Η ανοσιακή απάντηση στον CMV σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς
Η αλλογενής μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (ΜΑΑΚ) αποτελεί σωτήρια θεραπεία για την πλειονότητα των παιδιών που πάσχουν από κακοήθεις και μη κακοήθεις αιματολογικές παθήσεις. Ωστόσο, οι παιδιατρικοί μεταμοσχευμένοι ασθενείς βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο νόσου από επανενεργοποίηση του CMV. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο του ανώριμου ανοσοποιητικού τους συστήματος όσο και της κατασταλτικής θεραπείας που ακολουθεί την μεταμόσχευση. Πράγματι η CMV λοίμωξη μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει σοβαρή νόσο με προσβολή πολλών οργάνων όπως αμφιβληστροειδοπάθεια, γαστρεντερίτιδα, εγκεφαλίτιδα, ηπατίτιδα, πνευμονίτιδα, μυοκαρδίτιδα αλλά και επιπλοκές όπως βακτηριακές και μυκητιασικές λοιμώξεις, απόρριψη μοσχεύματος και νόσο μοσχεύματος έναντι ξενιστή (GVHD). Μελέτες που έχουν γίνει κυρίως σε ενήλικες μεταμοσχευμένους ασθενείς έδειξαν ότι η αποκατάσταση της ειδικής για τον CMV Τ-κυτταρικής ανοσίας σχετίζεται με τον έλεγχο και την προστασία έναντι του ιού. Επομένως μετρώντας την ανοσιακή απάντηση στον CMV των ασθενών θα μπορούμε να υπολογίσουμε τον κίνδυνο για CMV λοίμωξη και να εφαρμόσουμε εξατομικευμένες στρατηγικές διαχείρισης. Στην παρούσα φάση υπάρχουν διαθέσιμες ανοσολογικές δοκιμασίες για την παρακολούθηση της ειδικής για τον CMV ανοσιακής απάντησης. Όμως, είναι ακριβές, δεν είναι ευρέως διαθέσιμες, συχνά απαιτούν εξειδικευμένο εργαστηριακό εξοπλισμό και δεν είναι προτυποποιημένες.Για το λόγο αυτό, μελετήσαμε προοπτικά την χρησιμότητα στην κλινική πράξη της παρακολούθησης της ειδικής για τον CMV ανοσιακής απάντησης με τη δοκιμασία QuantiFERON-CMV (QIAGEN®), στην πρόβλεψη ιαιμίας από CMV σε παιδιά με ΜΑΑΚ. Στη μελέτη συμμετείχαν 37 παιδιά που έλαβαν αλλογενή ΜΑΑΚ τη διετία 3/2010-6/2012. Η ανίχνευση της ιαιμίας από CMV γινόταν εβδομαδιαία με real time PCR . Η παρακολούθηση της ανοσιακής αποκατάστασης γινόταν με τη δοκιμασία QuantiFERON-CMV προ μεταμόσχευσης, νωρίς μετά την μεταμόσχευση, στις 30, 90,180, 270 και 360 ημέρες μετά την μεταμόσχευση. Η επίπτωση της ιαιμίας από CMV ήταν 51% (19/37) με τα μισά επεισόδια να συμβαίνουν μέσα στις ≤30 μέρες από τη μεταμόσχευση. Δεκαπέντε ασθενείς παρουσίασαν σταθερή ειδική ανοσία στον CMV σε μέσο χρόνο 82 ημερών. Η αθροιστική επίπτωση (cumulative incidence) της επανενεργοποίησης του CMV στους ασθενείς που ανέπτυξαν ειδική ανοσία ήταν χαμηλότερη σε σχέση με αυτούς που δεν ανέπτυξαν (15% έναντι 53%; p=0.023). Για την εκτίμηση της προβλεπτικής αξίας της μεθόδου στην εμφάνιση ιαιμίας από CMV έγινε στατιστική ανάλυση ROC (receiver operating characteristic) όπου ανέδειξε περιοχή κάτω από την καμπύλη 0.725. Συμπερασματικά, σε αυτή την κοορτή, η θετική QuantiFERON-CMV συσχετίστηκε με χαμηλό κίνδυνο υποτροπής CMV ιαιμίας, αντανακλώντας σαφώς την αποκατάσταση της κυτταρικής ανοσίας για τον CMV. Η μέθοδος αυτή αποδείχθηκε αξιόλογη στην αναγνώριση παιδιατρικών ασθενών ΜΑΑΚ σε υψηλό κίνδυνο για CMV ιαιμία. Ως εκ τούτου θα μπορούσε να ενισχύσει την καθιερωμένη επιτήρηση και την διαστρωμάτωση του κινδύνου για τον CMV μετά την μεταμόσχευση. Κατά συνέπεια, οι ασθενείς με εδραιωμένη ανοσιακή απάντηση στον CMV βάσει της μεθόδου θα μπορούσαν να υποβάλλονται σε λιγότερο εντατικά σχήματα παρακολούθησης και εξατομικευμένα προγράμματα προφυλακτικής αγωγής.