Η αποδοτική χρήση του αζώτου (Ν) από μια σημαντική καλλιέργεια όπως το σιτάρι (Triticum aestivum L.) έχει ουσιαστική συνεισφορά στα αειφορικά γεωργικά συστήματα. Η αποδοτική χρήση του αζώτου είναι περίπλοκη και προσδιορίζεται από την αποδοτικότητα σε καρπό (ανά μονάδα εφαρμοσθέντος αζώτου), η οποία με την σειρά της είναι προΐον της πρόσληψη από τα φυτά (ανά μονάδα εφαρμοσθέντος αζώτου) και της φυσιολογικής αποδοτικότητας (παραγωγή καρπού ανά μονάδα ολικού αζώτου στο βλαστό). Οι πιθανότητες γενετικής βελτίωσης της απόδοσης σε καρπό και πρωτεΐνη πρέπει να διερευνηθούν διεξοδικά προκειμένου να μειωθούν οι απώλειες σε άζωτο. Φαίνεται ότι η πρόσληψη αζώτου είναι η πλέον ελπιδοφόρα στρατηγική για την αύξηση της ποσότητας του αζώτου που προσλαμβάνει το φυτό, επομένως μπορεί να αυξηθεί η απόδοση σε πρωτεΐνη. Επιπλέον, η πρόσληψη του αζώτου ίσως συνδέεται με τη γενοτυπική παραλλακτικότητα σε χαρακτηριστικά του ριζικού συστήματος. Στην παρούσα μελέτη η οποία διεξήχθη σε πειραματικά αγροτεμάχια τριετούς διάρκειας (1998 - 2000) χρησιμοποιήθηκαν επίσης συστήματα λυσιμέτρων προκειμένου να γίνει σύγκριση της αποδοτικής χρήσης του αζώτου σε ανοιξιάτικες ποικιλίες σιταριού. Οι γενότυποι που χρησιμοποιήθηκαν καλλιεργήθηκαν χωρίς (0 kg Ν ha⁻¹) και κάτω από συνθήκες επαρκούς αζωτούχου λίπανσης (250 kg Ν ha⁻¹). Η επιλογή του καταλλήλου γενοτύπου και της αζωτούχου λίπανσης θεωρούνται σήμερα οι πλέον γνωστές καλλιεργητικές τεχνικές οι οποίες έχουν μεγάλη επίδραση στην απόδοση και την ποιότητα (αλευροποιητική αξία) κατά την παραγωγή σιταριού. Η γενετική βελτίωση για αυξημένη παραγωγικότητα αλλά και ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι γενικά ένας συμβιβασμός μεταξύ του ενός ή του άλλου χαρακτηριστικού. Η επιλογή μιας ποικιλίας η οποία χαρακτηρίζεται τόσο από την αυξημένη παραγωγή όσο και από την ποιότητα (με περιβαλλοντικές εκτιμήσεις) στα εντατικά γεωργικά συστήματα, μπορεί να προέλθει μέσω της εκμετάλλευσης των υψηλών επιπέδων λίπανσης. Ο πλέον ελπιδοφόρος τρόπος για τη βελτίωση της χρησιμοποίησης του εδαφικού αζώτου φαίνεται ότι είναι η βελτίωση ποικιλιών με σκοπό να μετακινούν ταχύτερα από το έδαφος, το διαθέσιμο στο φυτό άζωτο Γενότυποι με σαφείς διαφορές στην πρόσληψη αζώτου έχουν αναγνωρισθεί στα πλαίσια της παρούσας μελέτης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ριζικό σύστημα διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο και ότι γενότυποι υψηλής ή χαμηλής αποδοτικότητας, οι οποίοι αντίστοιχα μπορούν ή αδυνατούν να προσλάβουν επαρκή ποσότητα αζώτου, επιδεικνύουν ιδιαιτερότητες στην ανάπτυξη των ριζών ειδικά στο στάδιο της άνθησης. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να στοχεύουν στη διασταύρωση ποικιλιών με τις μεγαλύτερες διαφορές στην ανάπτυξη των ριζών καθώς και στην πρόσληψη του αζώτου και ο πληθυσμός ο οποίος θα προκύψει θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στον υπολογισμό των loci που ελέγχουν τη γενετική παραλλακτικότητα με τη χρήση μοριακών χαρτών.
Bed planting of wheat (Triticum aestivum L.) improves nitrogen use efficiency and grain yield compared to flat planting
