Crims.cat – katalońska powieść kryminalna

W ostatnich dekadach powieść kryminalna w swoich licznych wariantach i odmianach stała się jednym z istotniejszych podgatunków współczesnej literatury, przejmując w dużej mierze rolę oraz zadania powieści społecznej, poddającej analizie stan społeczeństwa i stawiającej pytania o jego kondycję moralną. Bywa literackim produktem eksportowym, stając się składową obiegowych opinii i wyobrażeń na temat danego kraju (przykładem może tu być skandynawska powieść kryminalna czy kolumbijska narkopowieść). W Hiszpanii powieść kryminalna rozwija się intensywnie od połowy lat 70. Jej pierwsze ważne tematy to społeczeństwo kraju w okresie Transición oraz rozliczenia z historią XX wieku. Z czasem, dzięki twórczości takich autorów jak Manuel Vázquez Montalbán czy Eduardo Mendoza, Barcelona staje się hiszpańską stolicą powieści kryminalnej. Artykuł stanowi rekonesans w świecie powieści kryminalnej ostatnich lat, umiejscowionej w Katalonii i pisanej po katalońsku oraz przedstawienie jej najważniejszych tematów, reprezentantów, a także specyficznych cech. Omówiona zostaje też działalność służąca upowszechnianiu samego gatunku oraz wiedzy o nim wśród katalońskojęzycznej publiczności.

GENRES’ BALANCING IN E. MENDOZA’S NOVEL “THE AMAZING JOURNEY OF POMPONIUS FLAT”

The article explores the genre specificity of the postmodern novel, “The Amazing Journey of Pomponius Flat” by the contemporary Spanish writer Eduardo Mendoza. The novel is based on the principles of a ludic literature tradition, one of the manifestations of which is a sophisticated interplay of various ‘high’ and ‘low’ genres in neo-baroque fashion. The novel develops an ironic detective story, but also represents different genre markers of the travel novel, the picaresque and historical novels, whose traditions and cliches are introduced in an ironic way. The journey of the heronarrator, which is mentioned at the beginning and at the end of the novel, in fact, has no significance for the plot. The image of the protagonist combines two archetypical figures, keys to Spanish literature – the trickster and Don Quixote. In accordance with the tradition of a historical novel, E. Mendoza’s work creates the illusion of historical reconstruction, but there is no true historicism in the novel, since reliable facts are interspersed with speculations and fantastic elements that question the reliability of the whole story.

Venecia prosaica y literaria, entre Eduardo Mendoza y Pere Gimferrer

Considering two very different novels, Fortuny by Pere Gimferrer and La isla inaudita by Eduardo Mendoza, which indicated a clear recovery of Venice as a narrative space in the 1980s, this essay proposes to contextualise this renewed interest in Spanish Peninsular literature, including, due to his direct relationship with Pere Gimferrer, also some examples from Spanish-American literature and Italian cinema.

Una propuesta metodológica desde el Sur

Juan Eduardo Mendoza (2017) Razonamiento geopolítico. Construcción de representaciones y códigos geopolíticos de Chile y sus vecinos. Concepción (Chile): Editorial Universidad de Concepción (Serie Cuadernos Atenea), 237 pp. ISBN: 978-956-227-418-0.