Dyspozycyjne motywy autoewaluacyjne a akuratność samowiedzy

CelNiniejsze badanie laboratoryjne było pierwszym mającym na celu ustalenie związków między czterema głównymi dyspozycyjnymi motywami autoewaluacyjnymi (motywami Ja) i akuratnością samowiedzy. MetodaW badaniu uczestniczyło 178 osób (89 diad znajomych), a średnia wieku wyniosła 24 lata. Zastosowano Skalę Motywów Ja (Gregg, Hepper, Sedikides) oraz osobowościowy Q-sort QOS (Miciuk). WynikiAkuratność samowiedzy korelowała najsilniej i dodatnio z motywem samopoznania, natomiast autowaloryzacja była negatywnym korelatem akuratności. Analizy powierzchni odpowiedzi (RSA) potwierdziły hipotezy na temat możliwości przewidywania poziomu akuratności samowiedzy na podstawie rozbieżności i zgodności wewnątrz par motywów Ja. Przede wszystkim, akuratność samowiedzy była wyższa u tych badanych, którzy uzyskali niższe wyniki w podskali autowaloryzacji, w porównaniu z wynikami w podskalach mierzących pozostałe trzy motywy Ja. Generalnie, motywy Ja i ich interakcje wyjaśniały łącznie 22% wariancji akuratności samowiedzy. KonkluzjeDyspozycyjny motyw autowaloryzacji jest negatywnie związany z akuratnością samowiedzy. Mimo tego, autowaloryzujący się ludzie wciąż mogą osiągać relatywnie wysokie poziomy akuratności, pod warunkiem że motyw autowaloryzacji nie jest u nich silniejszy niż pozostałe trzy motywy Ja. Ogólnie, motywy Ja są ważnymi predyktorami akuratności samowiedzy.

Pomiar uznania społecznego w percepcji osoby, która doświadczyła zdarzenia traumatycznego. Polska Adaptacja Kwestionariusza Społecznego Uznania (SAQ)

CelCelem badania było stworzenie polskiej adaptacji Kwestionariusza Społecznego Uznania SAQ, Social Acknowledgement Questionnaire. Kwestionariusz służy do oceny społeczno-interpersonalnych reakcji w stosunku do osób po przeżytych doświadczeniach traumatycznych. MetodaPrzeprowadzono badania w pięciu grupach pochodzących z różnych populacji. Rzetelność SAQ została oszacowana przy wykorzystaniu współczynników alfa Cronbacha i współczynników korelacji wewnątrzklasowej. Trafność SAQ została sprawdzona przy pomocy konfirmacyjnej analizy czynnikowej oraz analizy korelacji wyników SAQ z nasileniem objawów PTSD i objawów depresji. WynikiPolska adaptacja SAQ spełnia kryteria rzetelności i trafności. Wartości rzetelności okazały się wystarczająco wysokie, biorąc pod uwagę wymiary spójności wewnętrznej wyrażonej poprzez wartości współczynnika alfa Cronbacha oraz stabilności ujmowanej przez współczynniki korelacji wewnątrzklasowej. Struktura czynnikowa SAQ wymaga dalszych analiz przeprowadzonych na większych próbach. KonkluzjeSpołeczne uznanie może być dynamiczną zmienną, podlegającą wpływom interwencji terapeutycznych. Polska wersja SAQ jest narzędziem o dobrych właściwościach psychometrycznych, które może zarówno być pomocne w szacowaniu ryzyka rozwoju PTSD. Może również być wartościowym kwestionariuszem do dalszych badań w kontekście prewencji oraz strategii leczenia osób dotkniętych PTSD i ich bliskich.

Własności psychometryczne polskiej wersji narzędzia do badania impulsywności u młodzieży – BIS-BRIEF

CelArtykuł przedstawia wyniki procesu adaptacji i badań, które posłużyły określeniu własności psychometrycznych polskiej wersji skali BIS-Brief. Narzędzie przeznaczone jest dla osób w okresie adolescencji i mierzy impulsywność rozumianą jako tendencję do nagłego i nieplanowanego działania. MetodaW celu określenia struktury czynnikowej narzędzia, jego trafności i rozkładu impulsywności w populacji adolescentów przeprowadzono badania w grupie młodzieży od 12 do 20 lat (N = 6710). Pomiaru impulsywności dokonano polską skróconą wersją skali BIS-Brief, będącej przedmiotem adaptacji. Trafność określono wykorzystując Kwestionariusz Impulsywności IVE oraz ankietę dotyczącą zachowań ryzykownych młodzieży. WynikiEksploracyjna analiza czynnikowa wskazała dwa czynniki wyjaśniające ponad 54% wariancji całkowitej wyników narzędzia. Poza wynikiem ogólnym skala BIS-Brief pomiar w dwóch skalach: samokontroli oraz impulsywności w działaniu. Rozkład badanej cechy w grupie młodzieży jest prawoskośny, dominują osoby o niskim lub przeciętnym nasileniu badanej cechy. Impulsywność mierzona skalą BIS-Brief koreluje z wynikami kwestionariusza IVE oraz charakterystyką zachowań ryzykownych u młodzieży. KonkluzjeSkrócona polska wersja skali BIS-Brief ma zadowalające własności psychometryczne. Może służyć pomiarowi ogólnej impulsywności oraz dwóch jej składowych: samokontroli oraz impulsywności w działaniu. Skrócona postać narzędzia i adekwatność treści pozycji testowych do okresu adolescencji sprawiają, że skala może znaleźć zastosowanie w diagnozie do działań wychowawczo-profilaktycznych na rzecz uczniów oraz w badaniach naukowych.

Rozdzielczość czasowa, pamięć robocza a rodzaje błędów w Teście Matryc Ravena – badanie pilotażowe

CelCelem badania pilotażowego było sprawdzenie zależności pomiędzy rozdzielczością czasową w zakresie milisekundowym, pamięcią roboczą oraz inteligencją psychometryczną z uwzględnieniem analizy jakościowej błędów w Teście Matryc Ravena w wersji dla Zaawansowanych TMZ. MetodaTrzydzieści sześć osób (24 mężczyzn i 12 kobiet, w wieku 17–19 lat) wykonało zadanie polegające na prezentowaniu par bodźców w szybkim następstwie czasowym, a następnie rozwiązywało zadanie mierzące pamięć roboczą Automated Operation Span Task Aospan oraz TMZ. Rozdzielczość czasową mierzono za pomocą progu postrzegania kolejności bodźców PPK, wyznaczanego za pomocą algorytmu adaptacyjnego dla poprawności 75%. WynikiWykazano tendencję do rzadszego popełniania błędów typu Błędna Zasada w TMZ przez osoby uzyskujące niskie wartości PPK: rho(34) = 0,46, p < 0,05. Ponadto zaobserwowano związek między wynikami Aospan i TMZ, dla procentu poprawnie odpamiętanych liter (rho(34) = 0,55, p < 0,01), zaś dla procentu poprawnie odpamiętanych sekwencji (rho(34) = 0,43, p = 0,05). KonkluzjePrezentowane badanie jest pierwszym, w którym wykazano związek czasowego opracowywania informacji na poziomie milisekund z typami błędów popełnianymi w teście inteligencji ogólnej. Osoby, które uzyskały wyższe progi postrzegania kolejności bodźców częściej stosowały przy wyborze odpowiedzi jakościowo odmienne od poprawnych reguły rozumowania, co może odzwierciedlać mniejsze zasoby pamięci roboczej potrzebne do odkrycia właściwej reguły.

Istotnie statystyczna moc testu – analiza mocy i jej miejsce w przyborniku badacza oraz interpretacja (nie)istotności statystycznej przy małej (dużej) mocy testu

CelW prezentowanym artykule przyjęto dwa zasadnicze cele – zarysowanie problematyki mocy testu statystycznego oraz omówienie podstawowych problemów związanych z analizą mocy nowym–starym narzędziem. Nowym – w typowym warsztacie badacza, lecz jednocześnie starym, ponieważ znanym już w statystyce. W pracy omówiono także techniczną stronę analizy mocy i jej umiejscowienia względem p-wartości. TezyMoc i analiza mocy oraz istotność statystyczna są pojęciami z dwóch różnych szkół statystyki, które łącznie tworzą paradygmat testowania istotności hipotezy zerowej (NHST). Niespójność szkół składających się na ten paradygmat przysparza problemów w interpretacji wyników testu. KonkluzjeWprawdzie analiza mocy pozwala na wyznaczenie potrzebnej wielkości próby, ale późniejsza interpretacja wyników testu nie jest łatwa. Trudno jednoznacznie wskazać, jak należy interpretować wynik nieistotny statystycznie przy dużej mocy testu lub istotny statystycznie wynik przy małej mocy testu. Oprócz tego moc testu ani nie uprawdopodabnia wyniku istotnego statystycznie wyniku, ani też nie obala hipotezy zerowej, gdy wynik jest nieistotny statystycznie.

Dieta wegetariańska i jej związki z cechami osobowości u kobiet

CelCelem badania było ustalenie czy weganie, wegetarianie i osoby odżywiające się w sposób tradycyjny różnią się od siebie pod względem cech osobowości oraz poziomu dyrektyw­ności. MetodaPrzeprowadzono badanie z udziałem 1075 kobiet. Osoby badane testowano przy użyciu kwestionariusza Dyrektywności Raya (1981) oraz skali TIPI­-PL (Sorokowska i in., 2014) skonstruowanej do pomiaru cech Wielkiej Piątki. WynikiUzyskane wyniki wykazały, że kobiety odżywiające się w sposób wegański cechują się najwyższym poziomem otwartości na doświadczenie. Najniższy zaś reprezentują badane spożywające mięso. KonkluzjeKobiety będące na diecie tradycyjnej prezentują wyższy poziom sumienności w odróżnie­niu do kobiet stosujących diety roślinne. Najwyższy poziom dyrektywności uzyskały osoby badane stosujące się do diety tradycyjnej.

Strategie szacowania miejsca liczb na osi u dzieci z dyskalkulią i typowo rozwijających się

CelCelem badań była ocena wpływu deficytów poznawczych obecnych w specyficznym zaburzeniu w uczeniu się matematyki, na operowanie mentalną osią liczbową przy użyciu jednocyfrowych liczb prezentowanych w formacie symbolicznym i niesymbolicznym. MetodaZbadano zdolność szacowania miejsca liczb na osi (ang. Number Line Estimation, NLE) u 20 dzieci z zaburzeniami w zakresie nauki matematyki (mathematical learning disabilities, MLD) i 27 ich typowo rozwijających się rówieśników (typically developing, TD). Wykorzystano w tym celu zadanie szacowania miejsca liczb na osi dla liczb z zakresu 1–9 przedstawianych w formacie symbolicznym i niesymbolicznym. WynikiW przypadku wszystkich dzieci większą wartość błędu szacowania uzyskano dla liczb ze środka osi liczbowej, aczkolwiek efekt był bardziej wyraźny w grupie z zaburzeniami. Co więcej, dzieci z obu grup w podobnym stopniu przeszacowywały, zaś różniły się pod względem niedoszacowywania miejsca liczb. Dzieci z grupy MLD ujawniły większe odchylenie w lewo niż dzieci z grupy TD w przypadku prawie wszystkich liczb, z wyjątkiem 7 i 8. Ocena wielkości błędu szacowania miejsca dla każdej liczby oddzielnie pozwoliła na opisanie profilu rozkładu wartości tego błędu, a co za tym idzie, prawdopodobnych strategii tego szacowania stosowanych przez dzieci z obu grup. WnioskiJak się wydaje, grupa MLD, przejawia tendencję do szacowania segmentów osi liczbowej, zaczynając od punktu odniesienia na lewym krańcu osi. Wyznaczanie kolejnego w jej centrum, nie ułatwia im poprawnego szacowania miejsca liczb 4 i 6. Ponadto u wszystkich dzieci odnotowano większy błąd szacowania w przypadku formatu niesymbolicznego (zbiory kropek), szczególnie dla wysokich wartości liczbowych, co można interpretować, zarówno jako przejaw błędów w szacowaniu miejsca liczb, jak i w przeliczaniu.

Skala Postaw Wobec Seniorów (SPWS). Prezentacja narzędzia

CelCelem badań była ponowna walidacja Skali Postaw Wobec Seniorów (SPWS) opracowanej na podstawie koncepcji postaw społecznych wobec ludzi starszych G. Miłkowskiej. MetodaWalidację przeprowadzono na próbie 1025 osób w wieku M = 30,75 (SD = 14,05). Przeprowadzono eksploracyjną analizę czynnikową z rotacją Quatrimax surową, a trafność teoretyczną określono na podstawie analizy macierzy korelacji SPWS ze Skalą Zadowolenia z Życia (SWLS), Skalą Pomiaru Prężności (SPP-25), Skalą Ekspresji Gniewu (SEG), Skalą Poczucia Koherencji (SOC), Kwestionariuszem Postaw Życiowych (KPŹ) oraz Kwestionariusz Impulsywności (IVE). WynikiWyodrębniono trzy podskale SPWS: Szacunek i Uznanie, Odtrącenie i Niezrozumienie oraz Dystans Społeczny o współczynnikach Alfa Cronbacha mieszczących się w granicach 0,70–0,93. Analizy korelacji z innymi metodami potwierdziły trafność treściową SPWS. KonkluzjeWłasności SPWS sugerują możliwość wykorzystywania tego narzędzia w diagnozie indywidualnej i badaniach naukowych.

Cechy osobowości jako predyktory uważności u Mistrzów Świata Sztuki Iluzji FISM

CelCelem badania było sprawdzenie, jak cechy osobowości modelu Wielkiej Piątki wiążą się z poziomem uważności u Mistrzów Świata Sztuki Iluzji FISM. MetodaUczestnikami byli laureaci FISM (N = 50) z 20 krajów. Do pomiaru cech osobowości i uważności, odpowiednio, użyto International Personality Item Pool Big Five Markers 50 (IPIP-BFM-50) oraz Skali Uważnej Obecności (MAAS). WynikiAnaliza regresji wykazała, że stabilność emocjonalna i sumienność wyjaśniają 47% uważności u laureatów FISM. WnioskiTylko dwie cechy osobowości przewidywały uważność u badanych iluzjonistów, co należy interpretować jako wynik wstępny.

Trafność pomiaru kwestionariuszem Przymierza w Działaniu WAI-PC (wersja dla pacjenta) w psychoterapii systemowej osób dorosłych. Dowody z eksperymentu przeprowadzonego metodą zmian nieprzypadkowych

CelCelem badań była weryfikacja trafności pomiaru kwestionariuszem Przymierza w Działaniu w wersji dla pacjenta (WAI-PC). MetodaTrafność teoretyczną WAI-PC oszacowano eksperymentalnie za pomocą metody zmian nieprzypadkowych, zaproponowanej przez Cronbacha i Meehla. WynikiWyniki testu t wskazały na istotne różnice między grupą eksperymentalną i kontrolną. KonkluzjeBadanie dostarczyło dowodu na trafność WAI-PC jako narzędzia pomiaru przymierza w psychoterapii osób dorosłych.