Administratywizacja karania

Artykuł opisuje zjawisko administratywizacji karania. Polega ono na wyborze przez ustawodawcę przy regulowaniu danej dziedziny stosunków społecznych administracyjnych kar pieniężnych zamiast klasycznych instrumentów prawa represyjnego, takich jak utworzenie typu przestępstwa czy wykroczenia. Przeanalizowano w szczególności przyczyny takiego zjawiska. Ponadto (na przykładzie ustawodawstwa z ostatnich lat) opisano charakter administracyjnych kar pieniężnych. Dokonano także wskazania możliwych kierunków rozwoju odpowiedzialności administracyjnej w kontekście systemowym.

Predictive analytics in crime prevention and the European Convention on Human Rights: tackling risks in privacy and fair trial frameworks

In this paper, I discuss whether the European Convention on Human Rights provides safeguards to individuals affected by predictive analytics in crime prevention. I start with depicting a conceptual issue that worries legal scholars – the trend of law-enforcement authorities to increase their attention to crime prevention rather than traditional criminal investigations. Then, I dive into the right to privacy case-law of the European Court of Human Rights looking for the Court’s references to the threats of data processing. Lastly, I select concrete cases of the European Court of Human Rights on the right to a fair trial to show that the human rights safeguards are not yet developed to frame predictive analytics in crime prevention.

Cenzura i sygnaliści w miejscu pracy: wybrane zagadnienia

W artykule zostaną przedstawione cztery przypadki nadużyć wobec polskich sygnalistów, w tym ostatni z okresu pandemii COVID-19. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na problem nadużyć wobec sygnalistów w Polsce w kontekście problemu pracowniczego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy i integralnie związanej z tym lojalności wobec pracodawcy. Autorka wykorzystała, jako tło rozważań nadchodzącą implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Autorka stawia tezę, zgodnie z którą ustawodawca w Polsce stanie przed wyzwaniem ponownego określenia zagadnienia lojalności w prawie pracy i związanej z tym wolnością wypowiedzi pracowników.

Możliwość wykorzystania klauzuli rebus sic stantibus dla ochrony stron stosunków zobowiązaniowych dotkniętych skutkami pandemii wirusa SARS-COV-2

Artykuł podejmuje problem stosowania klauzuli rebus sic stantibus, wyrażonej w art. 357(1) k.c., w związku z wprowadzeniem przez Ministra Zdrowia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii wirusa SARS-CoV-2. Celem niniejszego artykułu jest ustalenie, czy dopuszczalne jest zastosowanie klauzuli w celu łagodzenia skutków pandemii, które dotykają strony stosunków zobowiązaniowych oraz w stosunku do jakich umów klauzula znajdzie zastosowanie. Autorzy analizują, w jakich okolicznościach możliwe jest zwrócenie się do sądu z żądaniem oznaczenia sposobu wykonania zobowiązania, zmiany wysokości świadczenia czy orzeczenia o rozwiązaniu umowy. Zwrócono także uwagę na konieczność ścisłej wykładni normy z art. 357(1) k.c. W artykule zaprezentowano pogląd, że na efektywność klauzuli rebus sic stantibus może wpłynąć dopuszczenie możliwości formułowania zarzutu na podstawie art. 357(1) k.c.

Optymalizacja podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą

W artykule przedstawiono metody optymalizacji podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Analizie poddano konsekwencje stosowania optymalizacji z punktu widzenia osoby ubezpieczonej, przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz wpływ optymalizacji na rynek pracy. Osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą może opłacać niższą składkę przez okres nawet 66 miesięcy. Tak długi okres preferencji powoduje doraźne korzyści pod postacią niższych kosztów prowadzenia działalności, jednakże w przyszłości obniży poziom świadczeń emerytalnych i rentowych.

Problem strony podmiotowej przestępstwa znęcania się nad zwierzętami na gruncie ustawy z 21 sierpnia 1997 o ochronie zwierząt

Celem artykułu jest podjęcie tematyki przestępstwa znęcania się nad zwierzętami, określonego w ustawie o ochronie zwierząt. Poddane analizie zostały znamiona strony podmiotowej omawianego przestępstwa. Przedstawiono stanowiska przedstawicieli doktryny prawa karnego oraz poglądy występujące w orzecznictwie, szczególnie Sądu Najwyższego.

Rola filozofii prawa w podejmowaniu decyzji sędziowskiej – rozważania w oparciu o filozofię Gustava Radbrucha

Niniejszy artykuł ma na celu poruszenie problematyki filozofii prawa i jej wpływu na kształtowanie decyzji sędziowskiej na tle filozofii Gustava Radbrucha. Niejednokrotnie w sposób nieświadomy to przyjmowana przez sędziego postawa filozoficzna wobec prawa determinuje sposób wykładni norm, co wpływa na decyzję finalną. Poprzez analizę filozofii Gustava Radbrucha i zestawienie jej z poglądami Hansa Kelsena dowiedzione zostanie, że poglądy filozoficzne sędziów nie pozostają bez znaczenia dla decyzji sędziowskiej. Do uwidocznienia wspomnianego problemu zostanie wykorzystana analiza artykułu Lona Fullera „sprawa grotołazów”. Posłuży ona do przedstawienia zależności między przyjmowaniem pozytywistycznego paradygmatu a wykładnią formalistyczną, a także paradygmatów realistycznych lub prawonaturalnych a wykładnią antyformalistyczną. Zatem aby wykazać, że filozofia prawa jest czynnikiem wpływającym na decyzję sędziowską podjęte zostaną dwa zasadnicze problemy – przemiany myśli filozoficzno-prawnej pod wpływem wydarzeń historycznych oraz korespondencja między filozofią prawa a sposobem prowadzenia wykładni przez sędziów.

O pewnych podobieństwach i zasadniczej różnicy w interpretowaniu tekstów prawnych oraz literackich

Celem artykułu jest ukazanie, że na pewnym poziomie interpretacyjnym zarówno teksty prawne, jak i teksty literackie mają charakter niesamoistny – dla potrzeb tego rodzaju zbliżenia perspektywy analizy tekstów prawnych i literackich wykorzystuję odpowiednio elementy teorii derywacyjnej dla tekstów prawnych oraz elementy teorii Susan Sontag oraz Erica Donalda Hirscha dla tekstów literackich. Przypisanie cechy niesamoistności znaczenia tekstom prawnym oraz literackim wymusza przyjrzenie się możliwym „pozatekstowym źródłom”, pozwalającym na zrekonstruowanie znaczenia tych dwóch rodzajów tekstów. Nie może umknąć jednak uwadze zasadnicza rozbieżność warunkująca możliwości w interpretowaniu tekstów prawnych oraz literackich – interpretacja tekstów prawnych ma na celu ujednolicanie ich znaczeń, a interpretacja tekstów literackich (zwłaszcza w duchu „anarchizmu interpretacyjnego”) może mieć na celu mnożenie wyinterpretowanych znaczeń.

Trzy poziomy zamknięcia argumentacji prawniczej

Artykuł przedstawia trzy perspektywy analityczne problemu zamknięcia argumentacji prawniczej na tle centralnych założeń interpretacyjnych dwóch wiodących polskich teorii wykładni, tj. koncepcji klaryfikacyjnej oraz derywacyjnej. Autor prezentuje tezę, że zdolność wykładni operatywnej do regulacji stosunków społecznych jest m.in. wypadkową konkluzywności danego paradygmatu wykładni oraz kontekstu kulturowego, w jakim został osadzony. Niezależnie od uprawomocnienia wyniku interpretacji w dyskursie prawniczym, tj. w środowisku profesjonalistów, możliwa jest sytuacja, gdy dyrektywy wykładni, które stanowią artefakt kulturowy, nie są w pełni kompatybilne z ideologicznymi oraz aksjologicznymi założeniami kultury prawnej i politycznej danego społeczeństwa, stanowiąc niejako kontrproduktywny element tejże kultury.

Some remarks on change and innovation in ancient Near Eastern customary law

The article presents the ways customary law could be gradually changed in the ancient Near East. They included working with existing institutions while modifying their consequences as well as their scope of application with tools such as legal fiction. However, the conservative nature of the ancient oriental culture, as well as that of the scribal education made any sudden, radical modification impossible, and even if a new contract type was created, it would keep the pretense of following a long-established practice.