Paradoks pluralizmu: absorpcja i marginalizacja mniejszości

Artykuł dotyczy pluralizmu i pozornego pluralizmu w demokracji. Analiza mechanizmów absorpcji i marginalizacji grup mniejszościowych, ich interesów i uczestnictwa w dyskursie publicznym, sposobów i możliwości artykulacji stanowisk im bliskich, pozwala na scharakteryzowanie zależności i elementów wpływających na jakość i możliwość zaistnienia pluralistycznego społeczeństwa. Istotą funkcjonowania wizji pluralistycznej debaty staje się nadawanie temu, co zastane, znamion różnorodności. Ważna jest również analiza sytuacji medialnej – strukturalnych, przestrzennych, a także finansowych ograniczeń, które stanowią argument już znaturalizowany i zaakceptowany, co do którego nie powinno się toczyć sporów. W ten sposób dwustronnie moderuje się wolną dyskusję, gdzie niemający do niej dostępu akceptują fakt, że nie powinni gomieć, często nawet nie analizując mechanizmów ujarzmiania, jakie stoją za kolejnymi procesami wykluczenia, ewentualnie – absorpcji w ramy głównego nurtu, odzierając z kolei jednostkę z „mniejszościowego” charakteru, tożsamości, możliwości artykulacji własnych interesów.

Antynomie i problemy polskiej demokracji A.D. 2019

W tekście, na podstawie opracowań m.in. Giovanniego Sartoriego, Larry’ego Diamonda, Philippe’a Schmittera i Juana J. Linza, zawierających przedstawienie kluczowych potencjalnych wewnętrznychsprzeczności i paradoksów systemów demokratycznych, zostanie podjęta próba odpowiedzi na pytanie, jakie zasadnicze antynomie i problemy można wskazać w aktualnym funkcjonowaniu polskiego systemu politycznego. W odpowiedzi uwaga zostanie zwrócona m.in. na możliwości istnienia autonomicznej opinii publicznej, przyzwolenie dla realizacji modelu demoautorytarnego oraz sprzyjające temu cechy kultury politycznej, zakres oligarchizacji władzy, głębokość podziałów i konfliktów politycznych, a także zakres autonomii rządzących i państwa wobec Kościoła (jako instytucji względnie niezależnej od opinii publicznej).

(Nie)skuteczność kwot dla kobiet w polskim prawie wyborczym. Odgórne kreowanie procesu rekrutacji politycznej vs „wola ludu” w państwie demokratycznym

Polityka tradycyjnie zdominowana jest przez mężczyzn. W ostatnich latach wzrasta udział kobiet w polityce m.in w wyniku podejmowania ukierunkowanych działań w ramach polityki równościowej. Spośród wielu potencjalnych sposobów takiego oddziaływania najbardziej znany jest mechanizm kwotowy, czasem (błędnie) utożsamiany z parytetem płci. Celem autora niniejszego opracowania jest ukazanie implementacji owego mechanizmu w polskim prawie wyborczym z wykorzystaniem rozwiązań wypracowanych w 2011 roku oraz próba wskazania jego skuteczności z perspektywy wyborów do Sejmu z października 2019 roku. Rozważania, z wpisanymi w nie „antynomiami demokracji”, prowadzone są przez pryzmat — po pierwsze — warunków, jakie spełniać muszą kwoty, aby mechanizm był skuteczny; po drugie — tego, w jakim stopniu takie „odgórne narzucanie liczby uczestniczących w przedsięwzięciu kobiet” jest zbieżne z istotą demokracji rozumianej często jako realizacja „woli ludu”.

Związek antydemokratów z demokracją

Celem autora artykułu jest próba odpowiedzi na pytania: Kim są współcześni antydemokraci? Jakie są ich intencje i motywy działania? Wyzwanie stanowi też potrzeba dookreślenia antydemokratyzmu jako postawy polityczno-społecznej, a także rozstrzygnięcie dylematu, czy jest ona konsekwencją rozczarowania politykąi politykami oraz niezadowolenia społeczeństwa stanowiąc postawę kontestacji ładu politycznego, czy może użyteczną strategią polityczną prowadzącą do politycznej korzyści.

Jednostka, społeczeństwo, demokracja w archetypie kultury polskiej. Jest problem czy go nie ma?

U podstaw kultury europejskiej tkwi myśl Sokratesa, iż zasady życia społecznego muszą być tworzone w oparciu o „istotę rzeczy”. U progu czasów nowożytnych następuje zmiana tego paradygmatu. Jest to myśl Kartezjusza; cogito. Tu punktem wyjścia jest Ja, jednostka podejmująca działalność ekonomiczną Th. Hobbes; J. Locke). Jednak rynek to nie wszystko (J.J. Rousseau, I. Kant). W archetypie kultury polskiej jest inaczej. Istnieje potrzeba uwzględnienia “wartości”. I to jest imperatyw każdej jednostki; i jednocześnie wszystkich. Jest to, jak to ujął J. Lelewel, “taniec polski”; “tłum”. I to jest archetyp kultury polskiej. Polska jest “wieczną czułością” (Y. Haenel). Czy jest to stanowisko – w refleksji nad dziejami Polski – przekonywujące, to kwestia cały czas otwarta.

Sprzeczności i antynomie jako przypadłość demokracji

Cechą każdego ustroju demokratycznego – w tym także neoliberalnego – ze względu na jego genezę i pełnione funkcje, są pewne antynomie. Celem wyznaczonym w opracowaniu jest próba odpowiedzi na pytanie o to, czy zasadne jest stosowanie kategorii sprzeczności logicznej i sprzeczności dialektycznej w badaniu zagadnienia demokracji. Aby odpowiednio zrozumieć wewnętrzne sprzeczności demokracji neoliberalnej konieczne jest, zdaniem autora, posługiwanie się dialektyką – tak, jak ją rozumieli G.W.F. Hegel i K.Marks. Punktem wyjścia w rozważaniach autora jest przywołanie pojęcia dialektyki w kontekście analizy demokracji liberalnej. Kolejnymi syntetycznie omówionymi pojęciami w części wstępnej artykułu sąpojęcia sprzeczności i antynomii oraz ich rodzaje, istotne z punktu widzenia tematu i celu opracowania. Pozwalają ona na wskazanie w ostatniej części typowych antynomii demokracji (m.in. ,,władzy ludu”, równości, wolności, większości i mniejszości).

Trotz allen Stereotypen Forschungsperspektiven: politische und publizistische Tätigkeit von Karl Okonsky (Karol Okoński) in Oberschlesien

Karol Okoński (Karl Okonsky) niewątpliwie należy do kręgu najbardziej zdumiewających postaci w powojennej historii Górnego Śląska. Jako redaktor naczelny „Volkswille” uchodził w czasie plebiscytu za najlepsze pióro walczące o niemieckie interesy. Aktywny był nie tylko jako dziennikarz, ale również jako polityk. Z pasją wypowiadał się na forum Reichstagu o sytuacji na Górnym Śląsku. Zdumiewał swoich odbiorców niechęcią do polskich interesów, pomimo swojego polskiego pochodzenia. Szczególnie ostro wypowiadał się o Wojciechu Korfantym. W trakcie II wojny światowej prześladowany przez nazistów. Po przesunięciu granicpomimo dawnych proniemieckich sympatii pozostał w swoim własnym domu. I chociaż nie znał dostatecznie języka polskiego, mógł nie tylko drukować w polskiej powojennej prasie, a nawet był aktywnym i uznanym działaczem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, za co został odznaczony Krzyżem Komandorskim OrderuOdrodzenia Polski.

Determinants of U.S. Foreign Policy foreign policy during the Cold War The Intra-American Perspective

The U.S. accession to the Second World War and indisputable victory initiated a new stage in the history of the United States. The country took a superpower position next to the USSR. The USA became the leading force of the democratic and capitalist world. During the Cold War, competing with the Soviet Union for influence in the global scale, the United States effectively spread its ideology, political system model, and value system. A number of determinants of an internal nature, both objective and subjective, influenced the shape of the foreign policy of the USA during the Cold War.

Doktor hab. Zbigniew Oniszczuk, profesor Uniwersytetu Śląskiego (1955-2020). In Memoriam…

Wspomnienie o prof. UŚ, dr.hab. Zbigniewie Oniszczuku (1955-2020)

Petycje w miastach na prawach powiatu oraz pozostałych gminach miejskich województwa śląskiego w latach 2015—2019

We wrześniu 2019 roku minęły cztery lata od wejścia w życie Ustawy z dnia 11 lipca 2014 roku o petycjach. To dobry moment, aby sprawdzić, w jaki sposób realizowane jest konstytucyjne prawo obywateli do składania petycji.Celem podjętym w artykule jest przeanalizowanie sposobu, w jaki władze 49 gmin miejskich województwa śląskiego (w tym 19 miast na prawach powiatu) postępują z petycjami obywateli. Przez cztery lata od wejścia w życie wspominanej Ustawy do władz tychże gmin złożono 864 petycje.Analiza danych pozwala dojść do wniosku, że nie ma jednolitej praktyki postępowania wobec tychże spraw. Władze każdej gminy miejskiej inaczej podchodzą do kwestii procedowania petycji — część wykonuje swoje zadania wzorowo, stanowiąc przykład proobywatelskiej postawy, a część ogranicza się do ustawowego minimum. Zróżnicowany jest również sposób rozpatrywania petycji — w jednych miastach odpowiedzi udzielane są błyskawicznie, w innych miastach sprawy ciągną się bardzo długo, aż do granic ustawowych.