οι παράγοντες αφορούν σε οντογενετικά χαρακτηριστικά του παιδιού (π.χ. φύλο, ηλικία, ικανότητα αντιμετώπισης στρεσογόνων καταστάσεων), σε βασικά δομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά του μικροσυστήματος της διαζευγμένης οικογένειας (π.χ. γονικές συγκρούσεις πριν το διαζύγιο, ποιότητα σχέσης γονέα-παιδιού και γονικό στρες), σε χαρακτηριστικά των μεσοσυστημικών σχέσεων (π.χ. ευχέρεια επικοινωνίας με άλλο γονέα και σχέσεις μεταξύ διαζευγμένων γονέων), σε χαρακτηριστικά του εξωσυστήματος (π.χ. δίκτυα κοινωνικής υποστήριξης, επαγγελματική κατάσταση διαζευγμένου γονέα και ικανοποίηση από τη ζωή) και τέλος σε μακροσυστημικές αντιλήψεις και πεποιθήσεις για τις νέες μορφές οικογενειακής οργάνωσης. Κλείνοντας, υπογραμμίζεται η ωφέλεια της χρήσης ολιστικών προσεγγίσεων στη σχετική με το διαζύγιο έρευνα και γίνονται προτάσεις για περαιτέρω μελέτη του πεδίου.

Κλίμακα εκτίμησης λεξιλογίου: σχεδιασμός, δημιουργία, πιλοτική χορήγηση

Στόχος της παρούσας εργασίας ήταν ο σχεδιασμός, η δημιουργία και η πιλοτική χορήγηση ενός ψηφιακού εργαλείου εκτίμησης του προσληπτικού λεξιλογίου παιδιών προσχολικής ηλικίας. Κατά την εκπόνηση της παρούσας μελέτης, εφαρμόστηκε συγχρονικό σχέδιο έρευνας με ανεξάρτητη μεταβλητή την ηλικία των παιδιών (ηλικιακές ομάδες: 4;00 – 4;05, 4;06 – 4;11, 5;00 – 5;05, 5;06 – 5;11 και 6;00-6;06 ετών) και εξαρτημένη μεταβλητή τον αριθμό των σωστών απαντήσεων στα 54 αντικείμενα (items) της δοκιμασίας, που αποτέλεσαν τις κεντρικές μεταβλητές της μελέτης. Το δείγμα αποτελούνταν από 352 υγιή ελληνόφωνα παιδιά (46% αγόρια και 54% κορίτσια) στα οποία παρουσιάστηκαν στην οθόνη του υπολογιστή 54 ομάδες τεσσάρων εικόνων και σε κάθε ομάδα έπρεπε να επιλέξουν την εικόνα που αντιστοιχούσε στη λέξη ενός ηχητικού μηνύματος. Στατιστικές αναλύσεις ανέδειξαν την στατιστικά σημαντική αναπτυξιακή ευαισθησία των 29 εκ των 54 αρχικών items της δοκιμασίας. Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, προέκυψε η αναθεωρημένη εκδοχή της δοκιμασίας η οποία διαπιστώθηκε να έχει αξιοπιστία εσωτερικής συνοχής (Cronbach a= 0,85) και να είναι «ευαίσθητη» στις αναπτυξιακές μεταβολές που είναι αναμενόμενες με βάση την ηλικία, ευρήματα που στο σύνολό τους προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις για τη λειτουργικότητα του νέου αυτού ψυχομετρικού εργαλείου ως μέσου για την εκτίμηση του προσληπτικού λεξιλογίου παιδιών προσχολικής ηλικίας.

Ιατρικός τουρισμός σε φιλικά περιβάλλοντα για ασθενείς με άνοια

Η παρούσα επισκόπηση διερευνά ένα νέο πεδίο για την ανάπτυξη ενός νέου είδους τουρισμού στον ελληνικό χώρο. Οι ιατρικές υπηρεσίες που παρέχονται στην Ελλάδα είναι υψηλού επιπέδου. Επίσης, η Ελλάδα διαθέτει ένα αξιόλογο τουριστικό προϊόν προς εκμετάλλευση, προσφέροντας ποικιλία δραστηριοτήτων, πολιτιστικών δρώμενων, ξενοδοχειακών υποδομών και τοπίων, ικανοποιώντας κάθε ηλικιακή ομάδα. Επιπλέον, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής έχει δημιουργήσει μια νέα προοπτική για τουρισμό που αφορά σε ηλικιωμένους, ακόμα και ιατρικό τουρισμό, τομέας που επιδρά θετικά στην υγεία τους. Το φαινόμενο της γήρανσης έχει άμεση σχέση με τη νοητική έκπτωση των νοnτικών λειτουργιών των ηλικιωμένων και άρα άμεσα σχετιζόμενες με αυτή ασθένειες, όπως η άνοια, οι οποίες θα εμφανίζονται όλο και συχνότερα.Λαμβάνοντας αφορμή αφενός τον τουριστικό πλούτο της χώρας μας και αφετέρου τις ανάγκες των ασθενών με άνοια, διερευνούμε στη συγκεκριμένη εργασία, τη δημιουργία τουριστικών προϊόντων φιλικών προς τους ασθενείς. Λόγω των εξειδικευμένων αναγκών των ασθενών, προτείνεται η ένταξη όλων αυτών των δραστηριοτήτων σε κοινότητες φιλικές προς την άνοια, και ειδικότερα με την παροχή κατάλληλων υπηρεσιών και υποδομών.Καθώς στη διεθνή βιβλιογραφία γίνεται εκτενής αναφορά σε φιλικές υπηρεσίες σε ασθενείς με άνοια, διερευνήθηκε ως επί το πλείστον η φιλικότητα των κτιριακών υποδομών, με γνώμονα τον εύκολο προσανατολισμό σε νέα περιβάλλοντα (ξενοδοχεία, ιατρικές υποδομές). Ειδικότερα, παρατίθενται συνοπτικά προδιαγραφές από εφαρμοσμένα παραδείγματα στο εξωτερικό για τη διαμόρφωση τόσο των εξωτερικών όσο και των εσωτερικών τους χώρων. Τέλος, και με στόχο να μπορεί ο ασθενής να μετακινείται αυτόνομα και εκτός των συγκεκριμένων χώρων, παρατίθεται και η έννοια της φιλικότητας των πόλεων.

Αυτοπροσδιορισμός των φοιτητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης: σπουδές και μετέπειτα εργασία.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει ένα μέρος μιας μεταδιδακτορικής έρευνας που διεξήχθη το φθινόπωρο του 2015 από το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και αφορούσε την κοινωνικοποίηση των φοιτητών του Α.Π.Θ. Στη συγκεκριμένη ενότητα της έρευνας διερευνήθηκαν οι απόψεις των φοιτητών αναφορικά με τις επαγγελματικές τους επιδιώξεις μετά το πέρας των σπουδών τους. Προτάχθηκαν οι ιδιότητες που αφορούσαν την άποψή τους για την ιδανική εργασία, όπως τουλάχιστον την εννοούν οι ίδιοι και με βάση τις σπουδές τους, και κλήθηκαν να τις ιεραρχήσουν. Το σκεπτικό της έρευνας στηρίχθηκε στο θεωρητικό πλαίσιο του Frank Parsons (2010) και του Super (1953), ενώ χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της επισκόπησης. Κύρια ευρήματα της έρευνας είναι η υιοθέτηση εκ μέρους των φοιτητών ρεαλιστικότερων στόχων που προσιδιάζουν στην οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον παρατηρήθηκαν ορισμένες επιμέρους σχέσεις ανάμεσα στο φύλο και την κατεύθυνση των σπουδών.