Διεπιστημονική Συνεργασία στις Ψυχοκοινωνικές Παρεμβάσεις: Η Περίπτωση των Προσφύγων – Εγχειρίδιο για Επαγγελματίες

Το εγχειρίδιο παρουσιάζει τις πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές για τη διεπιστημονική ψυχοκοινωνική υποστήριξη των προσφύγων που αναπτύχθηκαν από το "InterAct - Interdisciplinary cooperation in psychosocial interventions", ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα Erasmus+ συνεργαζόμενων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ισπανία και τη Σουηδία. Το έργο στόχευε στην αναγνώριση των παραγόντων επιτυχούς συνεργασίας των κλάδων της ψυχολογίας, εργοθεραπείας, φυσιοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας και εκπαίδευσης στις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις για οικογένειες, παιδιά και ενήλικες πρόσφυγες. Η διεπιστημονική ομάδα του προγράμματος InterAct πραγματοποίησε συνεντεύξεις και ομάδες εστίασης με 28 πρόσφυγες σε διάφορα στάδια επανεγκατάστασης, 30 φοιτητές προγραμμάτων υγείας και κοινωνικών επιστημών και 23 επαγγελματίες από τομείς της ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης, κοινοτικών προγραμμάτων, απασχόλησης, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και υπηρεσιών ασύλου σε διαφορετικές χώρες της Ευρώπης. Εφαρμόστηκε ποιοτική ανάλυση του υλικού λαμβάνοντας υπόψη τις ήδη υπάρχουσες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των προσφύγων. Οι βασικές διαστάσεις της διεπιστημονικής ψυχοκοινωνικής στήριξης που αναδείχθηκαν περιλαμβάνουν τα πρότυπα δεοντολογίας, την ισότιμη συμπερίληψη των προσφύγων ως ενεργών ατόμων, το σεβασμό στην πολιτισμική διαφορετικότητα, την βιωσιμότητα και μακροπρόθεσμες στρατηγικές, την προσέγγιση με βάση την κοινότητα, τη σημαντικότητα του τοπικού πλαισίου, τη διεπιστημονική ομάδα και την αυτοφροντίδα. Οι βασικές αυτές κατευθυντήριες γραμμές συνοδεύονται από σενάρια που έχουν προκύψει από τις συνεντεύξεις με στόχο την εξοικείωση του αναγνώστη με τη διεπιστημονική ψυχοκοινωνική υποστήριξη. Επίσης, το εγχειρίδιο παρουσιάζει το “Εννοιολογικό Πλαίσιο Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης με βάση την Κοινότητα” που αναπτύχθηκε από το πρόγραμμα InterAct με σκοπό την δημιουργία κοινοτήτων χωρίς αποκλεισμούς, όπου το κάθε άτομο έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει και να έχει σκόπιμες και ουσιαστικές δράσεις. Το εννοιολογικό πλαίσιο ενσωμάτωσε βασικές αρχές από κοινοτικές, ψυχοκοινωνικές και συμμετοχικές προσεγγίσεις καθώς και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δεοντολογία, και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το πλαίσιο αυτό προορίζεται ως εργαλείο αναστοχασμού για την ανάπτυξη στρατηγικών ψυχοκοινωνικής υποστήριξης ή/και την αξιολόγηση των υπαρχουσών υπηρεσιών σε διαφορετικά πλαίσια (π.χ., κέντρα υποδοχής προσφύγων, δήμους, νοσοκομεία, σχολεία) για την προαγωγή της ψυχικής ευεξίας και υγείας οικογενειών, παιδιών και ενηλίκων προσφύγων.