Inspiracja biblijna Dyrektorium o katechizacji

Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie: na ile nowe Dyrektorium o katechizacji inspiruje się natchnionym przez Boga Pismem Świętym? Badania wykazały, że dokument stanowi kolejne, dynamiczne rozwinięcie dwóch wcześniejszych tekstów, z którymi zachowuje ciągłość, ale różni się nowym usystematyzowaniem ujęcia formacji katechetów i oczywiście uwzględnieniem dorobku katechetyków oraz współczesnego Magisterium Kościoła. Bogactwo cytatów z Pisma św., zawarte w dyrektorium, nie tylko potwierdza biblijny charakter katechezy, ale z nowym dynamizmem wskazuje możliwości biblijnej animacji katechezy na każdym etapie jej rozwoju. Ważny wniosek płynący z pytania postawionego na początku dotyczy faktu, że nie należy tylko powtarzać wymienionych sformułowań kerygmatu z przeszłości. Od katechety wymaga się nie tylko znajomości wyrażeń biblijnych, ale jest on wręcz inspirowany, aby ucieleśniał kerygmat na potrzeby współczesnych osób i wspólnot. Opracowanie Bożej pedagogii w historii zbawienia w dyrektorium jest na wskroś biblijne. Magisterium Kościoła w zakresie katechezy ukazuje Objawienie jako wielkie dzieło wychowawcze Boga, które jest przeniknięte narracją biblijną. Analiza biblijna, połączona z refleksją katechetyczną, ukazuje Boga Ojca jako genialnego wychowawcę, który przekształca dzieje swojego ludu w lekcje mądrości (por. Pwt 4,36-40; 11,2-7), dostosowując się do wieku i sytuacji, w której lud ten żyje. Przedstawia Bożą pedagogię w misterium Wcielenia. Ukazuje Ducha Świętego, którego otrzymali uczniowie i byli prowadzeni przez Pocieszyciela do poznania prawdy, „aż po krańce ziemi” (Dz 1,8), dawali świadectwo o Słowie życia, którego słuchali, które oglądali i którego dotykali (por. 1 J 1,1; DK 162). Refleksja odpowiedzialnych za katechizację syntetycznie ukazała, że ewangeliczne opowieści są potwierdzeniem wychowawczego charakteru relacji Jezusa i mogą także dziś inspirować pedagogiczne działanie Kościoła. Podsumowując obecność 187 cytatów biblijnych w głównym katechetycznym dokumencie Kościoła katolickiego należy podkreślić, że dla katechetów są one echem słów ich powołania: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu!” (Mk 16,15). Echo tych słów rozbrzmiewa we współczesnych sytuacjach przekazu wiary, a to znaczy, że słowo Boże jest przekazywane w żywej Tradycji Kościoła, która stawia czoła różnym wyzwaniom związanym z kulturą cyfrową, globalizacją kultury i innym współczesnym wyzwaniom.

Wpływ Kardynała Stefana Wyszyńskiego na duchową pedagogizację narodu

Wieloletnia aktywność w przestrzeniach religijnych, narodowych i społecznych narodu polskiego daje podstawę do tego, aby kardynała Stefana Wyszyńskiego umieścić wśród najwybitniejszych autorytetów osobowych w dwudziestym wieku w Polsce. Poprzez pełnioną posługę biskupią i prymasowską wywarł wpływ na losy narodu i Kościoła w potrójny sposób. Najpierw poprzez podejmowanie różnorakich działań duszpasterskich i katechetycznych, następnie przez wypowiadanie się na konkretne tematy społeczne, narodowe i patriotyczne oraz poprzez maryjną pedagogizację narodu. W nauczaniu oraz posłudze pasterskiej łączył ze sobą z powodzeniem wymiary teologiczne i społeczne. Jego teologiczna spuścizna została ukonkretniona w Jasnogórskich Ślubach Narodu oraz Wielkiej Nowennie, co stało się inspiracją dla podjęcia działań duszpasterskich, które skutkowały wprowadzaniem w życie Kościoła katolickiego w Polsce nauczania Soboru Watykańskiego II. Unikalny wpływ kardynała Stefana Wyszyńskiego na rozwój polskiej myśli teologicznej i katechizacji można zauważyć w dziedzinach duchowości i pobożności maryjnej, apostolstwa świeckich, patriotyzmu, teologii kapłaństwa oraz katolickiej nauki społecznej, zwłaszcza teologii pracy, kultury i narodu.

Przyczyny sukcesu w polskiej profilaktyce palenia tytoniu

Odnotowany w połowie drugiej dekady XXI wieku spadek ilości sprzedawanych papierosów w Polsce, zmniejszenie się liczby palaczy oraz mniejsza liczba zachorowań na raka płuc wśród mężczyzn od 35 do 54 roku życia skłaniają do podjęcia pogłębionej refleksji nad tym, dzięki czemu udało się to osiągnąć. Celem analiz, podjętych w niniejszym artykule, było wyodrębnienie przyczyn osiągniętego sukcesu oraz prezentacja polskiego świadectwa zaangażowanej pracy profilaktycznej, zarówno w krajowych, jak i międzynarodowych kręgach. Warto to uczynić dla: odnotowania historii dokonań, docenienia twórców sukcesu, pozyskania naśladowców, ukazania cennego przykładu kontynuatorom działań prozdrowotnych. Materiał zgromadzony w przedstawionym tekście pozyskano dzięki: udziałowi w licznych Konferencjach im. prof. Franciszka Venuleta dotyczących profilaktyki palenia tytoniu; poświęconym temu zagadnieniu publikacjom oraz osobistej znajomości konkretnych działań podejmowanych bądź inspirowanych przez prof. dr. hab. Witolda Zatońskiego i ks. prof. dr. hab. Czesława Cekierę, a także ich współpracowników z Instytutu – Centrum Onkologii im. Marii Curie-Skodowskiej w Warszawie, Fundacji „Promocja Zdrowia” i Katedry Psychoprofilaktyki Społecznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Rok Rodziny inspiracją dla katechezy parafialnej

Ogłoszony przez papieża Franciszka Rok Rodziny Amoris laetitia skłania do pogłębionej refleksji nad rodziną, jej miejscem i znaczeniem w życiu pojedynczego człowieka a zarazem całej ludzkiej wspólnoty. Inspiruje do poszukiwania propozycji katechezy parafialnej adresowanej do rodzin. Zachęca, by odkryć i żyć bogactwem adhortacji apostolskiej Amoris laetitia, poprzez różne propozycje o charakterze duchowym, duszpasterskim i kulturalnym, podejmowane w parafiach, diecezjach, na uniwersytetach, w ruchach kościelnych i w stowarzyszeniach rodzin. Rodzina, jako paradygmat całego duszpasterstwa, zasługuje na całoroczne świętowanie tak, by stanęła w centrum zaangażowania i uwagi każdej rzeczywistości duszpasterskiej i kościelnej. Doświadczenie pandemii w sposób szczególny unaoczniło zasadniczą rolę rodziny jako Kościoła domowego i znaczenie wspólnotowych więzi między rodzinami, które czynią z Kościoła „rodzinę rodzin”. Papież Franciszek wymienia trzy główne cele tego wyjątkowego czasu: (1) rozpowszechniać treść adhortacji apostolskiej Amoris laetitia, aby dać poznać rodzinom „doświadczenie, że Ewangelia rodziny jest radością, która «napełnia serce i całe życie»”; (2) Głosić, że sakrament małżeństwa jest darem i że ma w sobie przeobrażającą moc ludzkiej miłości; (3) Czynić rodziny głównymi podmiotami duszpasterstwa rodzinnego. Rok Rodziny Amoris laetitia powinien zaznaczyć się w życiu każdej wspólnoty parafialnej, szczególnie na poziomie przepowiadania, przygotowania liturgii niedziel, świąt, uroczystości i zaangażowania w nie całych rodzin oraz działalności na rzecz członków rodzin, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej.

Sobre el discernimiento eclesial

La cuestión del discernimiento, de antigua raíz tanto clásica como cristiana, es de particular actualidad por varias razones, sobre todo en su vertiente eclesial: entre ellas, el camino de la sinodalidad, la renovación de la teología práctica (teología moral, espiritual y pastoral), continuas referencias de los textos magisteriales e impulso que se desea dar a la participación de todos los fieles en la misión de la Iglesia. Por ello se ve conveniente, en primer lugar, explicar las características del discernimiento en la perspectiva cristiana y teológica. En segundo lugar conviene explorar las características específicas del discernimiento eclesial y detenerse particularmente en ciertos detalles o aspectos de su dinamismo, para distinguirlo de otros procesos similares o que pretenden, con algunos defectos, llevarlo adelante al servicio de la evangelización. Asimismo, conviene subrayar las actitudes fundamentales esperables por parte de las personas que lo ejercen. Finalmente, el texto hace una llamada de atención a la necesidad de la interdisciplinariedad, es decir, la necesidad de contar con las ciencias, especialmente las ciencias humanas, en el discernimiento eclesial.

Zamysł Boży wobec mężczyzny i kobiety a prawa osób homoseksualnych

Homoseksualizm jest problemem, który dotyka − według różnych danych − ok. 3-4% ludności. W ostatnich latach problem osób homoseksualnych stał się bardzo medialny, a osoby o takich tendencjach domagają się przyznania im różnych praw, m.in. zrównania związków homoseksualnych z małżeństwami heteroseksualnymi czy adopcji dzieci. Biorąc pod uwagę aktualność problemu, na podstawie analizy dokumentów Kościoła katolickiego pragniemy wykazać nieadekwatność takich dążeń. Punktem wyjścia jest przywołanie pierwotnego zamysłu Boga wobec człowieka stworzonego mężczyzną i niewiastą oraz powołania ich do małżeństwa, którego celem jest zrodzenie i wychowanie potomstwa. Jest to również podstawa ukazania godności każdej osoby ludzkiej, w tym także osób o tendencjach homoseksualnych. Z kolei przedstawiona jest kwestia homoseksualizmu i zła moralnego czynów homoseksualnych. Ukazanie, że złe są czyny a nie sama tendencja homoseksualna. W dalszej części przedstawiona jest niemożliwość prawnego uznania i zrównania związków homoseksualnych z małżeństwem heteroseksualnym, między innymi ze względu na zasadę dobra wspólnego społeczeństwa.

Aktywizacja młodzieży szkół ponadpodstawowych w nauczaniu religii – między tradycją a współczesnością

Analizy, podjęte w niniejszym opracowaniu, koncentrują się wokół jakości aktywizacji młodzieży szkół ponadpodstawowych, którą zaleca się w obowiązującej Podstawie programowej katechezy Kościoła katolickiego w Polsce (2018). Zwrócono uwagę na obowiązkowy zestaw celów katechetycznych – wymagań ogólnych, treści nauczania religii – wymagania szczegółowe, postawy, jakie należy kształtować w młodzieży, korelację nauczania religii z edukacją szkolną, zalecane warunki i sposoby realizacji założeń programowych oraz współpracę środowisk wychowawczych (rodziny, parafii). Analizując wymienione kwestie próbowano dowieść, że wszystkie elementy merytoryczne i metodyczne, zapisane w podstawie programowej nauczania religii, mogą odgrywać ważną rolę aktywizującą młodzież. Zauważono, że dominuje przekaz wiadomości teologicznych i katechizmowych oraz język teologiczny. Wymienione rozwiązania merytoryczne zostają wzbogacone o korelację z edukacją szkolną, która może przyczynić się do aktywizacji młodzieży. Mało uwagi poświęca się jednak doświadczeniu ludzkiemu oraz wiedzy osobistej uczniów, co nie sprzyja aktywizacji. Również niedowartościowane są nowe technologie informacyjno-komunikacyjne, o których wspomina się bardzo ogólnie. Dominują natomiast propozycje zastosowania tradycyjnych metod aktywizujących młodzież, takich jak metody problemowe, poszukujące, eksponujące. Brakuje propozycji dotyczących form i metod ewangelizacji młodzieży. Takie podejście do aktywizacji młodzieży oscyluje między tradycją a współczesnością. Więcej przy tym jest akcentów tradycyjnych. Stąd też analizowane propozycje aktywizacji młodzieży szkół ponadpodstawowych wymagają uzupełnienia na poziomie tworzenia programów i podręczników do nauczania religii.

Oczekiwania młodzieży względem lekcji religii w szkole średniej – raport z badań

Udział w lekcjach religii powinien pomagać młodym ludziom w rozwijaniu duchowej sfery osobowości, w odnalezieniu własnej drogi do Boga oraz zrozumieniu celu i sensu życia. Zważywszy, że duchowość jest istotnym czynnikiem chroniącym w profilaktyce uzależnień i zachowań ryzykownych młodzieży, bardzo niepokojący jest, odnotowywany w ostatnich latach, spadek frekwencji uczniów szkół średnich na katechezie. Celem artykułu jest ukazanie oczekiwań młodzieży względem katechezy w zakresie programu nauczania, kompetencji merytorycznych katechetów i stosowanych na lekcjach religii metod pracy. W wyniku badań sondażowych, przeprowadzonych w grupie 70 absolwentów szkół średnich, ustalono, że młodzi ludzie są bardzo zainteresowani religią i rozwojem duchowym, mają w tym zakresie wiele oczekiwań, ale również wiele pytań i wątpliwości. Oczekują więc od katechetów rzetelnej wiedzy i otwartości na dyskusję, czego niestety często brakuje im na lekcjach religii.

Satysfakcja i wymagania w roli matki i ojca dziecka z niepełnosprawnością

W artykule zaprezentowano wyniki badań własnych, których celem było ustalenie zależności między wymaganiami roli rodzicielskiej u matek i ojców wychowujących dziecko z niepełnosprawnością a ich satysfakcją z rodzicielstwa. W analizach uwzględniono także wiek dziecka z niepełnosprawnością oraz rodzaj niepełnosprawności. Zastosowano narzędzia własnej konstrukcji w postaci Skali Doświadczeń Rodzicielskich, Skali Wymagań w Roli Rodzicielskiej oraz kwestionariusza ankiety. Ostatecznie wykorzystano materiał uzyskany od 83 matek oraz 67 ojców. Na podstawie wyników analizy regresji wielorakiej stwierdzono podobne tendencje w grupie matek i ojców opisujące udział zmiennej Wzbogacenie w kształtowaniu wyników satysfakcji. Częstsze wymagania roli towarzyszyły najczęściej niższej satysfakcji w jej różnych wymiarach. Jedynie sprzeczności w roli rodzica tworzyły w modelach regresji powiązania dodatnie ze zmienną zależną. Rodzaj niepełnosprawności dziecka był istotny tylko w obszarze kształtowania wyników wymagań roli i jednego z aspektów satysfakcji ojców, z kolei zmienna wieku w zakresie oczekiwań zewnętrznych wobec roli macierzyńskiej.