Deoligarchizacja na Ukrainie. Czy istnieje szansa na naprawę ukraińskiego systemu politycznego?

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza zjawiska deoligarchizacji na Ukrainie uwzględniająca okres prezydentury Petra Poroszenki oraz Wołodymyra Zełenskiego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zasadniczym problemem badawczym jest wskazanie, czy po rewolucji godności jest możliwa transformacja systemowa zmierzająca do zminimalizowania wpływów oligarchów na życie polityczne i gospodarcze na Ukrainie? W tym celu autor wykorzystuje metodę porównawczą, uwzględniającą badanie konkretnych zdarzeń i zjawisk. Ponadto wykorzystano również metodę otwartych wywiadów z ukraińskimi ekspertami, aby zwiększyć w ten sposób obiektywizm prezentowanych wyników analizy. PROCES WYWODU: Proces wywodu polega na analizie warunków, w jakich kształtował się ukraiński model demokracji oligarchicznej po 1991 roku. Drugim stopniem analizy jest porównanie sposobów walki z systemem oligarchicznym na Ukrainie podejmowanych po rewolucji godności przez Petra Poroszenkę oraz Wołodymyra Zełenskiego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Konkluzją artykułu jest twierdzenie, iż społeczeństwo ukraińskie po rewolucji godności domagało się zminimalizowania oligarchicznych wpływów na życie polityczne i gospodarcze w państwie. Zdaniem autora Petro Poroszenko, będący „starym” graczem na ukraińskiej scenie politycznej, utrzymał istniejący układ wzajemnych korzyści na linii władza–oligarchowie. Z kolei przyjście do władzy Wołodymyra Zełenskiego, uważanego za „nowego”, antysystemowego kandydata, zapoczątkowało zmianę tego modelu i naprawę systemu demokratycznego w państwie. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Autor dochodzi do wniosku, że realizacja planu deoligarchizacji na Ukrainie w okresie prezydentury Petra Poroszenki była przede wszystkim przejawem ukrytej wojny tego polityka z konkretnymi oligarchami. Celem tego było zbudowanie silnej własnej pozycji w państwie. Z kolei Wołodymyr Zełenski, mimo wielu zarzutów kooperacji w oligarchami, rozpoczął realizację kompleksowej walki z destrukcyjnym oligarchicznym systemem, co stanowi precedens w tym zakresie na Ukrainie. Wskutek realizacji polityki deoligarchizacyjnej w państwie ukraińskim zaczyna kształtować się nowy model relacji na linii władza–oligarchowie. Stanowi to novum, które może być wykorzystane jako punkt odniesienia dla kolejnych badań nad kwestią systemowej transformacji Ukrainy, realizowanych zarówno w Polsce, jak i innych krajach.

Kilka propozycji do kwerendy nad dyskursem politycznym wokół problemów edukacji we współczesnej Polsce

CEL NAUKOWY: Naczelnym celem niniejszego artykułu jest wprowadzenie do badań nad dyskursem politycznym wokół problemów edukacji we współczesnej Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem badawczym będzie próba odpowiedzi na pytanie, jakie koncepcje edukacji są formułowane w trakcie dyskursu politycznego oraz w jakich wzajemnych relacjach pozostają? Dla prawidłowego przeprowadzenia badań zostanie zastosowana metoda badawcza, jaką jest analiza porównawcza oraz analiza dyskursu. PROCES WYWODU: W pierwszej części opracowania zostaną ukazane przesłanki do podjęcia kwerendy nad dyskursem politycznym wokół problemów edukacji we współczesnej Polsce, by w dalszej części przedstawić planowany przebieg badań wraz z podstawami teoretycznymi i dotychczasowym stanem wiedzy na wybrany temat. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z dotychczasowej analizy naukowej jasno wynika, że na temat języka współczesnej polityki opublikowano dotychczas niewiele prac. Badany temat, jak dotąd, nie został poddany rzetelnej naukowej refleksji, choć jest bardzo ważny z punktu widzenia rywalizacji na polskiej scenie politycznej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niniejszy artykuł jest przyczynkiem do podjęcia pogłębionych badań nad analizą dyskursu w kontekście problemów edukacji we współczesnej Polsce. Materiału do badań dostarcza nieustający cykl zdarzeń na arenie politycznej, której wnikliwa obserwacja i analiza zachowań uczestników dyskursu stanie się źródłem inspiracji badawczych zarówno w obszarze zainteresowań językoznawczych, jak i politologicznych.

Banki centralne na rynku obligacji korporacyjnych – analiza przypadku programów skupu aktywów europejskich banków centralnych

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest próba umiejscowienia skupu obligacji korporacyjnych w dotychczasowym dorobku teoretycznym bankowości centralnej oraz dokonanie analizy przypadku wybranych programów skupu obligacji korporacyjnych realizowanych w ostatnich latach przez europejskie banki centralne. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Pierwszym działaniem służącym realizacji celu naukowego był przegląd działań europejskich banków centralnych w odpowiedzi na pandemię COVID-19. Na jej podstawie wyłonione zostały europejskie banki centralne, które zdecydowały się rozszerzyć stosowane przez siebie instrumenty polityki pieniężnej o programy skupu obligacji korporacyjnych, są to: EBC, Riksbank, Bank Anglii oraz Narodowy Bank Węgier. Ze względu na ograniczone ramy opracowania analizie porównawczej poddano działania trzech pierwszych banków centralnych. PROCES WYWODU: Pierwszym etapem badania jest przedstawienie teoretycznego dorobku dotyczącego wykorzystania programów skupu obligacji korporacyjnych przez bank centralny. Kolejnym etapem badań było przeprowadzenie studium przypadku poszczególnych programów banków stanowiących grupę badawczą oraz ich analiza porównawcza. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Programy skupu obligacji korporacyjnych stanowią jedną z polityki bilansu banku centralnego. Teoretyczne podstawy oddziaływania tego typu programów znajdują uzasadnienie w dotychczasowym dorobku naukowym bankowości centralnej. Należy zauważyć, że studium przypadku wykazało, iż pomiędzy programami skupu obligacji realizowanymi przez poszczególne banki centralne istnieją istotne różnice. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka banku centralnego oparta na bezpośredniej ingerencji w rynek długu sektora przedsiębiorstw znajduje uzasadnienie w teorii polityki pieniężnej. Jest to jednak narzędzie bardzo niekonwencjonalne i ze względu na wskazane w artykule zagrożenia z niego wynikające jego stosowanie powinno być ograniczone.

Wpływ Covid-19 na systemy ochrony zdrowia w Czechach i Polsce

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest przedstawienie zmian w funkcjonowaniu systemów ochrony zdrowia w Polsce i w Czechach wywołanych COVID-19 oraz wskazanie na organizacyjne i finansowe wyzwania oraz skutki, którym musiały one sprostać. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Do realizacji celu pracy wykorzystano metody badawcze opierające się na rozumowaniu indukcyjnym związane ze studiami literatury przedmiotu, raportami zdrowotnymi, kwerendą zasobów Internetu oraz dostępnych baz danych. PROCES WYWODU: Na podstawie informacji zawartych w wymienionych źródłach zrealizowano badania wtórne obejmujące pogłębioną analizę najważniejszych działań podejmowanych w badanych państwach w związku z pandemią COVID-19, zwracając szczególną uwagę na ich organizacyjne i finansowe skutki. Tłem rozważań stały się informacje dotyczące sytuacji epidemiologicznej i zdrowotnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Podstawowym wynikiem analizy jest ukazanie zmian zachodzących pod wpływem COVID-19 w systemach zdrowotnych badanych krajów. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ostateczne wnioski i rekomendacje związane są z określeniem wyzwań dla systemów zdrowotnych na następne lata, do których należą m.in. poprawa gotowości i odporności na sytuacje kryzysowe w obszarze zdrowia publicznego. Zasadniczym celem powinno być wzmocnienie kondycji finansowej systemu zdrowotnego i stworzenie strategii i mechanizmów reagowania na nieprzewidziane wyzwania zdrowotne (np. pandemie). echanizmów reagowania na nieprzewidziane wyzwania zdrowotne (np. pandemie).

Świadczenie usług zarządzania nieruchomościami w dobie pandemii COVID-19

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ocena wpływu pandemii COVID-19 na obsługę wybranego segmentu rynku nieruchomości oraz na koszty związane z utrzymaniem obiektów. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Kwestionariusz ankiety z pytaniami otwartymi skierowano do wszystkich zarządców nieruchomości zrzeszonych w Instytucie Gospodarki Nieruchomościami, aby ocenić wpływ pandemii ­COVID-19 na wybrane aspekty rynku nieruchomości. Następnie dokonano zestawienia analitycznego polegającego na analizie danych dla określonego pytania z poszczególnych grup respondentów. PROCES WYWODU: Pandemia COVID-19 wpłynęła na koszty obsługi nieruchomości, w tym w największym stopniu w obszarze dotyczącym utrzymania czystości. Równolegle zmieniły się oczekiwania właścicieli nieruchomości, w większości na typowe, ujawniające się w okresie kryzysów gospodarczych. Zarządzający nieruchomościami musieli zatem zmierzyć się z nowymi obowiązkami, a ich wynagrodzenie z tego tytułu nie uległo zmianie. Co ważne, dla takiej sytuacji rynkowej, nie zostało ono również obniżone. Zarządcy nieruchomości w zakresie części obowiązków zaczęli działać online, a ich zespoły zaczęły pracować hybrydowo. Przedsiębiorstwa rozwinęły się technologicznie poprzez zakup bądź zintensyfikowanie wykorzystania oprogramowania i sprzętu. Wdrożono również nowe zasady organizacji pracy, zapewniając wymagane środki bezpieczeństwa. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzone badania potwierdzają, że pandemia COVID-19 wpłynęła na wzrost kosztów utrzymania nieruchomości. Na skutek zmieniających się oczekiwań właścicieli obiektów oraz koniecznych do wdrożenia zasad bezpieczeństwa dla zarządców nieruchomości rozpoczął się czas intensywnej pracy. Równolegle czas pandemii COVID-19 wpłynął na rozwój technologii informatycznych wykorzystywanych przez zarządzających w swojej pracy oraz na upowszechnienie pracy zdalnej, która częściowo pozostanie obecna w dalszym funkcjonowaniu firm zarządzających. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Ten artykuł jest jednym z nielicznych, które zajęły się wpływem pandemii COVID-19 na zmiany w obszarze kosztów utrzymania nieruchomości oraz zakres i sposób realizacji zadań przez zarządców nieruchomości. Warto jednak zauważyć, że nie potwierdzono, w jakim stopniu pandemia COVID-19 miała wpływ na powyższe oraz czy zauważone zmiany będą miały charakter stały. Uzasadnia to konieczność dalszych badań.

Polska polityka migracyjna w budowie

CEL NAUKOWY: Celem naukowym badania jest wskazanie, jakie podmioty w województwie małopolskim podejmowały działania na rzecz migrantów i migrantek podczas kryzysu pandemii COVID-19. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym problemem badawczym jest sytuacja migrantów i migrantek w pandemii COVID-19 oraz reakcja na nią małopolskich instytucji. Na ten problem składają się następujące zagadnienia szczegółowe: identyfikacja podmiotów odpowiedzialnych za lokalną politykę migracyjną, ich działania w związku z pandemią oraz konsekwencje tych działań dla migrantów i migrantek zamieszkujących w Małopolsce. Badanie oparto na analizie ogólnodostępnych danych zastanych o charakterze jakościowym, uzupełnionej o odpowiedzi wybranych instytucji na wnioski o udostępnienie informacji publicznej. PROCES WYWODU: Najpierw odniesiono się do działań dotyczących osób migrujących, które podejmowane były podczas pandemii COVID-19 przez Małopolski Urząd Wojewódzki. Dalej dokonano analizy reakcji instytucji działających w Krakowie, a następnie tych podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego innych miejscowości. W podsumowaniu zestawiono wyniki badania z szerszymi rozważaniami na temat polityki migracyjnej – zwłaszcza w odniesieniu do problemów i szans dla rozwoju lokalnej polityki migracyjnej w Polsce. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wynikami przeprowadzonej analizy są: przegląd instytucji, z którymi osoby migrujące zamieszkujące w Małopolsce miały, jak można zakładać, największą styczność w czasie pandemii oraz podsumowanie przykładowych działań tych podmiotów. Ponadto, przeanalizowano odpowiedzi na wnioski o udostępnienie informacji publicznej przez wybrane urzędy miast i starostwa powiatowe. Na 28 zapytań o działania na rzecz ludności migranckiej otrzymano 25 odpowiedzi – większość zapytanych organów wskazywała, iż nie podejmowała tego typu działań. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Lokalną politykę migracyjną w województwie małopolskim tworzą podmioty administracji rządowej, samorządowej oraz przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego. Ma ona charakter wielopoziomowy i inkluzywny, natomiast rozwiązanie to nie gwarantuje jej spójności, stabilności oraz uzależnia jej miejscową skuteczność od inicjatywy lokalnych aktorów. Między Krakowem i innymi miejscowościami województwa występuje, na niekorzyść tych drugich, dysproporcja pod kątem liczby działań podejmowanych na rzecz migrantów i migrantek.

Wpływ pandemii COVID-19 na modele biznesu przedsiębiorstw sektora MŚP w Polsce

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest identyfikacja wpływu pandemii ­COVID-19 na modele biznesu przedsiębiorstw sektora MŚP w Polsce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemem badawczym jest analiza zmian w modelach biznesu przedsiębiorstw sektora MŚP w Polsce w związku z pandemią COVID-19. Zastosowana w artykule koncepcja badawcza opierała się na studiach literaturowych dotyczących istoty modeli biznesu i wpływie kryzysów na ich kształt oraz badaniach jakościowych, przy wykorzystaniu metody studium przypadku, pozwalających zdiagnozować zmiany w elementach modeli biznesu dokonanych pod wpływem pandemii COVID-19. PROCES WYWODU: W pierwszej części rozważań przedstawiono istotę modelu biznesu i elementy go strukturyzujące według różnych koncepcji. Następnie zaprezentowano wyniki badań dotyczące zmian w elementach modeli biznesu zgodnie ze strukturą Business Model Canvas. Uzyskane wyniki pozwoliły na określenie sposobów reagowania na kryzys wywołany pandemią COVID-19 oraz ocenę elastyczności dostosowawczej badanych przedsiębiorstw. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zmiany w elementach modeli biznesu badanych przedsiębiorstw miały charakter zarówno ilościowy, jak i jakościowy. Ilość i głębokość wprowadzanych zmian w dużej mierze zależała do sektora, w którym prowadziło działalność przedsiębiorstwo. Najwięcej zmian przedsiębiorstwa dokonały w elementach: segmenty klientów, struktura przychodów, partnerzy przedsiębiorstwa. Modyfikacje modeli biznesu miały charakter selektywny. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przedsiębiorstwa sektora MŚP nie działając w skali porównywalnej do dużych przedsiębiorstw, część zmian w swoich modelach biznesu wprowadziły nie jako skutek strategii długofalowej, lecz w reakcji na bieżącą potrzebę. Wprowadzane zmiany często nie były spójne, co jest koniecznym warunkiem uzyskania efektu synergii pomiędzy poszczególnymi elementami.

KIlka uwag o aktualności etyki Sokratejskiej w dobie procesów globalizacji

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest rozważenie możliwej aktualności projektu etyki Sokratejskiej w trwających dyskusjach na temat problemów i zagrożeń związanych z procesami globalizacyjnymi. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Wykazanie współmierności myśli Sokratesa z wyzwaniami globalizacji, które w znacznej mierze wydają się wykraczać poza zakres tematyki poruszanej przez Ateńczyka, jest problematyczne. Kompleksowa metoda badawcza będzie zatem łączyć aspekt: historyczno-filozoficznej analizy zachowanych przekazów na temat życia Sokratesa i jego działalności oraz analizy kontekstowej, pokazującej historyczno-kulturowe tło myśli Ateńczyka. PROCES WYWODU: Przedstawiony zostanie zarys negatywnego aspektu Sokratejskiej metody dialektycznej, jak również historyczny oraz kulturowy kontekst filozofii mędrca. Aporetyczny i elenktyczny sens jego metody można uznać za trzecią drogę etyki, pozwalającą uniknąć dwóch skrajności stanowiących zagrożenie nie tylko dla czasów Grecji starożytnej, lecz również dla epoki współczesnej. Pierwsza to bezkrytyczna wiara w tradycję, prowadząca do absolutyzacji własnych wartości i uznania, że powinny być one narzucane innym, druga – relatywizm przeczący wszelkiemu możliwemu uniwersalizmowi w moralności. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Krytyczny projekt filozofii Sokratesa miał stanowić remedium na problemy etyczne, które można uznać za niezależne od zmiennych warunków historycznych. Negatywny wymiar metody Sokratejskiej stanowi jednak znaczną przeszkodę dla możliwości aplikacji tego typu dyskusji filozoficznej w warunkach współczesnego świata, w którym fundamentalne różnice kulturowe odgrywają znaczącą rolę. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wymagane są dalsze badania nad aplikacyjnym potencjałem etyki Sokratesa w kontekście problemów globalizacji. Przewodnim tematem przyszłych analiz na ten temat powinien być antropologiczny, a przede wszystkim pedagogiczny sens filozofii Sokratesa.

Współzależność przemysłu 4.0 z gospodarką o obiegu zamkniętym: w poszukiwaniu wspólnego obszaru definicyjnego

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest identyfikacja wspólnego obszaru definiowania gospodarki o obiegu zamkniętym i przemysłu 4.0. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zauważonym problemem badawczym jest rozmycie językowe gospodarki o obiegu zamkniętym i przemysłu 4.0 oraz braku widocznej w debacie publicznej językowej płaszczyzny wspólnej. Badanie zostało przeprowadzone na zbiorze słów kluczowych pozyskanych z baz indeksowanych czasopism naukowych (Web of Science oraz Scopus) i popularnego medium biznesowego i politycznego (Twitter) za pomocą metody indeksu podobieństwa Jaccarda według lat. PROCES WYWODU: W artykule zaprezentowano teoretyczne podłoże ba‑ dawcze, metodykę i narzędzia badawcze oraz wybrane wyniki dla analizowanych pojęć. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki wykazały, że istnieje wspólny Analiza słów kluczowych wykazała, że pomimo statystycznie niskiego wyniku ko‑ notacja słów pozostawia przestrzeń do kreacji rozwiązań wspólnych dla obu pojęć. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wspólna płaszczyzna semantyczna dla obu pojęć daje możliwość wprowadzenia ich do debaty publicznej, umożliwiając tym samym opracowywanie polityk krajowych łączących gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ) z przemysłem 4.0, co wydaje się być słuszną odpowiedzią na potrzeby społeczne, środowiskowe i ekonomiczne związane z pandemią COVID 19. Dalsze badania powinny koncentrować się w szczególności na pogłębianiu jakościowej analizy debaty publicznej. Dostrzega się również luki badawcze w obszarach: badań relacji pomiędzy publikacjami naukowymi a Twitterem, wzorców opóźnień występowania słów kluczowych w obu zbiorach, wzajemnego wpływu trendów, analizy słów kluczowych pod względem przestrzennym i czasowym.

Kobiety w polityce. Sfera publiczna, red. Monika Banaś, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2020, ss. 294, ISBN 978-83-8138-341-7

.