ODRZUCENIE W IMIENIU DZIECKA SPADKU, KTÓREGO PASYWA WYCZERPUJĄ LUB PRZEWYŻSZAJĄ WARTOŚĆ AKTYWÓW. UWAGI NA TLE UCHWAŁY SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 22 MAJA 2018 R., III CZP 102/17

Przedmiotem rozważań jest uchwała Sądu Najwyższego z 22 maja 2018 r., III CZP 102/17, w której stwierdzono, że „złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka”. Autorka poddaje analizie odrzucenie spadku w imieniu dziecka jako czynność zarządu jego majątkiem, wskazując na kryteria podziału na czynności zwykłego zarządu i przekraczające ten zarząd. Zauważa, że wskazywane w tym kontekście w doktrynie i orzecznictwie czynniki nie pozwalają na zaliczenie odrzucenia zadłużonego spadku do czynności przekraczających ten zarząd. Wskazuje ponadto na skutki złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka bez zezwolenia sądu opiekuńczego, poddając krytycznej analizie funkcje sankcji bezwzględnej nieważności dla ochrony dobra dziecka w tych przypadkach. Istotnym zagadnieniem są rozważania poświęcone zadaniom i roli notariusza przy dokumentowaniu oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka.

WADLIWOŚĆ SKŁADU SĄDU JAKO BEZWZGLĘDNA PRZYCZYNA ODWOŁAWCZA

Artykuł poświęcony został problematyce wadliwości kompozycji składu orzekającego w sprawach karnych w kontekście zaktualizowania się bezwzględnych przyczyn odwoławczych. W opracowaniu analizie poddano dyspozycje art. 439 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., jak również omówiono występujące na kanwie rzeczonej regulacji rozbieżności interpretacyjne. W publikacji sformułowano także postulaty de lege ferenda odnoszące się do bezwzględnych przyczyn odwoławczych związanych z wadliwą kompozycją składu sądu. W tym zakresie w artykule zaproponowano między innymi wprowadzenie definicji legalnych pojęć, o których mowa w art. 439 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., jak również zgłoszono postulat uzupełnienia obowiązującej regulacji karnoprocesowej o domniemanie, oparte na konstrukcji domniemania formalnego, zgodnie z którym to domniemaniem w razie powstania wątpliwości, czy stwierdzone przez sąd odwoławczy uchybienie procesowe w zakresie obsady sądu stanowi względną, czy bezwzględną przyczynę odwoławczą, należy domniemywać, że uchybienie to stanowi uchybienie, o którym mowa w art. 439 § 1 k.p.k.

UWAGI KRYTYCZNE O NOWYM ŚRODKU ZAPOBIEGAWCZYM, PRZEWIDZIANYM W ART. 276A K.P.K.

Niniejszy artykuł poświęcony został w całości nowemu środkowi zapobiegawczemu, który ustawodawca wprowadził do procesu karnego na podstawie niedawno uchwalonej ustawy antycovidowej. W opracowaniu dokonano szerokiej analizy art. 276a k.p.k., w kontekście karnoprocesowego statusu pokrzywdzonego. Wykreowany środek zapobiegawczy stanowi novum w obowiązującej procedurze karnej, dlatego też problematyka jego zastosowania, ocena wpływu na kodeksową koncepcję środków zapobiegawczych i jego relacja do pozostałych środków wolnościowych nie została dotychczas szerzej eksplikowana. Na podstawie ostatnich kilkunastu lat tendencje ustawodawcze wskazują wprost, że rola pokrzywdzonego w procesie karnym ulega stopniowemu wzmacnianiu. Niewątpliwie ustanowienie środka nieizolacyjnego, którego beneficjentem jest określona grupa społeczna, nakreśla nowy kierunek polskiej procedury karnej.

DOPUSZCZALNOŚĆ SĄDOWEJ KONTROLI OCENY OKRESOWEJ ORAZ ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ Z PRACOWNIKIEM SAMORZĄDOWYM JAKO KONSEKWENCJA OCENY OKRESOWEJ

Artykuł dotyczy kontroli okresowej pracownika samorządowego, której negatywny wynik może prowadzić do rozwiązania z nim umowy o pracę. Natomiast ustawa o pracownikach samorządowych nie przewiduje odwołania od negatywnej oceny okresowej do sądu pracy. Możliwe będzie to jedynie w razie rozwiązania z nim umowy o pracę. W artykule omówiono dotychczasowe orzecznictwo sądowe w tym zakresie oraz poglądy przedstawicieli doktryny.

GLOSA DO POSTANOWIENIA SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 3 WRZEŚNIA 2020 R., V KO 57/20

W komentowanym postanowieniu Sąd Najwyższy sformułował tezę, że pojęcie udziału sędziego w sprawie, w rozumieniu przesłanek wyłączenia z art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., oznacza wystąpienie sędziego w sprawie, której rozpoznanie nastąpiło w całości albo choćby w części z udziałem osób wskazanych w art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., tzn. co najmniej rozpoczęło się albo rozpoczęte trwało, ewentualnie nastąpiło podjęcie przez te osoby innych czynności równoznacznych z zajęciem stanowiska w sprawie. Tezy tej nie można zaaprobować. Podzielić natomiast można stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym aplikant adwokacki (radcowski) działający z upoważnienia obrońcy lub pełnomocnika jest także uczestnikiem postępowania, w związku z udziałem którego może mieć zastosowanie wyłączenie sędziego w trybie art. 40 § 1 pkt 3 k.p.k., chociaż występuje on na podstawie instrukcji udzielającego upoważnienia i w granicach jego pierwotnego umocowania.

AKTUALNA LINIA ORZECZNICZA W ZAKRESIE ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ KOŚCIELNYCH OSÓB PRAWNYCH ZA PRZESTĘPSTWA PEDOFILII OSÓB DUCHOWNYCH I KONSEKROWANYCH

Przedmiotem niniejszej pracy jest analiza dyspozycji wybranych sentencji polskiego orzecznictwa w sprawach wnoszonych przez ofiary pedofilii przeciwko kościelnym osobom prawnym, z którymi krzywdziciele nieletnich związani są w formalny sposób. Zgodnie z koncepcyjnymi założeniami pracy eksploracja wyroków została dokonana w oparciu o kryteria, które z punktu widzenia teoretycznoprawnego uprawniają do sformułowania ogólnych zasad, jakimi kierują się sądy w rozpoznaniu tego rodzaju spraw. Jednocześnie analiza orzecznictwa zaowocowała szeregiem praktycznych sądów i sugestii, użytecznych w pragmatycznym oglądzie sporów przeciwko polskim instytucjom wyznaniowym o uregulowanej sytuacji prawnej.

POŻYCZKA MORSKA CALLIMACHUSA ‒ UWAGI NA MARGINESIE TEKSTU SCAEVOLI D. 45,1,122,1

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule jest tekst pochodzący z digesta Scaevoli traktujący o pożyczce udzielonej Callimachusowi na zakup towarów transportowanych drogą morską w kontekście rekonstrukcji stanu faktycznego będącego przedmiotem rozważań jurysty. Szczególne zainteresowanie romanistów wzbudzało m.in. ustalenie, dlaczego Callimachus pozostał zobowiązany do zwrotu pożyczki morskiej pomimo, iż statek, na którym transportował towary zakupione ze środków pochodzących z tej pożyczki zatonął. Zdaniem autorki jednak ustalenie tej okoliczności nie ma żadnego znaczenia dla analizowanego przez jurystę zagadnienia. Jej zdaniem bowiem meritum rozważań Scaevoli stanowi druga część tekstu koncentrująca się na możliwości modyfikacji pierwotnych ustaleń między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą w pożyczce morskiej, przez agenta wierzyciela podróżującego z pożyczkobiorcą i nadzorującego prawidłową realizację postanowień kontraktu przez tego ostatniego. W tej części zaś jurysta z góry zakłada, że bohater kazusu, Callimachus, popadł w zwłokę ze zwrotem pożyczki, a więc nie wywiązał się ze zobowiązań wynikających ze złożonej agentowi pożyczkodawcy stypulacji.

‘PERICULUM VERBUM GENERALE EST’: RISK ALLOCATION IN THE COMMENTARIES OF JACQUES CUJAS

Jacques Cujas was a French humanist and one of the most distinguished 16th-century legal experts. This paper analyses the rules governing liability and the meaning of periculum (risk) in his commentaries to Roman law. My study is focused on two examples which offer surprising interpretations of risk. The first case concerns a person who lost an object given for valuation. Here Cujas uses the term periculum in two different meanings. The first is general and covers all types of irresistible events. The second is limited to only one type of event – theft. This distinction is fundamental for the evaluation of the legal consequences arising from the loss of the object. Te inspector would have had to bear the risk of theft (periculum furti), but not other risks, especially not those related to force majeure. The second case I discuss deals with the complexities of risk allocation in the contract of sale. In one of his earlier commentaries, Cujas accepted the Roman legal principle of periculum emptoris – that the risk of the loss of the object sold should be on the buyer. At the same time, in his discussion of particular cases Cujas was flexible in allocating various risks to either of the parties, thus paving the way for his future change of mind on periculum venditoris.

O wadze „szczegółów”. Recenzja książki Marcelego Hermana, „Działalność żandarmerii Wojskowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w systemie bezpieczeństwa państwa w latach 1999-2018”, wyd. 1, wyd. „Sztafeta”, Kraków-Stalowa Wola 2018, ss. 205

.

UDZIAŁ JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W PROCESIE FINANSOWANIA OCHRONY ZDROWIA

Problematyka organizacji oraz finansowania systemów ochrony zdrowia stanowi jeden z istotnych aspektów funkcjonowania współczesnych państw. Poświęca się jej wiele uwagi, co znajduje swoje odzwierciedlenie również w systemach prawnych, które w coraz szerszym zakresie odnoszą się do poszczególnych aspektów ochrony zdrowia. Istotnym elementem definiującym system ochrony zdrowia danego państwa jest przyjęty model jego organizacji oraz finansowania. Determinuje on oczywiście w znacznej mierze kształt przyjmowanych w państwie rozwiązań organizacyjnych oraz zasad finansowania świadczeń opieki zdrowotnej. Pozostaje jednocześnie w związku z realizacją prawa do ochrony zdrowia, a w tym zakresie z zapewnieniem dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W niniejszym opracowaniu analizie poddano strukturę źródeł finansowania systemów ochrony zdrowia – ze szczególnym uwzględnieniem środków publicznych przeznaczonych na ten cel przez jednostki samorządu terytorialnego.