Κύρια χαρακτηριστικά της γυμναστικής κίνησης των Φιλανθρωπιστών και του Ludwig Jahn

Οι Φιλανθρωπιστές ήταν κυρίως Γερμανοί παιδαγωγοί, οι οποίοι κατά τον 18ο αιώνα δημιούργησαν και ανέπτυξαν ένα πνευματικό και γυμναστικό ρεύμα. Μάλιστα χρησιμοποίησαν τη γυμναστική, με τον τρόπο που τη χρησιμοποίησαν και οι αρχαίοι Έλληνες, δηλαδή ως μέσο παιδείας. Ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν διάφορα γυμναστικά όργανα, όπως γυμναστικούς ίππους, δοκούς ισορροπίας, σχοινιά αναρρίχησης κτλ. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να μελετηθεί αναλυτικά και να αναδειχθεί η άγνωστη μέχρι σήμερα γυμναστική κίνηση των Φιλανθρωπιστών, καθώς και η επίδραση που είχε, τόσο στη γυμναστική κίνηση γενικότερα, αλλά και ειδικότερα στην ενόργανη γυμναστική του Ludwig Jahn. Η μεθοδολογία, μιας και πρόκειται για ιστορική μελέτη, βασίστηκε σε συλλογή αρχικά και σε αναλυτική βιβλιογραφική ανασκόπηση στη συνέχεια, γραπτών πρωτογενών πηγών, όπως για παράδειγμα τα συγγράμματα του GutsMuths, του Vieht και του Jahn, αλλά και σε νεότερη βιβλιογραφία έγκριτων ερευνητών του 19ου και του 20ου αιώνα. Τα αποτελέσματα της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, έδειξαν ότι η γυμναστική κίνηση των Φιλανθρωπιστών, με κύριο εκπρόσωπο τον GutsMuths, αποτέλεσε τη σταθερή βάση, πάνω στην οποία στηρίχτηκε στη συνέχεια η γυμναστική κίνηση του Ludwig Jahn. Το συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάλυση των δεδομένων, είναι ότι ο τελευταίος, ο οποίος και θεωρείται ο θεμελιωτής του γερμανικού γυμναστικού συστήματος γυμναστικής, αλλά και της ενόργανης γυμναστικής, δεν ήταν ουσιαστικά παρά συνεχιστής της κίνησης των Φιλανθρωπιστών, αλλά με πολύ περισσότερα γυμναστικά όργανα, τα οποία όμως χρησιμοποιήθηκαν και για κάποιο διαφορετικό σκοπό, αφού ο Jahn ενέπλεξε τη γυμναστική κίνηση του με μια πατριωτική και ταυτόχρονα κοινωνικοπολιτική ιδεολογία.

Άθληση και Αναπηρία: Μια διδακτική προσέγγιση στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής για την ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στις κοινωνικές ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό

Η καινοτόμος δράση που περιγράφεται, αφορά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός προγράμματος αγωγής υγείας που αναπτύχθηκε σε Δημοτικό σχολείο της Αττικής κατά τη σχολική χρονιά 2013–2014. Αφορμή για την υλοποίηση της δράσης ήταν η ύπαρξη παιδιών με κινητικά προβλήματα εντός της σχολικής μονάδας και η προσπάθεια της ισότιμης κοινωνικής συμμετοχής τους, μέσα σε ένα πλαίσιο αμοιβαίας αποδοχής, αλληλοσεβασμού και αλληλοϋποστήριξης. Κυρίαρχος όμως στόχος ήταν η ευαισθητοποίηση των παιδιών απέναντι στη διαφορετικότητα. Η καινοτόμος δράση προσπάθησε να καταστήσει τη φυσική αγωγή ως ένα μέσο ευαισθητοποίησης των μαθητών απέναντι στις κοινωνικές ανισότητες και τον κοινωνικό αποκλεισμό από όπου κι αν προέρχονται: κινητική μειονεξία, εικόνα σώματος (παχυσαρκία), φύλο, εθνικότητα, γλωσσική ή πολιτισμική διαφορά. Το πρόγραμμα οργανώθηκε με βάση τη διαθεματική προσέγγιση της γνώσης, δίνοντας έμφαση στην ομαδοσυνεργατική προσέγγιση και στη βιωματική οργάνωση των δραστηριοτήτων. Η αξιολόγηση της παρέμβασης έγινε μέσα από την συστηματική παρατήρηση της συμπεριφοράς αλλά και την συμπλήρωση ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά με αναπηρία εντάχθηκαν ισότιμα στη σχολική κοινότητα και η κοινωνικοποίηση τους συνέβαλε στην καλύτερη ψυχική τους ισορροπία. Η αίσθηση της συμμετοχής σε ένα κοινωνικό σύνολο ανέστειλε τα αισθήματα περιθωριοποίησης που βίωναν εξαιτίας του αποκλεισμού τους από την ομάδα. Αλλά και τα υπόλοιπα παιδιά συνεργάστηκαν αρμονικά, επαναπροσδιόρισαν τη σχέση τους με την ομάδα, οικοδόμησαν θετικές σχέσεις αποδεχόμενοι με ειλικρίνεια τη διαφορετικότητα. Η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων από τους μαθητές, έδειξε ότι η συγκεκριμένη διδακτική παρέμβαση υπήρξε ελκυστική, πρόσφερε απόλαυση και ικανοποίηση, ενώ αύξησε την εσωτερική παρακίνηση των μαθητών για τη συμμετοχή τους στο μάθημα της φυσικής αγωγής. Η εμπειρία των εκπαιδευτικών από το πρόγραμμα ενίσχυσε την πεποίθηση ότι τέτοιες καινοτόμες δράσεις κάνουν το μάθημα πιο ελκυστικό, λιγότερο διχοτομημένο και με ουσιαστική σημασία για τα παιδιά. Αναδεικνύεται ότι η φυσική αγωγή μπορεί να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, στην ενδυνάμωση των διαπροσωπικών σχέσεων των παιδιών και στην βελτίωση της προσωπικής και κοινωνικής υπευθυνότητας. Η δράση, προσπαθεί να καταδείξει την καινοτομία και δημιουργικότητα που αναπτύσσονται στα σχολεία και ευελπιστεί να προσφέρει στην ενδυνάμωση του εκπαιδευτικού έργου μέσα από την ανάδειξη καλών πρακτικών που προάγουν την μαθησιακή διαδικασία.

Η επίδραση του προσανατολισμού στόχου, της αθλητικής ταυτότητας και των συναισθημάτων στην αθλητική συμπεριφορά μαθητών σε μαθητικούς αγώνες

Ο αθλητισμός ως κοινωνικό φαινόμενο και εκδήλωση συμπεριφοράς, καλλιεργεί κοινωνικές και ηθικές αξίες, των οποίων τα χαρακτηριστικά που προωθεί, εξαρτώνται στενά από το πώς διδάσκονται και εφαρμόζονται τα διάφορα αθλήματα.Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να εξετασθεί η επίδραση του προσανατολισμού στόχου, της αθλητικής ταυτότητας και των συναισθημάτων στην αθλητική συμπεριφορά των μαθητών. Επίσης να διερευνηθεί η ύπαρξη πιθανών διαφορών στις εξεταζόμενες μεταβλητές σε σχέση με το γένος. Για την διεξαγωγή της έρευνας 156 μαθητές και μαθήτριες (86 αγόρια και 70 κορίτσια με μ.ο ηλικίας 16,5 χρόνων) συμπλήρωσαν τρία ερωτηματολόγια το Task and Ego Orientation in Sport Questionnaire (TESOSQ; Duda & Nicholls, 1992), το Competative Aggressiveness and Anger Scale (CAAS; Maxwell & Moores, 2007), το Athletic Identity Measurement Scale (AIMS; Brewer & Cornelius 2001 ), και τo Prosocial and Antisocial Behavior (Kavussanu, 2006).Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS 17. Όλες οι κλίμακες είχαν υψηλό βαθμό εσωτερικής συνοχής.Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε ότι συμφωνούν με αυτά παλαιοτέρων ερευνών ότι τα κίνητρα, η αθλητική ταυτότητα και τα συναισθήματα επιδρούν καθοριστικά στην αθλητική συμπεριφορά σύμφωνα με την ανάλυση παλινδρόμησης. Ως προς το γένος, τα παραπάνω αποτελέσματα επιβεβαιώνουν προηγούμενες έρευνες οι οποίες βρήκαν διαφορές, με τα αγόρια να εμφανίζουν περισσότερες αρνητικές αθλητικές συμπεριφορές σε σχέση με τα κορίτσια, στο χώρο του αθλητισμού σύμφωνα με το Student t-test.

Eιδικό Τεύχος: Πρακτικά Προγράμματος «Oργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης: Τάσεις και Προοπτικές»

Eιδικό Τεύχος: Πρακτικά Προγράμματος «Oργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης: Τάσεις και Προοπτικές»

Προσαρμογή στα Ελληνικά και στάθμιση τεσσάρων ερωτηματολογίων του διαθεωρητικού μοντέλου σχετικών με τη φυσική δραστηριότητα σε εφήβους

Mία σειρά τεσσάρων ερωτηματολογίων του διαθεωρητικού μοντέλου προσαρμόστηκαν στα Ελληνικά και σταθμίστηκαν για ένα δείγμα εφήβων. Το πλήθος του δείγματος κυμάνθηκε μεταξύ 17 και 61 εφήβων, στις διάφορες μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν, με μέσο όρο ηλικίας τα 15.8 έτη. Η προσαρμογή έγινε από τα Αγγλικά στα Ελληνικά χρησιμοποιώντας τη μέθοδο μετάφραση-πίσω-μετάφραση. Κατά τη στάθμιση τα ερωτηματολόγια εξετάστηκαν ως προς την ταυτόχρονη εγκυρότητα, εσωτερική αξιοπιστία και αξιοπιστία εξέτασης- επανεξέτασης. Το ερωτηματολόγιο των σταδίων αλλαγής συμπεριφοράς έδειξε ικανοποιητική ταυτόχρονη εγκυρότητα με καρδιοσυχνομέτρηση συνδυασμένη με ημερολόγια δραστηριοτήτων καθώς και ικανοποιητική αξιοπιστία εξέτασης-επανεξέτασης δύο εβδομάδων. Τα ερωτηματολόγια των διαδικασιών αλλαγής συμπεριφοράς, της αυτό- αποτελεσματικότητας και του ισοζυγίου απόφασης βρέθηκαν να έχουν ικανοποιητική εσωτερική αξιοπιστία, και στις περισσότερες περιπτώσεις ικανοποιητική αξιοπιστία εξέτασης-επανεξέτασης δύο εβδομάδων. Καταδεικνύεται ότι τα εξεταζόμενα ερωτηματολόγια φανέρωσαν ικανοποιητικά ψυχομετρικά χαρακτηριστικά ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν με εμπιστοσύνη στο παρόν δείγμα αλλά και σε άλλα παρόμοια Ελληνικά δείγματα στο μέλλον.

«Το αθλητικό ιδεώδες στην ποίηση: ταύτιση κάλλους και αγαθού»

Eιδικό Τεύχος: Πρακτικά Προγράμματος «Το αθλητικό ιδεώδες στην ποίηση: ταύτιση κάλλους και αγαθού»

Διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ των σωματομετρικών χαρακτηριστικών και των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας σε ελληνικούς μαθητικούς πληθυσμούς

O σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η καταγραφή των σωματομετρικών χαρακτηριστικών και των επιπέδων φυσικής δραστηριότητας, καθώς και η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ τους, σε παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου της Κεντρικής Μακεδονίας. Ένα εθελοντικό δείγμα 1233 μαθητών/ -τριών (312 αγοριών και 328 κοριτσιών της ΣΤ΄ Δημοτικού και 291 αγοριών και 302 κοριτσιών της Γ΄ Γυμνασίου) που προερχόταν από σχολεία αστικής, ημιαστικής και αγροτικής περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας, τα οποία επιλέχθηκαν με διαστρωματοποιημένη δειγματοληψία βάσει των κωδικών τους αριθμών, υποβλήθηκαν σε ανθρωπομετρικές μετρήσεις (βάρος, ύψος, δείκτη μάζας σώματος, περίμετρο μέσης). Επιπλέον, με τη βοήθεια ενός σταθμισμένου ερωτηματολογίου υπολογίστηκε η συνολική φυσική δραστηριότητα των παιδιών. Η ανάλυση και η επεξεργασία των δεδομένων έδειξε ότι το 34.2% των αγοριών του Δημοτικού και το 33.3% των αγοριών του Γυμνασίου ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Αντίστοιχα, το 36.7% των κοριτσιών του Δημοτικού και το 26,9% των κοριτσιών του Γυμνασίου ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Το 19.27% του συνόλου των μαθητών υπολείπονταν του στόχου, τουλάχιστον μιας ώρας καθημερινής φυσικής δραστηριότητας, ενώ 61.08% του συνόλου των μαθητών υπερέβαιναν τα όρια των πέντε ωρών καθιστικής ασχολίας ημερησίως. Εντοπίστηκε μια χαμηλή θετική σημαντική συσχέτιση μεταξύ του ΔΜΣ και των αναλωμένων ωρών σε Καθιστικές Δραστηριότητες ημερησίως (r=.09, p<.01). Αντίθετα, προέκυψε μια αρνητική, παρόμοια χαμηλή, σημαντική συσχέτιση μεταξύ του ΔΜΣ και των αναλωμένων ωρών στις καθημερινές Φυσικές Δραστηριότητες (r=-.09, p< .01). Τα αυξημένα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων Ελλήνων μαθητών/-τριών που διαπιστώθηκαν και στην παρούσα μελέτη, δείχνουν ότι σχετίζονται σε κάποιο βαθμό με τις καθημερινές φυσικές ή καθιστικές τους δραστηριότητες. Οι στρατηγικές πρωτογενούς πρόληψης, επομένως, για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας, προάγγελου των μεταβολικών και καρδιαγγειακών παθήσεων στον ενήλικο πληθυσμό, θα πρέπει να επικεντρώνονται στην αύξηση των ωρών της φυσικής δραστηριότητας στην παιδική ηλικία, σαν παράγοντα αύξησης της ημερήσιας δαπάνης ενέργειας και διασφάλισης της φυσικής επάρκειας των παιδιών.

Το μάθημα της φυσικής αγωγής στη Μακεδονία κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αντικείμενο της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι η μελέτη του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα στον ευρύτερο χώρο της Μακεδονίας. Το χρονικό πλαίσιο που εξετάζεται, αρχίζει περίπου από τα μέσα του 19ου αιώνα, περίοδος που ξεκινά η συστηματική εκπαίδευση στη Μακεδονία, έως το 1912-13 όπου η Μακεδονία μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων εντάσσεται εξ’ ολοκλήρου στο ελληνικό κράτος.

Φυσική δραστηριότητα – άσκηση και παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου: υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία

Όλο και περισσότερα ευρήματα μελετών αναδεικνύουν τη συμμετοχή σε προγράμματα φυσικής δραστηριότητας και παρεμβατικής άσκησης ως απαραίτητα συστατικά για τη μείωση της σοβαρότητας των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, όπως η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία και η παχυσαρκία. Ωστόσο, είναι λιγότερο σαφές εάν και ποιος τύπος παρεμβάσεων φυσικής δραστηριότητας και άσκησης (αερόβια άσκηση, δυναμική άσκηση αντίστασης ή και τα δύο) ή χαρακτηριστικά άσκησης (συχνότητα, ένταση, διάρκεια και όγκος) θα αποφέρουν περισσότερο όφελος για κάθε ξεχωριστό παράγοντα κίνδυνου. Ο σκοπός της μελέτης αυτής είναι η παρουσίαση της σχέσης ανάμεσα στη φυσική δραστηριότητα - άσκηση και τους σπουδαιότερους παράγοντες επικινδυνότητας καρδιολογικών νοσημάτων (υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, και παχυσαρκία). Η παρούσα μελέτη αναθεωρεί και κάνει συστάσεις για τη φυσική δραστηριότητα και την παρεμβατική άσκηση, με στόχο τη βέλτιστη διαχείριση της καρδιαγγειακής υγείας σε άτομα με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Η καθοδήγηση που παρέχεται απευθύνεται σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, συναφείς κλάδους και ειδικότητες, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής για τη δημόσια υγεία αλλά και μεμονωμένους πολίτες. Με βάση τις προηγούμενες και τις τρέχουσες ανασκοπήσεις της βιβλιογραφίας, διατυπώνονται τεκμηριωμένες επιστημονικά συστάσεις σχετικά με τον τύπο, τον όγκο και την ένταση της φυσικής δραστηριότητας σε άτομα με παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Συμπερασματικά, αερόβια άσκηση που υπερβαίνει το κατώφλι της έντασης των 4,5 ΜΕΤ και διαρκεί 30 min από μερικές φορές την εβδομάδα έως κάθε μέρα, έχει θεαματικά αποτελέσματά σε σχέση με την υπέρταση, την κατανομή των λιπιδίων στο αίμα και την παχυσαρκία. Η σημαντική αξία της άσκησης ως μέσο πρόληψης των καρδιοπαθειών πλεονεκτεί σε δύο σημαντικά σημεία. Αφενός, στη διατήρηση της υγείας και ευρρωστίας του ανθρώπινου οργανισμού με μείωση της πιθανότητας εμφάνισης καρδιοπαθειών έως και 2-3 φορές, και αφετέρου, στο χαμηλό κόστος.

Στάσεις και εξοικείωση εκπαιδευτικών φυσικής αγωγής σχετικά με την επιληψία και τη συμμετοχή μαθητών πασχόντων από επιληψία στο μάθημα της φυσικής αγωγής

Η ένταξη και η ενσωμάτωση στη γενική εκπαίδευση των παιδιών που πάσχουν από επιληψία, αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ποιότητας ζωής τους, αλλά πολλές φορές αντιμετωπίζει δυσκολίες. Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής (Φ.Α.) και οι στάσεις των εκπαιδευτικών Φυσικής Αγωγής (Ε.Φ.Α.) μπορεί να έχουν σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της ένταξής τους και στη δια βίου άθληση. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να μελετήσει την ύπαρξη επιμόρφωσης κι εμπειριών των Ε.Φ.Α. σχετικά με την επιληψία καθώς και τις απόψεις και στάσεις σχετικά με τη συμμετοχή των μαθητών πασχόντων από επιληψία (Μ.Π.Ε.) στο μάθημα της Φ.Α.. Για τις ανάγκες της έρευνας δημιουργήθηκε αρχικά ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο 21 ερωτήσεων, το οποίο δόθηκε σε 123 Ε.Φ.Α. από την Αττική. Από τα αποτελέσματα της παραγοντικής ανάλυσης προέκυψε ένα ερωτηματολόγιο 20 ερωτήσεων το οποίο, εκτός από την ύπαρξη σχετικής επιμόρφωσης, εξέταζε και τρεις κατηγορίες παραγόντων: τις εμπειρίες σχετικά με την επιληψία, τις στάσεις Ε.Φ.Α.. για θέματα μέτρων ασφαλείας και χορήγησης πρώτων βοηθειών σε μαθητή-τρια σε κρίση επιληψίας, καθώς και τις απόψεις τους για τα οφέλη της συμμετοχή Μ.Π.Ε. στο μάθημα της Φ.Α. αλλά και των σχετικών επιμορφώσεων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι παρότι η πλειοψηφία έχει εξοικείωση με την επιληψία μέσω εμπειρίας, ωστόσο μικρό μόνο ποσοστό (14,6%) έχει λάβει κάποια επιμόρφωση. H πλειοψηφία (54,5%) αισθάνεται σε θέση να παρέχει τις πρώτες βοήθειες σε μαθητή -τρια σε κρίση επιληψίας. Η γνώση ύπαρξης νομικής κάλυψης για την παροχή του ειδικού φαρμάκου με υποκλυσμό και η σχετική επιμόρφωση δείχνουν να αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στην πρόθεση χορήγησής του. Η συντριπτική πλειοψηφία πιστεύει ότι η συμμετοχή στο μάθημα της Φ.Α. προσφέρει σωματικά, παιδαγωγικά και ψυχολογικά οφέλη στους Μ.Π.Ε. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την ανάγκη συστηματικότερης διερεύνησης των γνώσεων και στάσεων των Ε.Φ.Α. και επιμόρφωσής τους.