Plant geography and vegetation in potential refugia in Greece
Η ταυτόχρονη διερεύνηση της ταξινομικής, λειτουργικής και φυλογενετικής ποικιλότητας μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των προτύπων ποικιλότητας των κοινοτήτων βλάστησης και των μηχανισμών συνάθροισης κοινοτήτων που τις διέπουν. Στο πλαίσιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής δημιουργήθηκε ένα εμπειρικό σύνολο δεδομένων που περιλαμβάνει δεδομένα βλάστησης φυλλοβόλων πλατύφυλλων και ορεινών κωνοφόρων δασών από την περιοχή της βόρειας και κεντρικής Ελλάδας, στο οποίο διερευνήθηκαν τα πρότυπα ποικιλότητας και συνάθροισης μέσω των επιμέρους όψεων ποικιλότητας ταυτόχρονα. Οι επιφάνειες βλάστησης που περιλαμβάνονται στο παραπάνω σύνολο δεδομένων ταξινομήθηκαν σε 25 διαφορετικούς τύπους κοινοτήτων, χλωριδικά και οικολογικά σαφώς διαφοροποιούμενων, οι οποίοι κατατάσσονται σε τέσσερις ευρύτερους τύπους δασών που περιλαμβάνουν τα δάση οξιάς, δάση χαραδρών, δάση πεύκης και δάση δρυός. Η ταξινομική ποικιλότητα αυτών των τύπων κοινοτήτων και δασών μελετήθηκε μέσω των Hill-numbers και του αλγορίθμου DER στον οποίο χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα δείκτες σπανιότητας, ετερογένειας και ισοκατανομής. Για τον προσδιορισμό των λειτουργικών χαρακτηριστικών των κοινοτήτων δημιουργήθηκε ένα σύνολο δεδομένων 16 χαρακτηριστικών που σχετίζονται με τις διεργασίες της αναπαραγωγής, της διασποράς, του ανταγωνισμού και της αντοχής στην καταπόνηση. Τα πρότυπα λειτουργικής ποικιλότητας των τύπων κοινοτήτων και δασών διερευνήθηκαν στη συνέχεια μέσω δύο προσεγγίσεων. Η πρώτη βασίζεται στη χρήση των πολυδιάστατων δεικτών της λειτουργικής αφθονίας και λειτουργικής διασποράς, για τον υπολογισμό των οποίων χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα όλα τα διαθέσιμα λειτουργικά χαρακτηριστικά. Η δεύτερη βασίζεται στον δείκτης σταθμισμένων μέσων των κοινοτήτων, ο οποίος υπολογίζεται για κάθε λειτουργικό χαρακτηριστικό ξεχωριστά. Επίσης, δημιουργήθηκε ένα φυλογενετικό δέντρο που περιλαμβάνει όλα τα taxa που βρέθηκαν στο σύνολο δεδομένων βλάστησης, και προέρχεται από μία χρονικά βαθμονομημένη μεγα-φυλογένεση σε επίπεδο είδους. Τα πρότυπα φυλογενετικής ποικιλότητας των τύπων κοινοτήτων και δασών εκτιμήθηκαν μέσω των δεικτών φυλογενετικής ποικιλότητας του Faith, μέσης απόστασης κατά ζεύγη και μέσης απόστασης πλησιέστερου taxon. Για την αναγνώριση των μηχανισμών συνάθροισης που διέπουν τη σύνθεση των κοινοτήτων, χρησιμοποιήθηκαν μηδενικά μοντέλα και τα παρατηρούμενα πρότυπα συγκρίθηκαν με τα αντίστοιχα δυνητικά πρότυπα τυχαίων κοινοτήτων. Τέλος, διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ της λειτουργικής και της φυλογενετικής ποικιλότητας μέσω της μεθόδου των ενισχυμένων δέντρων παλινδρόμησης. Όλες οι αναλύσεις ταξινομικής, λειτουργικής και φυλογενετικής ποικιλότητας πραγματοποιήθηκαν, εκτός από το επίπεδο ολόκληρης της κοινότητας, και για επιμέρους σύνολα ειδών της κάθε κοινότητας, όπως ο ποώδης και δενδρώδης όροφος καθώς και το σύνολο μόνο των αγγειόσπερμων taxa που εμφανίζονται σε κάθε κοινότητα. Με βάση τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας, εκτός από την αναγνώριση των μηχανισμών που διέπουν επί του παρόντος τη συνάθροιση των κοινοτήτων, πραγματοποιήθηκαν προσπάθειες εξαγωγής επιπρόσθετων συμπερασμάτων σχετικά με παρελθούσες συνθήκες που πιθανόν συνέβαλαν στη διαμόρφωση των προτύπων ποικιλότητας που παρατηρούνται σήμερα. Τα ευρήματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής δύναται να αποτελέσουν πολύτιμη πηγή πληροφορίας σχετικά με την ποικιλότητα των δασών στη βόρεια και κεντρική Ελλάδα και ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο προσπαθειών διαχείρισης και διατήρησης.
