Czynniki ryzyka występowania zakażeń miejsca operowanego w ortopedii oraz zasady prowadzenia nadzoru epidemiologicznego nad miejscem operowanym

Zakażenia miejsca operowanego (ZMO) są jednymi z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań pooperacyjnych, które mogą prowadzić do wydłużenia czasu hospitalizacji, wzrostu kosztów leczenia, a nawet zgonu pacjenta. Istotnymi składowymi zapobiegania zakażeniom miejsca operowanego są: znajomość czynników ryzyka ZMO, przebiegu operacji i środowiska szpitalnego, a także prowadzenie skutecznego nadzoru w oparciu o wskaźniki epidemiologiczne. Wiedza ta może wpłynąć na zniwelowanie ryzyka rozwoju ZMO do minimum. Działania podejmowane w ramach nadzoru epidemiologicznego nad miejscem operowanym powinny opierać się na spójnych procedurach, umożliwiających optymalne przygotowanie pacjenta do przeprowadzenia operacji oraz zmniejszenie ryzyka ZMO na każdym etapie opieki szpitalnej.

Zakażenia dróg oddechowych w mukowiscydozie

Przewlekła choroba oskrzelowo-płucna, której postęp spowodowany jest przewlekłymi zakażeniami, stanowi główną przyczynę hospitalizacji i śmierci osób chorych na mukowiscydozę. Wśród bakterii najczęściej powodujących przewlekłe zakażenia wyróżnia się Staphylococcus aureus oraz Pseudomonas aeruginosa. W celu ustalenia statusu mikrobiologicznego konieczne jest systematyczne wykonywanie badań mikrobiologicznych u każdego pacjenta. Umożliwia to wczesne wykrycie zakażenia patogenami wymagającymi eradykacji (np. Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oporny na metycylinę) i natychmiastowe jej wdrożenie. W przypadku zaostrzenia choroby oskrzelowo-płucnej zawsze konieczne jest rozpoczęcie antybiotykoterapii zgodnie z dostępnym antybiogramem. Ewentualna modyfikacja leczenia może nastąpić po uzyskaniu aktualnego wyniku posiewu i ocenie stanu pacjenta. Zazwyczaj dawki antybiotyków są wyższe niż w populacji ogólnej, a czas leczenia ulega wydłużeniu. Zakażenie prątkami niegruźliczymi jest rzadkim, mogącym doprowadzić do poważnych następstw powikłaniem. Alergiczna aspergiloza oskrzelowo-płucna i inwazyjna aspergiloza płucna stanowią coraz częstszy problem u pacjentów z mukowiscydozą i wymagają specjalistycznego, monitorowanego leczenia. Postępowanie w zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych u osób chorych na mukowiscydozę różni się znacząco od postępowania wdrażanego w populacji ogólnej. Lekarz sprawujący opiekę nad pacjentem z mukowiscydozą musi znać podstawowe zasady terapii zakażeń dróg oddechowych, ponieważ ich właściwe zastosowanie w codziennej praktyce wpływa znacząco na długość i jakość życia pacjentów.

Ocena wrażliwości szczepów wzorcowych bakterii na metenaminę z salicylanem fenylu (lek Urosal®)

Urosal® należy do dostępnych w Polsce leków wskazanych do stosowania w profilaktyce i leczeniu zakażeń układu moczowego (ZUM). Zawiera on metenaminę o działaniu przeciwdrobnoustrojowym oraz salicylan fenylu o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Cel pracy W badaniach własnych oceniono wrażliwość na lek Urosal® wybranych wzorcowych szczepów bakterii, z uwzględnieniem szczepów opornych na antybiotyki. Materiał i metody Podczas testów wykorzystano metodę mikrorozcieńczeń w bulionie oraz metodę oceny aktywności in vitro w sztucznym moczu, którego skład przypomina mocz naturalny. Wyniki Uzyskane wyniki badań wskazują na potencjalną zdolność metenaminy z salicylanem fenylu do hamowania zarówno bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, w tym Pseudomonas aeruginosa, będących czynnikiem etiologicznym ZUM. Wnioski Stwierdzona we wstępnych badaniach in vitro aktywność przeciwbakteryjna leku Urosal® stanowi podstawę do dalszych badań uwzględniających szczepy kliniczne pochodzące z zakażeń układu moczowego.

Porównanie metod oznaczania wrażliwości na flukonazol klinicznych szczepów Candida

Grzyby z rodzaju Candida odpowiedzialne są m.in. za zapalenie pochwy i sromu oraz kandydemię. Jednym z kluczowych elementów diagnostyki mikologicznej wymienionych zakażeń jest oznaczanie lekowrażliwości grzybów na różne leki przeciwdrobnoustrojowe, w tym flukonazol. W rutynowej diagnostyce wrażliwość na flukonazol jest wyznaczana najczęściej za pomocą pasków z gradientem stężeń (tzw. E-testów). Za metody referencyjne uznawane są dwa nieznacznie różniące się od siebie schematy wyznaczania MIC flukonazolu – opracowane przez EUCAST oraz CLSI. Celem pracy było porównanie wartości MIC otrzymanych z zastosowaniem obu metod referencyjnych oraz otrzymanych przy użyciu E-testów. Zbadano 32 szczepy kliniczne i 4 szczepy referencyjne. Na podstawie otrzymanych wyników szczepy zostały zaklasyfikowane jako wrażliwe na flukonazol, oporne lub wrażliwe w zależności od dawki. Uzyskane wartości MIC różniły się zależnie od zastosowanej metody. Zdecydowana większość szczepów została zaklasyfikowana do tych samych kategorii lekowrażliwości, niezależnie od wybranego schematu postępowania. Pojedyncze niezgodności dotyczyły głównie szczepów NCAC. Różnice w zakresie otrzymanych wyników – zarówno wartości MIC, jak i klasyfikacji klinicznej szczepów do odpowiednich kategorii – wymagają dalszej weryfikacji i ustalenia przyczyn ich występowania.

Doświadczenia związane z higieną rąk podczas pandemii COVID-19 w warunkach szpitalnych

Przez ostatnie dwa lata COVID-19 rozprzestrzenił się na całym świecie. Tempo rozprzestrzeniania się i alarmujące wskaźniki śmiertelności spowodowały, że wiele krajów wprowadziło środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się COVID-19, a szczególnego znaczenia nabrała właściwa higiena rąk. Cel pracy Celem pracy było porównanie zużycia preparatów do higieny rąk przed i w czasie pandemii COVID-19. Materiał i metody W pracy dokonano analizy zużycia środków dezynfekcyjnych na podstawie ilości środków dostarczonych na oddziały szpitalne w 2019 i 2020 roku. Zużytą ilość preparatów dezynfekcyjnych podzielono przez osobodni hospitalizacji, otrzymując zużycie preparatów przypadające na jednego pacjenta, w ciągu jednej doby opieki. Dobowe zużycie na jednego pacjenta podzielono przez uśrednioną wartość (3 ml) dla jednej procedury dezynfekcji rąk, uzyskując orientacyjną średnią liczbę procedur dezynfekcji rąk wykonywanych dla jednego pacjenta w ciągu doby opieki na oddziale. Porównano wyniki otrzymane przed pandemią COVID-19 z wynikami uzyskanymi w czasie jej trwania. Wyniki Średnie zużycie środków do dezynfekcji rąk w litrach na 1000 osobodni hospitalizacji w oddziałach szpitalnych przed wystąpieniem pandemii wynosiło 5,3. Liczba procedur dezynfekcji rąk wykonywanych dla jednego pacjenta w ciągu doby wyniosła od 0,5 do 3,6 dla oddziału dla dorosłych i 6,2 dla oddziału dziecięcego. Średnie zużycie środków do dezynfekcji rąk w litrach na 1000 osobodni hospitalizacji w oddziałach szpitalnych w trakcie pandemii wyniosło 27,4. Liczba procedur dezynfekcji rąk wykonywanych dla jednego pacjenta w ciągu doby wyniosła od 1,2 do 13,5 dla oddziału dla dorosłych i 27,6 dla oddziału dziecięcego. Zużycie środków do dezynfekcji rąk w trakcie pandemii COVID-19 wzrosło o 368% w oddziałach dla dorosłych pacjentów i 299% w oddziale dla dzieci. Wnioski Wraz z wybuchem epidemii COVID-19 w oddziałach szpitalnych wzrosło stosowanie środków do dezynfekcji rąk. Wyniki oceny zużycia środków do dezynfekcji rąk przed wystąpieniem pandemii COVID-19 i w okresie jej trwania świadczą, iż w obliczu pandemii COVID-19 personel szpitala zmienił swoje zachowania prewencyjne w zakresie dezynfekcji rąk.

Program Racjonalnej Terapii Przeciwgrzybiczej „WYLECZ!”

Epidemiologia inwazyjnej choroby grzybiczej (IFD) dowodzi rosnącego udziału szczepów opornych, dotyczącego wszystkich klas leków. Odpowiedź na leczenie zależy od wielu czynników, z których część jest modyfikowalna. Takim czynnikiem jest stosowanie zasad racjonalnej terapii przeciwgrzybiczej (zasady zarządzania środkami przeciwgrzybiczymi, AFS). Jest to strategia wprowadzona analogicznie do procesu stosowania zasad racjonalnej terapii przeciwdrobnoustrojowej (zarządzania środkami przeciwdrobnoustrojowymi, AMS). AFS w kontekście ogólnych AMS wyrażone jest w praktyce stosowaniem czynników, określonych jako 6D: diagnosis, debridement/drainage, drug, dose, deescalation, duration. Koncepcja zwracania uwagi na racjonalność działań i unikanie błędów występujących w codziennej praktyce klinicznej ma już swoją historię w medycynie, z początkiem w Stanach Zjednoczonych w 2012 roku w postaci kampanii „Choosing Wisely” („Wybierz mądrze”). Pomimo rozwoju możliwości profilaktyki, diagnostyki i terapii, problem inwazyjnych zakażeń grzybiczych utrzymuje się od wielu lat. W maju 2021 roku, podczas X Zjazdu Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej (PTOHD), pod patronatem PTOHD został ogłoszony Program Racjonalnej Terapii Przeciwgrzybiczej. Cztery główne cele programu to: racjonalne stosowanie leków przeciwgrzybiczych, ograniczenie rosnącej oporności grzybów na leki przeciwgrzybicze, unikanie błędów występujących w praktyce klinicznej oraz edukacja personelu medycznego, pacjentów i rodzin. Koncepcja Programu Racjonalnej Terapii Przeciwgrzybiczej jest oparta na 6 zasadach określonych akronimem WYLECZ!: właściwe rozpoznanie, wyczyszczenie chorego miejsca, lek, efektywna dawka, czas trwania leczenia, zakończenie i podsumowanie terapii.

Wykonywanie oraz monitorowanie i kontrola skuteczności procesu mycia-dezynfekcji

Pierwszym krokiem w reprocesowaniu instrumentarium medycznego jest oczyszczanie, mycie i dezynfekcja. Ten krok musi zostać wykonany w sposób dokładny i z pełną odpowiedzialnością, ponieważ od jego skuteczności zależy efekt finalny procedury dekontaminacji instrumentarium medycznego. Ustawodawca nie określa w formie aktu prawnego w jaki sposób należy kontrolować wykonywane procedury w centralnej sterylizatorni. W aktach prawnych pojawia się informacja o wymaganiach względem wyposażenia jednostki (Dz. U. z 2018 r., poz. 2190 i 2219 oraz z 2019 r., poz. 492). Zasady monitorowania i kontroli procedur dekontaminacji określają wytyczne krajowe i zagraniczne (CDC) oraz normy PKN.

Zapobieganie zakażeniom w procedurach inwazyjnych z wykorzystaniem sterylnych narzędzi

Wszystkie operacje, zabiegi stomatologiczne oraz wiele zabiegów kosmetycznych opiera się na naruszeniu ciągłości tkanek. Związane jest z tym wysokie ryzyko zakażenia wirusami przenoszonymi drogą krwi, które mają wpływ na powstawanie wielu powikłań. W celu zapewnienia bezpieczeństwa operowanym, diagnozowanym i leczonym pacjentom oraz osobom korzystającym z usług gabinetów kosmetycznych, należy zapewnić dostęp do sterylnych wyrobów medycznych. Konieczne jest uświadomienie pacjentom, klientom gabinetów upiększających i osobom wykonującym zabiegi inwazyjne, że istnieje obowiązek właściwego przygotowania narzędzi do ponownego użycia. Każda placówka, w której są wykonywane zabiegi inwazyjne, powinna posiadać dostowaną do własnych potrzeb sterylizatornię.

Zakażenia grzybicze w oddziałach zabiegowych – problemy diagnostyczno-terapeutyczne

W niniejszej pracy przedstawiono problem zakażeń o etiologii grzybiczej w oddziałach zabiegowych. Opisano czynniki ryzyka związane z rodzajem zabiegu i stanem odporności pacjenta oraz metody diagnostyczne z uwzględnieniem możliwości ich wykorzystania w oddziale, a przede wszystkim z ich interpretacją. W artykule krótko scharakteryzowano strategie leczenia przeciwgrzybiczego, a także leki przeciwgrzybicze ze szczególnym podkreśleniem spektrum ich działania. Celem pracy było uświadomienie personelowi medycznemu pracującemu w oddziałach zabiegowych roli diagnostyki mikrobiologicznej/mikologicznej w szybkim diagnozowaniu inwazyjnej choroby grzybiczej, która zbyt późno rozpoznana i leczona jest obarczona wysoką śmiertelnością.

Czy skutecznie realizujemy cele polityki antybiotykowej w dobie pandemii wirusa SARS-CoV-2?

W niniejszej pracy przedstawiono problem gwałtownego narastania oporności na antybiotyki w dobie pandemii COVID-19. Populacja zagrożona ciężkim przebiegiem COVID-19, w tym osoby starsze, z obniżoną odpornością i z wieloma chorobami, w dużej mierze pokrywa się z populacją zagrożoną zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną (HAI). Nawet pomiędzy krajami o wysokich dochodach istnieją znaczne różnice we wskaźnikach zakażeń MDR – wahają się one od bliskich 0 do ponad 50%, w zależności od strategii krajowych i inwestycji w gospodarkę zdrowotną, a przede wszystkim świadomości problemu. Poruszono także problem „One Health” w kontekście zdrowia ludzi i zwierząt. Wypunktowano zasady, jakimi należy kierować się przy ordynowaniu antybiotyków, aby skutecznie realizować cele polityki antybiotykowej. W pracy poruszono również problem leczenia zakażeń wywołanych przez Gram-dodatnie i Gram-ujemne szczepy bakterii lekoopornych, ze szczególnym uwzględnieniem dalbawancyny.