Edukacja naukowa oparta na dociekaniu (IBSE - Inquiry Based Science Education) oraz STEAM w przedszkolu a zrównoważony rozwój

Celem artykułu jest ukazanie założeń edukacji dla zrównoważonego rozwoju oraz możliwości ich realizowania w przedszkolu. Edukacja ta ujmuje całościowo aspekty dotyczące edukacji ekologicznej, społecznej i ekonomicznej. Ponadto, edukacja dla zrównoważonego rozwoju jest ściśle powiązana z działaniami na rzecz zrównoważonej jakości życia. Pomaga w zrozumieniu siebie i otaczającej rzeczywiści, a także pozwala na budowanie pozytywnych relacji z bliższym i dalszym otoczeniem. Wychodząc z założeń o potrzebie odejścia od metod dedukcyjnych w procesie nauczania, w artykule przedstawione zostały założenia metod opartych na dociekaniu i rozumowaniu oraz STEAM. Na podstawie analizy polskich podstaw programowych wychowania przedszkolnego z lat 1999, 2008 oraz 2017 i ich porównania dokonana została ich interpretacja. Głównym założeniem tychże badań jest wskazanie kierunku zmian i możliwości wprowadzania metod, które mają podnieść jakość kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym. Żyjemy w erze społeczeństwa wiedzy, która się zmienia i jest coraz bardziej złożona, dlatego wymaga to nowych kompetencji.

Zaangażowanie studentów kierunków nauczycielskich w edukację STE(A)M – przykłady dobrych praktyk

Podstawowym założeniem edukacji XXI wieku powinno być kształtowanie u dzieci i młodzieży kompetencji przyszłości. Jednym ze sposobów wspierania młodego człowieka w ich rozwijaniu jest model edukacji oparty na STEM.Celem artykułu jest przedstawienie dwóch inicjatyw: projektu Kitchen Lab for Kids oraz kursu online Edukacja STEAM w przedszkolu, kierowanych głównie do studentów Akademii Ignatianum w Krakowie. Ich prezentacja następuje z perspektywy działalności studenta, jego zaangażowania w Stemowe aktywności, pokazując nie tylko proces nabywania wiedzy, ale przede wszystkim praktycznych umiejętności w tym modelu edukacji. Uczestnicząc w wybranych etapach projektu oraz realizując kurs online studenci mieli możliwość zapoznać się z ideą edukacji STE(A)M, praktycznie przetestować jej propozycje (scenariusze / zasoby) proponując ich modyfikacje, a także zaprezentować własne pomysły i rozwiązania. Taki sposób pracy (skupienie się na aspektach praktycznych) spowodował bardzo pozytywny odbiór i wysokie zaangażowanie studentów w proponowane aktywności. Doceniali oni zarówno atrakcyjność materiałów (zasobów) proponowanych przez nauczycieli Akademii Ignatianum odpowiedzialnych za realizację projektu i kursu, jak i sposób przekazu wiedzy.

Gotowość szkolna dzieci 6-letnich w zakresie przygotowania do nauki pisania i czytania z wykorzystaniem programu rozwijającego percepcję wzrokową „Wzory i obrazki” M. Frostig i D. Horne’a – studium przypadku

Dziecko przekraczając próg szkoły zderza się z wieloma trudnościami na gruncie emocjonalnym, społecznym oraz poznawczym. Dobre przygotowanie go do nabywania dwóch kluczowych kompetencji w edukacji wczesnoszkolnej to znacząca połowa sukcesu dobrego startu w szkole. Zarówno nauka czytania, jak i pisania jest procesem skomplikowanym. Dlatego już w pierwszych miesiącach pobytu 6-latka w przedszkolu przeprowadza się obserwację zakończoną badaniem gotowości szkolnej, która dostarcza nauczycielom wielu istotnych informacji o poziomie dziecka w obrębie percepcji wzrokowej, słuchowej oraz sprawności w zakresie motoryki małej, które są niezbędne do pozyskania tych umiejętności. Przedmiotem niniejszych rozważań ustalono gotowość szkolną dzieci 6-letnich do nauki pisania i czytania. Natomiast celem badań było określenie poziomu przygotowania dzieci 6-letnich w zakresie pisania i czytania. Główną metodą badawczą zastosowaną w badaniach była metoda indywidualnych przypadków, w ramach której wykorzystano technikę obserwacji. W badaniu uczestniczyły dzieci, które w diagnozie początkowej osiągnęły niski poziom rozwoju funkcji wzrokowych i sprawności manualnych, tym samym zakwalifikowane zostały do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, które odbywały się w przedszkolu. Badania trwały pół roku, opierały się na pracy z programem „Wzory i obrazki” M. Frostig i D. Horne’a. Jak sugerują wyniki badań największe postępy dzieci odnotowano w obszarze spostrzegania wzrokowego i koordynacji wzrokowo-ruchowej.

Gry komputerowe w edukacji STEAM – możliwości i przeszkody

Coraz większy udział różnorodnych elementów z gier w kształceniu staje się faktem. Poprzez algorytmizację działań, zmiany w procesie prezentacji zjawisk czy ich symulacji w toku edukacji, gry komputerowe stają się jej atrakcyjnym aspektem, zwłaszcza w edukacji STEAM. Rozwój i dostępność otaczającej nas technologii sprawia, że należy podjąć szczególne działania względem coraz to młodszych jej użytkowników, w celu oswojenia ich z nią i zachęcenia do obcowania i tworzenia za jej pomocą nowych rozwiązań dla ich potrzeb. Gry, z racji ich powszechności w życiu codziennym uczniów, w służbie edukacji stają się oczywistym rozwiązaniem dla dostarczania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla wykonywania zawodów w przyszłości. Prężnie rozwijający się rynek gamingowy sprawia, że dostępność gier komputerowych w tym celu nie zawęża się już wyłącznie do tych oznaczonych jako edukacyjne. Również gry wybierane przez uczniów w celach rozrywkowych przyczyniają się do większego zainteresowania obszarem STEAM. Celem artykułu jest wskazanie wybranych możliwości wykorzystania gier komputerowych w kształceniu STEAM oraz potencjalnych przeszkód, które mogą wystąpić na różnych etapach proponowanych działań. Do omawianych zagadnień dołączono rekomendacje czynności, które mogą doprowadzić do poprawy procesu kształcenia oraz przysłużyć się nauczycielom, rodzicom i twórcom w skuteczniejszym dobieraniu formy i treści gier.

Znaczenie symetrii i asymetrii ludzkiego ciała w rozwoju mowy i motoryki dziecka

Celem artykułu jest wprowadzenie do pojęć dotyczących symetrii i asymetrii ciała człowieka. Badania maja charakter przeglądowy, w głównej mierze oparte są na analizie literatury dotyczącej interdyscyplinarnych rozważań na temat zależności pomiędzy asymetrią i rozwojem mowy, rozwojem motoryki i koordynacji wzrokowo-ruchowej u dzieci, głównie w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Rozwój dziecka to długi i skomplikowany proces, na który wpływa szereg zmiennych natury biologicznej, psychicznej i społecznej. Szczególne tempo rozwoju osobnika przypada na okres dziecięcy, w tym wczesnoszkolny i przedszkolny. Z racji na złożoność tego zjawiska, występuje wiele czynników zaburzających jego prawidłowy przebieg. Oprócz wielu jednostek chorobowych i niewydolności środowiskowych, na podstawie wieloletnich badań i rozważań wiadomo, że jednym z istotnych aspektów jest zagadnienie symetrii i asymetrii ludzkiego ciała. Wyróżniamy wiele rodzajów asymetrii, z czego w literaturze nauk społecznych, najczęściej omawiana jest asymetria funkcjonalna, zwana również lateralizacją. Wiele publikacji wiąże ten typ asymetrii z różnymi parametrami rozwojowymi jak mowa czynna i bierna, koordynacja wzrokowo-ruchowa czy motoryka mała i duża. Harmonijny i niezakłócony rozwój cech psychicznych i motorycznych dziecka, stanowi fundament w gotowości do podjęcia nauki na wyższych szczeblach edukacyjnych oraz pozwala uniknąć wielu problemów natury psychologicznej i społecznej. Wspieranie dziecka w wykształceniu odpowiedniego typu stronności może okazać się jedną ze składowych jego rozwojowego sukcesu.

Wykorzystanie portfolio w pracy z dziećmi w wieku wczesnoszkolnym

Artykuł ukazuje walory portfolio dla rozwijania kompetencji wpisujących się w postulaty zrównoważonego rozwoju. Przedstawiono w nim wyniki jakościowej analizy treści przygotowanych przez studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej, projektów mających na celu opracowanie założeń organizacyjnych związanych ze sporządzaniem portfolio przez dzieci z klas I-III. Wyniki przeprowadzonych analiz, zaprezentowane w odniesieniu do sześciu kategorii interpretacyjnych wskazują to, że portfolio możne być postrzegane jako skuteczny sposób treningu kompetencji związanych z ideą edukacji dla zrównoważonego rozwoju na poziomie pierwszego etapu edukacyjnego.

Wzorzec Osobowy Pedagoga Specjalnego w Edukacji i Terapii Dziecka z Zaburzeniami ze Spektrum Autyzmu- Studium Przypadku

Niniejsza publikacja obejmuje zagadnienia dotyczące osoby pedagoga specjalnego, jako wzorca osobowego oraz jego znaczenia w edukacji, terapii dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Autorka artykułu nad podstawie studium przypadku opisała proces kształtowania się i znaczenia relacji, jaka powstała w kontakcie z uczennicą klasy III Szkoły Podstawowej mającą orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na autyzm oraz możliwe czynniki mające na nią wpływ. Celem publikacji jest ukazanie ogromnego wpływu i znaczenia relacji oraz samej osoby pedagoga specjalnego na proces wychowania, edukacji oraz terapii dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Przedstawiony opis wskazuje, iż specjaliści, nauczyciele odgrywają duże znaczenie w życiu swoich podopiecznych, zaś ich oddziaływanie oraz zbudowana relacje widoczna jest w poczynionych przez uczniów postępach.

Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu - od eksperymentu do ścieżki uczenia się

Artykuł został napisany w ramach projektu Erasmus+ „Kitchen Lab 4 Kids”. Celem prezentacji jest przedstawienie umiejętności STEM oraz ich związków z myśleniem naukowym. Umiejętności STEM zostały zdefiniowane jako ponadprzedmiotowe meta-kompetencje stanowiące podstawę procesu całożyciowego uczenia się, angażowane podczas rozwiązywania ważnych, międzydyscyplinarnych problemów, ale zarazem nie należące do żadnej konkretnej dyscypliny naukowej. Umiejętności te są często opisywane jako umiejętności XXI wieku niezbędne dla funkcjonowania i rozwoju w nowoczesnym, nieprzewidywalnym i podlegającym gwałtownym zmianom społeczeństwie. Artykuł przekonuje, że rozwój takich umiejętności jest zakorzeniony we wczesnym dzieciństwie i powinien być wspierany w edukacji przedszkolnej z wykorzystaniem narzędzi i środków dostępnych w każdej przedszkolnej kuchni. Typowe „kuchenne” umiejętności, wykorzystywane w toku gotowania i przetwarzania żywności mają z natury naukowy charakter, ponieważ oparte są na rozumieniu fizycznych i chemicznych procesów i pojęć, np. odmierzaniu składników, rozumieniu proporcji między nimi, obserwowaniu zmian w stanie skupienia materii (przejścia od stanu stałego do ciekłego i odwrotnie), barwieniu żywności z wykorzystaniem naturalnych barwników, wykorzystywaniu fermentacji do pieczenia chleba etc. Rozumienie tych i podobnych im procesów może wspierać rozwój myślenia naukowego we wczesnym dzieciństwie.

Dobrostan psychiczny dziecka w procesie edukacji szkolnej w czasach pandemii

Celem opracowania jest podjęcie namysłu nad dobrostanem psychicznym dziecka funkcjonującego w procesie edukacji szkolnej w czasach pandemii. W artykule odnajdujemy teoretyczne rozważania na temat pojęcia dobrostanu psychicznego, syntetyczną analizę funkcjonowania systemu edukacji szkolnej, szczególnie w okresie pandemii Covid – 19. Celem badań autorki jest zweryfikowanie poczucia dobrostanu psychicznego dzieci w procesie ich uczestnictwa w zdalnej edukacji szkolnej, zaś problem badawczy zawarty został w pytaniu: w jakim stopniu dziecko będące uczestnikiem szkolnej edukacji zdalnej odczuwa satysfakcję z procesu własnej edukacji, własnej aktywności, zaistniałego stanu rzeczy? W trakcie analizy zebranego materiału badawczego Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie ukazując różnorodne konteksty funkcjonowania ucznia w procesie nauczania zdalnego.

Terapia ręki - od teorii do praktyki. Założenia pedagogiczne Marii Montessori w świetle współczesnej teorii

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie założeń teoretycznych na temat terapii ręki oraz wskazanie możliwości terapeutycznych związanych z rozwojem dużej i małej motoryki w pracy dzieci z materiałem rozwojowym Marii Montessori. Współczesne teorie związane z wielowymiarową stymulacją motoryczną dziecka mają swoje przełożenie na koncepcję pedagogiczną Marii Montessori, która umożliwia doskonalenie poszczególnych umiejętności dzieci przez cały czas przebywania w placówce. Środkiem osiągnięcia zamierzonych celów terapeutycznych w koncepcji Montessori jest przygotowane otoczenie, dające szansę wielokrotnego powtarzania danej czynności oraz poprawę jakości jej wykonania. W części pierwszej artykułu przedstawiono najważniejsze etapy rozwoju motorycznego dziecka i wskazano oddziaływania prawidłowego kształtowania się motoryki dużej i małej na funkcjonowanie dłoni dziecka. Następnie opisano główne założenia terapii ręki, by przejść do przedstawienia praktycznych rozwiązań w metodzie Montessori. Na podstawie analizy propozycji materiałów rozwojowych w obszarach: ćwiczeń praktycznego życia, rozwijających zmysły i mowę, wskazano przykłady aktywności, które wspierają i przygotowują dziecko do szkoły.