Teleconsulten op de polikliniek geriatrie in Nederland – ervaringen van zorgverleners

Het gebruik van teleconsulten in de zorg (belconsulten en beeldbellen) won de laatste decennia aan populariteit en kende tijdens de COVID-19 pandemie een versnelde toename. Teleconsulten met geriatrische patiënten worden mogelijk bemoeilijkt door multiproblematiek, problemen met visus en gehoor, geheugen en technische vaardigheden. Hier is echter beperkt onderzoek naar gedaan. Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht krijgen welke vormen van poliklinische trajecten of elementen van zorg via teleconsulten kunnen worden uitgevoerd en met welke factoren rekening dient te worden gehouden bij het selecteren van patiënten hiervoor. Om deze inzichten te verkrijgen, verstuurden we een enquête naar zorgverleners die werkzaam zijn op de polikliniek geriatrie in Nederland. Er vulden 67 zorgverleners de enquête in. Uit de resultaten van de enquête blijkt dat er relatief weinig ervaring is met beeldbellen met geriatrische patiënten. De ervaring die er is, is grotendeels positief. De deelnemers zijn van mening dat teleconsulten bij kwetsbare ouderen kunnen worden ingezet bij controle patiënten, het uitvoeren van (hetero)anamnese, medicatie review, het voeren van gesprek met meerdere contactpersonen of zorgverleners en voor het mededelen van uitslagen. We adviseren om samen met patiënt en mantelzorger op maat af te stemmen welke communicatievorm mogelijk, wenselijk en passend is bij elk individueel traject en consult.

Vijf jaar Universitaire Praktijk Ouderengeneeskunde: gebruikers, geleverde zorg, kosten en ervaringen

Het toenemende aantal thuiswonende ouderen vraagt om een versterking van de eerstelijnszorg voor (kwetsbare) ouderen. In 2015 is daarom door het VU medisch centrum in Amsterdam de Universitaire Praktijk Ouderengeneeskunde (UPO) opgericht. Deze praktijk maakt de deskundigheid van de specialist ouderengeneeskunde (SO) beschikbaar in de eerstelijnszorg door een nauwe en laagdrempelige samenwerking tussen de SO en de huisartsenpraktijk. Het doel van dit onderzoek is een evaluatie van de UPO, om zo de waarde van deze zorginnovatie te kunnen bepalen en verbeterpunten te signaleren. Dit onderzoek bestaat uit een kwantitatief deel waarin de kenmerken van de 190 behandelde UPO-patiënten in kaart zijn gebracht. Daarnaast zijn de kosten van UPO-zorg en de verwachte, gebruikelijke zorg geschat. In het kwalitatieve deel zijn 22 interviews gedaan met de belangrijkste UPO-stakeholders. De resultaten van deze studie tonen dat 1) de UPO in een vraag van huisartsen lijkt te voorzien door ondersteuning bij de zorg voor kwetsbare ouderen met veelal cognitieve stoornissen, 2) deze zorg kosten lijkt te besparen en 3) deze zorg door de meeste betrokkenen wordt gewaardeerd. De huidige resultaten geven aanleiding deze zorginnovatie ook in andere regio’s toe te passen en grootschaliger te evalueren.

Hoe “ouderenproof” zijn de huidige tweedelijns richtlijnen in Nederland?

De prevalentie van multimorbiditeit stijgt met de leeftijd: ruim 70% van de 75-plussers heeft drie of meer chronische aandoeningen, veelal gecombineerd met kwetsbaarheid. In de huidige medische praktijk vormt evidence-based medicine met evidence-based richtlijnen de basis voor de behandeling. Het doel van deze studie is nagaan hoe toepasbaar de huidige medisch specialistische richtlijnen in de praktijk zijn bij de heterogene groep ouderen. Alle richtlijnen uit de Nederlandse Richtlijnendatabase werden onderzocht. De twaalf ouderen-specifieke richtlijnen werden vergeleken met de aanbevelingen uit de ‘methodiek’. In 117 richtlijnen (54%) werden algemene termen, zoals “oudere(n)” gevonden. Een leeftijdsgrens werd vermeld in 26 richtlijnen (12%). De term “kwetsbaarheid” werd genoemd in 38 richtlijnen (18%), de term “comorbiditeit” in 107 (50%) en “cognitieve problemen” in acht (4%). Vijf ouderen-specifieke richtlijnen maakten een onderscheid tussen wel en niet kwetsbare ouderen. Drie richtlijnen bespraken relevante uitkomstmaten voor ouderen. De resultaten laten zien dat de huidige richtlijnen in de praktijk niet optimaal toepasbaar zijn bij de diverse groepen ouderen. Ons inziens is aanpassing van de richtlijnen bij voorkeur door middel van implementatie van de ontwikkelde richtlijnmethodiek een noodzakelijke eerste stap in het bruikbaar maken van de huidige evidence-based richtlijnen uit de tweede lijn in Nederland voor de groeiende groep kwetsbare en multimorbide ouderen.