Profilaktyka depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży wobec wyzwań codzienności

<p>Depresja i zachowania suicydalne dzieci i młodzieży współcześnie stają się problemem codziennym. Liczne statystyki i badania wskazują, że problem ten zaczyna przybierać wymiar globalny. Złożoność i wielowymiarowość czynników jako uwarunkowań depresji i zachowań suicydalnych wymaga dokładnego przeanalizowania oraz projektowania i realizowania właściwej i skutecznej profilaktyki. Na podstawie schematu opracowanego przez Srikalę Bharatha i Tejasa S. Golhara w niniejszym artykule omówiono działania interwencji profilaktycznych odnoszące się do czterech poziomów: promocji zdrowia psychicznego, profilaktyki uniwersalnej, profilaktyki selektywnej oraz profilaktyki wskazującej. Każdy z tych poziomów strategii profilaktycznych został zaopatrzony w propozycje działań, zmian i udoskonaleń. Jest to ważny materiał, mogący posłużyć do opracowania przez różne podmioty strategii profilaktyczno-interwencyjno-pomocowych w zakresie depresji i zachowań suicydalnych dzieci i młodzieży. W zakończeniu przedstawiono autorskie wnioski dla praktyki pedagogicznej.</p>

Rodzic w roli nauczyciela, czyli o organizacji procesu kształcenia i wychowania z perspektywy rodziców uczących swoje dzieci w domach

<p>Coraz częściej szkoła spotyka się z krytyczną oceną oraz zwiększa się potrzeba możliwości alternatywnego kształcenia dzieci i młodzieży. Wpisuje się w to rosnącą popularność edukacji domowej, w Polsce bowiem nie ma obowiązku szkolnego, tylko jest obowiązek edukacji. Przeprowadzone badania wskazują, że rodzice decydujący się na uczenie dzieci w domach rezygnują ze szkoły przede wszystkim ze względu na jej negatywną ocenę oraz własne doświadczenia, które sprawiają, że chcą chronić dzieci przed negatywnym wpływem szkoły. W niniejszym artykule zaprezentowano analizy uzyskanych wyników badań dotyczących deklaracji rodziców na temat wymaganych kompetencji, kwalifikacji i wiedzy przydatnych w sytuacji podejmowania się uczenia dzieci w domu, a także organizacji przez respondentów procesu kształcenia w systemie edukacji domowej.</p>

Teachers as Key Professionals in Safeguarding Children and Young Adults Against Contemporary Threats

<p>W opracowaniu omówniono szczególną rolę nauczyciela/szkoły w zakresie szkolnej profilaktyki współczesnych zagrożeń społecznych i zdrowotnych (takich jak na przykład współczesne narkotyki i dopalacze, cyberprzemoc, hazard, okaleczanie ciała, zaburzenia odżywiania). Współczesny świat jest pełen zagrożeń cywilizacyjnych, które w sposób bezpośredni lub pośredni wpływają na rozwój dzieci i młodzieży. Dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość sprawia, że coraz częściej odpowiedzialność za przygotowanie młodych ludzi do codziennego życia, do przyszłości, spoczywa na nauczycielach. To właśnie oni – nauczyciele, wychowawcy – dysponują (lub powinni dysponować) szeroką wiedzą na temat prawidłowego rozwoju młodego człowieka i współczesnych zagrożeń. Zarazem wszelkie działania profilaktyczne nie powinny eliminować z tego procesu rodziców, którzy nie zawsze posiadają wystarczający zakres wiedzy na temat świata, w którym funkcjonują ich dzieci.</p>

Rozwój kompetencji osobowościowych jako istotny element rozwoju zawodowego nauczyciela

<p>Ponieważ nasze oczekiwania wobec nauczycieli są o wiele wyższe niż przed laty, ich rola wyraźnie się zmieniła. Zmiany te są wynikiem otaczającej rzeczywistości, która wymusza konieczność ciągłego doskonalenia własnych kompetencji. Nieustanny rozwój zawodowy w tym zawodzie jest szczególnie ważny dla poprawy skuteczności kształcenia, ponieważ od wysokich kompetencji nauczycieli zależą osiągnięcia uczniów. Nie ma jednak rozwoju zawodowego bez rozwoju osobistego. Okazuje się, że jest on niezwykle ważnym obszarem rozwoju profesjonalnego. W artykule zamieszczono przegląd wybranych koncepcji odnoszących się do rozwoju osobowego. Omówiono czynniki determinujące rozwój zawodowy nauczyciela i podkreślono znaczenie dojrzałej osobowości dla pomyślnego przebiegu tego procesu. W wyniku przeprowadzonych analiz teoretycznych zaprezentowano kilka konkluzji. Najważniejszą z nich jest stwierdzenie, że o nauczycielskim profesjonalizmie świadczą nie tylko argumenty poznawcze, lecz także osobowościowe, obejmujące świat wartości i uczuć. To one właśnie warunkują świadome, refleksyjne i odpowiedzialne odgrywanie przez nauczycieli roli zawodowej. Aby osiągnąć ten pożądany stan, konieczne jest wspieranie nauczycieli na drodze ich profesjonalnego rozwoju. Punktem wyjścia jest rozpoznanie fazy rozwoju, w jakiej znajduje się nauczyciel oraz stosowanie odpowiednich metod stymulacji. Jest to kluczowy element warunkujący przechodzenie przez kolejne etapy, prowadzący do usprawnienia procesu stawania się nauczycielem.</p>

Team teaching – doświadczanie współnauczania

<p>W artykule przedstawiono główne założenia leżące u podstaw modelu nauczania zespołowego. Jest to jedna z czterech strategii wspólnego nauczania, obok współnauczania wspierającego, współnauczania równoległego i współnauczania uzupełniającego. Model nauczania zespołowego różni się od pozostałych, ponieważ wszyscy nauczyciele współprowadzący są w równym stopniu odpowiedzialni za planowanie, nauczanie, ocenianie i przypisywanie ocen. Współnauczyciele są postrzegani przez uczniów jako równi sobie. Autorka opisała ten model i swoje doświadczenia z nim. Istotnym aspektem omawianej strategii współnauczania są warunki, jakie powinni spełniać nauczyciele, aby ich współpraca prowadziła do osiągnięcia wyznaczonych celów, a także do własnego rozwoju zawodowego, wzajemnego uczenia się oraz kształtowania w szkole kultury współpracy.</p>

Professional Competence of Preschool Teachers in the Works of Ukrainian Scholars

<p>W artykule opisano istotę pojęć kompetencji oraz kompetencji zawodowych nauczyciela edukacji przedszkolnej, które są wielowymiarowe i niejednoznaczne. Kształtowanie kompetencji zawodowych przyszłego nauczyciela edukacji przedszkolnej jest priorytetowym zadaniem edukacji pedagogicznej. Badacze uważają, że kompetencje zawodowe wychowawcy są warunkiem koniecznym do poprawy jakości procesu edukacyjnego w placówkach przedszkolnych. Głównymi elementami struktury kompetencji zawodowych są: motywacja, aktywność zawodowa i działalność zawodowa. W artykule omówiono etapy kształtowania kompetencji zawodowych nauczyciela edukacji przedszkolnej na studiach (orientacja adaptacyjna, refleksja merytoryczna, praktyczno-transformacyjna). Szczególną uwagę zwrócono na znaczenie motywów szkoleniowych w kształtowaniu kompetencji zawodowych. Zaproponowano autorską definicję pojęcia kompetencji zawodowych nauczyciela edukacji przedszkolnej.</p>

Diagnoza pedagogiczna zdolności i uzdolnień uczniów

<p>Kształcenie uczniów zdolnych jest swoistym wyzwaniem dla współczesnych szkół, wymaga bowiem odpowiednio prowadzonej polityki oświatowej oraz nakładów finansowych przeznaczonych na oświatę. Niezbędnym i najważniejszym czynnikiem są jednak odpowiednio przygotowani nauczyciele, którzy potrafią rozpoznać potrzeby edukacyjne i wychowawcze swoich uczniów. Niezwykle istotną kwestią jest trafna diagnoza zdolności i uzdolnień uczniów dokonywana przez nauczycieli, aby mogli je rozwijać i tworzyć optymalne warunki rozwoju podopiecznym. Obecnie najczęstszą formą stosowaną przez nauczycieli jest podział na uczniów zdolnych i niezdolnych za pomocą ocen szkolnych. Sposób ten wydaje się mało adekwatny, dlatego przeprowadzono badania przy użyciu autorskiego narzędzia – Skali do Badania Zdolności i Uzdolnień Stanisława Popka i Kamili M. Kosiak. Jest ono przeznaczone dla nauczycieli, a służy do rozpoznawania zdolności i uzdolnień w oparciu o podstawy teoretyczne oraz ujednolicone pojęcia zdolności i uzdolnień. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają sluszność przyjętych rozwiązań.</p>

Physical Activity and Self-esteem of Young People on the Example of Secondary School Students from Lublin

<p>Co roku rośnie w Polsce liczba młodzieży z różnymi zaburzeniami funkcjonowania, często wynikającymi z niskiej samooceny. W niniejszym artykule przyjęto założenie, że aktywność fizyczna mogłaby być jednym z czynników wpływających na poprawę samooceny młodych ludzi. Celem przeprowadzonych badań była próba określenia zależności pomiędzy aktywnością fizyczną a samooceną młodzieży szkolnej. Próbę badawczą stanowiło 243 uczniów uczęszczających do klas pierwszych lubelskich liceów. W badaniach wykorzystano Skalę Samooceny SES (Rosenberg Self-Esteem Scale – SES) autorstwa Rosenberga oraz autorską ankietę dotyczącą aktywności fizycznej młodzieży. Analiza danych wykazała, że co drugi badany uczeń wykazywał aktywność fizyczną jedynie w ramach lekcji wychowania fizycznego. Również uzyskane wyniki badań w zakresie samooceny badanej młodzieży nie są zadowalające, gdyż blisko połowa badanych posiadała niski i bardzo niski jej poziom. Analiza odpowiedzi badanych chłopców i dziewcząt wskazuje na istnienie pewnych różnic w tym zakresie. Przeprowadzone analizy statystyczne nie wykazały jednak istotnych statystycznie zależności między aktywnością fizyczną a samooceną młodzieży.</p>

Gender Stereotype in the Context of Social Roles – As Perceived by Older Preschool Children

<p>Postrzeganie płci przez dzieci, podobnie jak przez dorosłych, naznaczone jest stereotypami zbudowanymi na społecznych przekazach i konwencjach. Może się to okazać niekorzystne i przyczyniać się do powstawania nierównych szans w funkcjonowaniu społecznym kobiet i mężczyzn. W oparciu o wywiad przeprowadzony ze 158 dzieci sześcioletnich z Opola w artykule skierowano uwagę na dziecięce postrzeganie płci w kontekście ról społecznych pełnionych przez kobiety i mężczyzn. Stało się to przedmiotem podjętych badań, których główny cel dotyczył ustalenia dziecięcego spojrzenia na role pełnione przez kobiety i mężczyzn. Pytania badawcze obejmowały próbę oceny, czy (i w jakiej mierze) trwające od lat zainteresowanie tematem i szeroko wyrażana potrzeba przeciwstawiania się stereotypizacji ról płciowych przyniosły skutki w postaci zmian w świadomości dzieci. Rezultaty przeprowadzonych badań potwierdzają, że spojrzenie dzieci w wieku przedszkolnym na role społeczne – zawodowe i domowe – kobiet i mężczyzn nie jest wolne od stereotypizacji płciowej, ale jej wpływ nie jest tak duży, jak wstępnie założono. Być może uzyskane wyniki są efektem postępującej transformacji świadomości społecznej w postrzeganiu ról pełnionych przez kobiety i mężczyzn oraz uboższych doświadczeń dzieci w wieku przedszkolnym w porównaniu z tymi, którymi dysponują dzieci starsze, u których z wiekiem wzmacnia się stereotypizacja płci.</p>

Podjęcie pracy zawodowej – dylematy i ograniczenia w percepcji studentów pedagogiki specjalnej

<p>Celem niniejszego opracowania jest ukazanie dylematów i ograniczeń, jakie towarzyszą studentom pedagogiki specjalnej, a związane są z podjęciem pracy zawodowej w przyszłości. Istotne było uzyskanie odpowiedzi na pytania dotyczące: czynników determinujących pracę pedagoga specjalnego; oceny własnej przygotowania teoretycznego i praktycznego do podjęcia pracy; znaczenia odbytych praktyk pedagogicznych; rodzajów trudności, jakie może napotkać nauczyciel pracujący z uczniami z niepełnosprawnością; czynników determinujących wybór miejsca pracy. Badaniami empirycznymi, które przeprowadzono za pomocą wywiadu skategoryzowanego, objęto grupę 43 studentów, w tym 40 (93%) kobiet oraz 3 (7%) mężczyzn. Byli to studenci I oraz II roku studiów niestacjonarnych drugiego stopnia z dwóch uczelni: Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie oraz Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Uzyskane wyniki badań pozwalają na stwierdzenie, że do czynników determinujących pracę pedagoga specjalnego respondenci zaliczyli przede wszystkim: posiadanie wiedzy merytorycznej na wysokim poziomie; indywidualne podejście do każdego ucznia oraz rozpoznanie jego potrzeb i możliwości; chęć niesienia pomocy innym/wychowankom; posiadanie kompetencji dydaktycznych; nabytą praktykę i doświadczenie. Dokonując oceny poziomu swojego przygotowania teoretycznego i praktycznego, uzyskanego w toku dotychczasowej edukacji, ponad połowa badanych określiła je jako bardzo dobre i dobre, pozostali odczuwają braki w tym zakresie. Respondenci przypisywali dużą wagę do zrealizowanych praktyk pedagogicznych, ponieważ: utwierdziły ich one w przekonaniu, że dokonali właściwego wyboru, podejmując kształcenie na wybranym kierunku; dały im nadzieję na powodzenie w przyszłej pracy i osiągnięcie dobrych wyników. Do najczęściej wymienianych przez badanych rodzajów trudności należy zaliczyć: podejmowanie współpracy z rodzicami lub jej całkowity brak; radzenie sobie z agresją przejawianą przez dzieci; utrudnioną lub wręcz znikomą możliwość nawiązania kontaktu z podopiecznymi z głębszymi niepełnosprawnościami; silne obciążenie psychiczne; posiadanie dużych zasobów cierpliwości i zaangażowania w wykonywaną pracę; częste wyczerpanie fizyczne. Natomiast za najistotniejsze czynniki determinujące wybór miejsca pracy respondenci uznali: wysokość zarobków; dobrą, przyjazną atmosferę w miejscu pracy; odległość od miejsca zamieszkania; doświadczoną, chętną do udzielania pomocy kadrę pedagogiczną; możliwość dalszego kształcenia i ciągłego rozwoju; dogodny dojazd do miejsca pracy.</p>