Het onvoorwaardelijke basisinkomen in Europa

Lei Delsen (1952) werkte als onderzoeker en universitair (hoofd)docent tussen 1984 en 2018 in Maastricht en Nijmegen. Ter gelegenheid van zijn emeritaat vond een symposium over het basisinkomen plaats, waaruit deze boekenbundel is voortgekomen. Het boek begint met een (te) lange inleiding van Lei Delsen zelf. De lezer krijgt de indruk dat hier iemand in zijn laatste dagen op de universiteit zijn boekenkasten heeft omgekieperd en nogmaals alles wil benoemen wat hij daar zo tegenkomt. Voor wie zich in de problematiek van de Nederlandse sociale zekerheid wil inlezen is het wel een interessant hoofdstuk, alleen al vanwege de vele literatuurverwijzingen. Het hoofdstuk geeft ook een goede impressie van wat er allemaal scheef hangt na veertig jaar aanbodgeoriënteerde economische politiek, veelal aangeduid als 'neoliberalisme'.

Mijn partner is (g)een vreemde vogel : Endogamie en relatieontbinding in België

Voorgaand onderzoek naar de rol van partnerkeuze in relatieontbinding toont aan dat partners die afkomstig zijn uit verschillende herkomstgroepen doorgaans een hogere kans hebben om uit elkaar te gaan. Deze onderzoeken focussen zich echter voornamelijk op huwelijken en het blijft daarom onduidelijk of dezelfde dynamieken zich ook aftekenen binnen ongehuwd samenwonende koppels en wat de rol is van voorhuwelijks samenwonen. Dit artikel bestudeert de samenhang tussen partnerkeuze en relatieontbinding voor een steekproef van koppels die voor de eerste keer huwden of ongehuwd gingen samenwonen tussen 1999 en 2001. De data zijn afkomstig uit de Belgische Kruispuntbank voor Sociale Zekerheid en geven informatie over de ontbindingskansen van gehuwd en ongehuwd samenwonende koppels met minstens één partner van Belgische, Zuid‐Europese, Turkse, Marokkaanse, Congolese, Burundese of Rwandese afkomst. Aan de hand van survival analyse en multivariate event history modellen gaat dit onderzoek na of ontbindingskansen verschillen tussen endogame en gemengde koppels en of deze dynamieken gelijkaardig zijn over de verschillende relatietypes heen. De resultaten geven aan dat endogame koppels de laagste ontbindingskansen hebben als het gaat om een huwelijk zonder substantiële periode van voorhuwelijks samenwonen. Voor koppels die ongehuwd samenwonen of huwden na een periode van ongehuwd samenwonen zien we dit patroon echter niet terugkomen en zijn verschillen naar partnerkeuze beperkter of zijn het net de gemengde koppels die lagere ontbindingskansen hebben. Na controle voor relevante achtergrondkenmerken blijkt vooral voor gemengde koppels de kans op relatieontbinding sterk te verschillen naar relatietype. Abstract : Previous studies on the role of partner choice in relationship dissolution have shown that partners who come from different ethnic groups usually have a higher chance of separating. However, these studies focus on marriages and it therefore remains unclear whether the same dynamics can be seen in unmarried cohabiting couples or what the exact role of this period of premarital cohabitation is. This article examines the relationship between partner choice and relationship dissolution in a sample of couples who married for the first time or started living together without being married between 1999 and 2001. The data comes from the Belgian Crossroads Bank of Social Security and give information on union dissolution among married and unmarried cohabiting couples with at least one partner of Belgian, Southern European, Turkish, Moroccan, Congolese, Burundian or Rwandan descent. Based on survival analysis and multivariate event history models, this study examines whether dissolution chances differ between endogamous and mixed couples and whether or not these dynamics are different across relationship types. The results indicated that endogamous couples have the lowest chance of dissolution when it comes to marriages without a substantial period of premarital cohabitation. For couples who were unmarried cohabiting or married after a period of unmarried cohabitation, we did not find this pattern and differences in partner choice are more limited or we observe the mixed couples to have elevated dissolution chances. After checking for relevant background characteristics it turns out that especially for mixed couples, the chance of relationship dissolution appears to differ strongly according to relationship type.

De flexibilisering van werk en andere mythes

Toekomstvoorspellingen van de arbeidsmarkt zitten er vaak ver naast. Een belangrijke verklaring hiervoor is dat voorspellingen een kleine recente trend vaak aanzien voor een grote structurele trend. Veelal is dit ten onrechte. Ook recente toekomstvoorspellingen voorzien vaak grote veranderingen op basis van nog nauwelijks waarneembare trends, zoals de technologische ontwikkeling of de opkomst van de platformeconomie. Als men een wetenschappelijk gefundeerde uitspraak over de toekomst van werk wil doen, kan men zich beter baseren op historische langetermijntrends, waarvan het plausibel is dat die zich nog wel enige tijd zullen voortzetten. Een zo'n trend is de groeiende diversiteit van de arbeidsmarkt, zowel ten aanzien van contractvormen als ten aanzien van werkenden (vrouwen, tweeverdieners). De gevolgen van de groeiende diversiteit van de arbeidsmarkt voor de regulering van werk en sociale zekerheid zijn echter nog nauwelijks doordacht. Een andere langetermijntrend die in de toekomst mogelijk weer een rol gaat spelen is de verkorting van de voltijds arbeidsduur.

Zeggenschap over arbeid en technologie

In elke periode van grote technologische en organisatorische veranderingen komt de vraag op hoe die ogenschijnlijk autonome ontwikkelingen beïnvloed kunnen worden door de betrokkenen om kansen te benutten en risico's te verkleinen. Dat was zo bij de mechanisering en de fabrieks- en kantoororganisatie van ruim honderd jaar geleden, bij de automatisering in de jaren zestig, de micro-elektronica en robots in de jaren tachtig en nu weer bij de digitalisering, kunstmatige intelligentie en het Internet of Things. Hoe hebben sociale partners en overheid in het verleden geprobeerd de vormgeving van arbeid en technologie te beïnvloeden en hoe succesvol waren zij daarin? Directe beïnvloeding op organisatieniveau door werknemers en vakbonden is zelden gelukt, ondanks diverse pogingen. Wel succesvol waren ze in het bewaken van de randvoorwaarden van vernieuwing van arbeid en technologie, zoals werkgelegenheid, functiewaardering, werk- en rusttijden, kwaliteit van de arbeid, veiligheid en gezondheid. De overheid deed dat door wetgeving over sociale zekerheid, medezeggenschap en arbeidsomstandigheden, met subsidies voor het MKB en met onderzoek. In de huidige tijd leidt de discussie over nieuwe technologieën bij sociale partners en overheid ook tot nieuwe initiatieven op het gebied van sociale innovatie.