Wybrane poglądy ks. prof. Antoniego Szymańskiego na prawo. Uwagi na marginesie niepublikowanego rękopisu z Biblioteki Uniwersyteckiej KUL

W Bibliotece Uniwersyteckiej KUL znajduje się niepublikowany rękopis ks. prof. Antoniego Szymańskiego pt. „Prawo”. Jego analiza pozwala stwierdzić, że uczony ten posiadał dogłębną znajomość zagadnień filozoficzno-prawnych. Autor daje w nim szczegółowy wykład z historii koncepcji prawa naturalnego. Przedstawia również szczegółowe założenia prawonaturalizmu wraz z oryginalnym komentarzem do jego najważniejszych tez. Wykład ten nie odbiega w treści i formie od referatów „profesjonalnych” filozofów prawa. W swoich refleksjach przyjmuje stanowisko neotomistyczne.

Definiowanie prawa kanonicznego

Punktem odniesienia dla przeprowadzonych rozważań są określenia prawa kanonicznego, które zostały zawarte w czterech polskich publikacjach o charakterze encyklopedycznym. Trzy z nich dotyczą prawa kanonicznego, a jedna została poświęcona prawu. W niej również zostało zawarte hasło „prawo kanoniczne”. Autor prezentuje poszczególne omówienia zagadnienia prawa kanonicznego koncentrując swoją uwagę wokół rozumienia i określania prawa kanonicznego. Wskazuje na różnice w podejściu do zagadnienia pomiędzy prawnikami a kanonistami, w ujęciu których prawo kanoniczne posiada swoje teologiczne implikacje. Dostrzega również istniejące różnice w określeniu prawa kanonicznego, na które znaczny wpływ posiadają orientacje uprawiania kanonistyki przez autorów poszczególnych opracowań. Wysuwa wniosek, że wieloaspektowe podejście do badań nad prawem kanonicznym powinno w punkcie wyjścia mieć jasno określony przedmiot naukowych badań i rozstrzygnięć. W tym kontekście zastanawia się nad możliwością podania definicji prawa kanonicznego w jej klasycznym rozumieniu. Skłania się ku stwierdzeniu takiej niemożliwości. W zamian zwraca uwagę na konieczność wyodrębnienia tych elementów kościelnej struktury i stosunków społecznych, dzięki którym istnieje możliwość określenia prawa kanonicznego.

Kryminologiczne aspekty bezdomności. Wybrane zagadnienia

Bezdomność jest niewątpliwie trudnym problemem społecznym, który generuje wiele trudności w funkcjonowaniu jednostek i zbiorowości i to nie tylko w Polsce czy Europie, ale i w całym świecie. Zmiany społeczno-ekonomiczne, który pojawiły się w Polsce po 1989 r., przyczyniły się do podziału społeczeństwa na płaszczyźnie ekonomicznej. Doprowadziło to niewątpliwie do pojawienia się większej liczby osób bezdomnych, które nie były w stanie poradzić sobie w nowych warunkach życia. Codzienne życie takich osób zaczęło ulegać degradacji na wielu płaszczyznach ich egzystencji. Niniejsze rozważania oscylują wokół zagadnień problemu bezdomności w aspekcie kryminologicznym. Istnieje bowiem związek między bezdomnością a przestępczością. Osoby bezdomne popełniają przestępstwa, ale często są też ich ofiarami.

Zakładanie spółdzielni socjalnych przez kościelne osoby prawne

W przedmiotowym artykule zostało przedstawione zagadnienie zakładania spółdzielni socjalnych przez kościelne osoby prawne. W pierwszej kolejności został scharakteryzowany zarys historyczny działalności charytatywnej i działalności spółdzielczej, a następnie zagadnienie pojęcia spółdzielni socjalnej w rozumieniu prawa polskiego. W dalszej kolejności przedstawiono podstawy prawa kościelnych osób prawnych do założenia spółdzielni socjalnych oraz specyfikę statutu takich spółdzielni. Ostatnia część artykułu zawiera wnioski końcowe.

Protection of Personal Data in the Catholic Church in the Light of the EU Regulation No. 2016/67

The article deals with the issues of personal data protection in the Catholic Church in Poland. It presents to what extent the Catholic Church is obliged to apply Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and of the Council of April 27, 2016 on the protection of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46/EC and what are its requirements to its internal regulations. Reference was also made to the content of the Decree of the Polish Episcopate on the protection of personal data of March 13, 2018.

Preservation and Protection of the Cultural Heritage of Religious Purposes in Ukraine

The article deals with the current issues of preservation and protection of the cultural heritage of religious purpose in Ukraine at the modern stage and attempts to formulate legal problems and propose their solutions. The authors conclude that the proper preservation and protection of cultural heritage is fraught with the following legal obstacles. The first is the question of terminological certainty, the question of the unification of concepts. The second problem is the revision of the classification of landmarks into species and the separation of such species as religious landmarks (religious and church-life). The third problem is the lack of a generalized methodology for determining the modes of use and monitoring of the landmark depending on its type and kind, as well as the imperfection of legislation governing administrative liability for violations of cultural heritage.

Koncepcja relacji państwo-Kościół w ujęciu Helmuta Jurosa

Problematyka stosunków między państwem a Kościołem towarzyszy człowiekowi od dawna i pozostaje aktualna we współczesnych dyskusjach. Stanowi ona również przedmiot analiz prowadzonych przez XX-wiecznych myślicieli, którzy podejmują się m.in. wskazania propozycji rozwiązań, mających na celu określenie poprawnych (właściwych) relacji między państwem a Kościołem. Autorka artykułu podejmuje się próby przedstawienia i scharakteryzowania myśli Helmuta Jurosa na temat wzajemnych relacji państwo-Kościół, a także myśli określającej charakter owych relacji. W tym celu przedstawia koncepcję krytykowanego, a następnie preferowanego przez Helmuta Jurosa typu relacji między państwem a Kościołem. Odnosi koncepcję preferowanego przez Jurosa typu tych relacji do współcześnie obowiązującego ich modelu oraz jego legitymizacji.

The Role of the Catholic Church in Facilitating Implementation of Constitutional Guarantees of Cultural Rights During the COVID-19 Pandemic

According to the research thesis presented in this article, the Catholic Church plays a special role in providing direct access to national cultural assets. The article analyses the provisions of the Constitution of the Republic of Poland guaranteeing cultural rights in the light of other provisions of the Constitution, including the principle of subsidiarity and the common good, as well as guarantees granted to religious associations. Moreover, the study analyses the existing provisions of specific acts, Concordat and church law, in order to verify the thesis on the role of the Catholic Church as a depositary of national cultural assets. In the era of the COVID-19 pandemic and the closure of state-run cultural institutions, the Catholic Church allowed direct access to the sacred cultural property owned by the Church, thus facilitating the realization of the cultural rights of citizens of the Republic of Poland.

Odpowiedzialność wykroczeniowa duchownego za zorganizowanie w ramach działalności kościoła lub związku wyznaniowego zgromadzenia w sposób niezgodny z rygorami sanitarnymi narzuconymi przez państwo

Przedmiotem opracowania jest rozważenie kwestii odpowiedzialności wykroczeniowej duchownego za zorganizowanie w ramach działalności kościoła lub związku wyznaniowego zgromadzenia w sposób niezgodny z rygorami narzuconymi przez państwo. W tym celu autor, bazując na metodzie dogmatycznoprawnej, analizuje wydane w trakcie stanu epidemii rozwiązania normatywne i ocenia ich konstytucyjną poprawność, by następnie poddać pod rozwagę możliwość zastosowania art. 54 i art. 116 § 1a Kodeksu wykroczeń. Przeprowadzone analizy doprowadziły do stwierdzenia, iż prawodawca tworzył w początkowym etapie epidemii prawo w sposób daleki od doskonałego, w tym przekraczając przysługujące mu uprawnienia. Tym samym ograniczone – ale nie niemożliwe – jest wyciągnięcie odpowiedzialności wykroczeniowej w analizowanym zakresie.

Modele interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w sprawach małżeńskich

Artykuł porusza problematykę modeli interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w sprawach małżeńskich. Reforma procesu małżeńskiego papieża Franciszka stanowi asumpt do szczegółowych rozważań nad modelami interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych, począwszy od modelu automatycznego, poprzez model kontrolowany, aż do modelu autonomicznego w odniesieniu do zakresu jurysdykcji trybunałów kościelnych w sprawach małżeńskich. Szczególna uwaga została poświęcona modelowi interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w odniesieniu do spraw małżeńskich w Polsce.