Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί την 7η συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες στην Ελλάδα. Η αποτελεσματική διαχείριση της νόσου βασίζεται στην πρόληψη και δει στον προσυμπτωματικό έλεγχο ο οποίος έως πρόσφατα βασιζόταν στην κυτταρολογική εξέταση. Η σύνδεση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων οδήγησε στην ανάπτυξη της δοκιμασίας HPV DNA, η κλινική αποτελεσματικότητα της οποίας αποδεικνύεται πως υπερέχει της καθιερωμένης πρακτικής της κυτταρολογικής εξέτασης. Παρά την κλινική του υπεροχή η εισαγωγή του σε εθνικά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου απαιτεί τον έλεγχο της οικονομικής του αποδοτικότητα καθώς υπό τον περιορισμό των σπανίων πόρων η χρηματοδότησή του οφείλει να μεγιστοποιεί την αξία της επένδυσης. Στο πλαίσιο αυτό, σκοπό της παρούσας διατριβής αποτελεί η διερεύνηση της οικονομικής αποδοτικότητας εναλλακτικών στρατηγικών προσυμπτωματικού. Η προσέγγιση της υπόθεσης εργασίας επιτευχθεί με την ανάπτυξη μαρκοβιανών υποδειγμάτων τα οποία εξέτασαν την αποτελεσματικότητα και το κόστος εννέα εναλλακτικών στρατηγικών προσυμπτωματικού ελέγχου στην Ελλάδα. Οι στρατηγικές ελέγχθηκαν με ενναλακτικές προσεγγίσεις των βασικών παραμέτρων τους όπως η πρωταρχική μέθοδος, το διάστημα επανελέγχου, τα ηλικιακά όρια του πληθυσμού-στόχου και το επίπεδο συμμόρφωσης. Οι αναλύσεις διεξήχθησαν υπό την οπτική του συστήματος υγείας και βασίστηκαν ως επί το πλείστων στην κλινική μελέτη HERMES (HEllenic Real life Multicentric cErvical Screening), για τις κλινικές και επιδημιολογικές παραμέτρους των υποδειγμάτων και σε δεδομένα της κοινωνικής ασφάλισης για τις τιμές των παρεμβάσεων υγείας και των ιατρικών πράξεων. Δεδομένης της απουσίας δεδομένων σχετικά με το κόστος διαχείρισης της νόσου χρησιμοποιήθηκαν ευρωπαϊκά δεδομένα τα οποία μετατράπηκαν σε ελληνικές σχετικές τιμές με την χρήση των Δεικτών Τιμών Καταναλωτή (Consumer Price Index, CPI) ιατροτεχνολογικών υπηρεσιών και προϊόντων και των δεικτών Ισοτιμίας Αγοραστικής Δύναμης (Purchasing Power Parity, PPP). Τέλος, για τον έλεγχο της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων διεξήχθη μια σειρά από ντερμινιστικές (one way sensitivity analyses) και πιθανολογικές αναλύσεις ευαισθησίας (probabilistic sensitivity analyses). Η αποτελεσματικότητα των στρατηγικών προέκυψε ότι μεγιστοποιείται με τις 4 στρατηγικές (HPV test ταυτόχρονη γονοτύπηση, HPV test μετέπειτα γονοτύπηση, συνδυασμός κυτταρολογικής εξέτασης & HPV test μετέπειτα γονοτύπηση, συνδυασμός κυτταρολογικής εξέτασης & HPV test ταυτόχρονη γονοτύπηση,) οι οποίες προσφέρουν HPV test με γονοτύπηση ανά 3 έτη και απευθύνονται σε γυναίκες 25-69 με πλήρη συμμόρφωση στον έλεγχο (100%). Οι στρατηγικές αυτές δύνανται να μειώσουν την επίπτωση της νόσου σε γυναίκες 25-85 ετών κατά 24,5% σε σχέση με την τρέχουσα πρακτική (7,64 περιστατικά/100.000 γυναίκες, 95% CI 7,56 – 7,69 έναντι 10,12, 95% CI 9,99 – 10,26) και κατά 34,9% σε σχέση με της χαμηλότερης αποτελεσματικότητας στρατηγικής HPV test χωρίς γονοτύπηση ανά 5 έτη (11,47, 95% CI 11,30 – 11,61). Ο λόγος κόστους-χρησιμότητας της στρατηγικής με HPV test και ταυτόχρονη γονοτύπηση ανά 3 ή 5 έτη σε σχέση με την τρέχουσα πρακτική εκτιμήθηκε στα 3.918€/QALY και στα –162.843€/QALY, αντίστοιχα, αρκετά χαμηλότερα από το συμβατικό όριο των 52.437€/QALY. Η υιοθέτηση ενός προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου με HPV test και ταυτόχρονη γονοτύπηση ανά 3 ή 5 έτη για γυναίκες 25-69 ετών αποτελεί μια οικονομικά αποδοτική επιλογή η οποία βελτιώνει τις εκβάσεις υγείας των γυναικών και βελτιστοποιεί την κατανομή των πόρων που επενδύονται στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα.
