Geleneksel Konutlarda Eski Mekân-Yeni İşlev Uygunluğunun Değerlendirilmesi: Mehmet Efendi Konağı Örneği

Bulundukları dönemin izlerini taşıyan geleneksel konutlar, var oldukları toplumun kültürel özlerini yansıtan sivil mimari örnekleridir. Fakat toplumun sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik değerlerinin değişime uğraması, kültürel kimlik ve yaşam koşullarını da değiştirmiş; bireylerin konutlardan beklentilerini farklılaştırmış ve mevcut konutlar yeni gereksinimleri karşılayamaz duruma gelmiştir. Bu yapıların pasif bir koruma anlayışı ile yok olması yerine, yeniden işlev verilerek sürdürülebilirliği sağlanabilmektedir. Yeni işlevin uygunluğunun belirlenmesinde ise yapının çevre ve mekânla olan ilişkisi önemli bir rol üstlenmektedir. Çalışma kapsamında yeniden işlevlendirme; eski mekân-yeni işlevin uygunluğuna bağlı olarak Mehmet Efendi Konağı özelinde “mekânsal açıdan işlevsel uygunluk” ve “çevresel açıdan işlevsel uygunluk” olarak iki başlıkta değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda yapı, mekânsal ve çevresel açıdan belirlenen kriterler doğrultusunda eski mekân ve yeni işlev ilişkisi bakımdan uygun bulunmuştur.

İç Mekânda Duyular: Giriş Mekânı Örneği

Mimari bir yapının duyular aracılığı ile algılanması görme ile başlar. Ancak yapı ve iç mekân arasındaki ilk ilişki giriş mekânı ile kurulur. Giriş mekânları sadece görme ile değil diğer duyularla da algılanabilir ve kullanıcı belleğinde izler bırakabilir. Örneğin bir konser salonunu işitme duyusu, bir restoran koklama duyusu üzerinde bıraktığı izlerle hatırlanabilir. Bu çalışmada iç mekânda duyu kavramını incelemek için öncelikle mimaride duyu kavramı ele alınmış, daha sonra giriş mekânlarının önemi ve mekânın duyularla nasıl algılanabileceği üzerinde durulmuş, son bölümde de iç mekânda duyular kavramı, bir sağlık yapısının giriş mekânı özelinde incelenmiştir. Örnek olarak seçilen sağlık yapısı İstanbul Memorial Bahçelievler Hastanesi’dir. Bu amaçla hastane yönetimi ve proje ekibi ile iletişime geçilmiş, alan ziyaretleri yapılarak alınan izin çerçevesinde fotoğraflanmıştır. Çalışmada giriş mekânı tasarımının, görme, dokunma, işitme, koklama ve tatma duyularına nasıl hitap ettiği; konsept, ışık, renk, malzeme, mobilya, sanatsal ögeler, enstalasyonlar gibi tasarımsal ve yapısal özellikleri bağlamında ele alınmıştır. Çalışanın sonucunda incelenen örnek üzerinden genel tasarım ilkelerine varılmaya çalışılmış, iç mekânda duyulara hitap edebilecek tasarımsal araçların neler olabileceği üzerinde durulmuştur. Ayrıca iç mekânın duyular ile nasıl algılanabileceği üzerinden de çıkarımlar yapılmıştır.

Mimari Bir Öge Olarak Balkon

Mimari bir öge olarak balkon tarih boyunca yapının zorunlu bir parçası olarak görülmemiş, istek ve ihtiyaç doğrultusunda yapılan çıkıntılar olarak tasarlanmışlardır. Geleneksel konutlarda cumbadan evrilen balkonlar; açık, yarı kapalı, gömme ya da sonradan camla kapatılmış olsalar dahi bahçeli evde yaşamayanlar için dış mekân ihtiyaçlarının ve işlevlerinin karşılandığı iç-dış arası bir ara mekân olmuşlardır. İşlevsel olarak tasarlanan balkonlar zaman içinde yapının estetiğine katkı sunan bir yapı bileşenine, günümüzde ise anlamsal değerler taşıyan bir ögeye dönüşmüştür. Bu çalışma; balkonun mimaride ortaya çıkışı, işlevsel ve estetik kullanımlarının yanı sıra 2020 yılının ilk ayından itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını ile başlayan pandemi sürecinde üstlendiği anlamsal değerler üzerinden bir çıkarım yapmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda balkonun tarih süreci içerisinde mimarlık ile olan ilişkisi irdelenmiş, daha sonra mimarlıkta balkon kullanımı işlevsel, estetik ve pandemi başlıkları altında örnekleri ile açıklanmıştır. Çalışmanın sonuç değerlendirmesinde ise işlevsel özelliklerinin hangi eylemlerle sağlandığı, estetik amaçlı kullanımının mimarideki etkileri ve pandemi dönemindeki anlamsal değeri tartışılmıştır.

Restore Edilen Tarihi Yapılarda Uyarlamalı Yeniden Kullanım: Ünye Alan Çalışması

Tarihi yapılar bir kültürel miras olarak, geçmişimizi yansıtan somut varlıklardır. Kültürel değere sahip taşınmaz kültür varlıklarının korunarak gelecek kuşaklara aktarılması büyük önem taşımaktadır. Geçmiş ve gelecek arasında bir köprü görevi üstlenen bu değerlerin sürdürülebilmesi, onların kullanımıyla doğru orantılıdır. Restore edildikten sonra, kendi haline bırakılan her yapı tekrardan kaybolma ve yok olma durumuyla karşı karşıya kalacaktır. Bu kapsamda koruma yöntemlerinden biri olarak tercih edilen uyarlamalı yeniden kullanım, işlevsel olarak varlığını tamamlayan ancak fiziki olarak kısmen veya tamamen bir şekilde varlığını devam ettiren kültürel değerlerin, restorasyon aşamasından sonra başka bir işlevle hayata kazandırılmasıdır. Bu makalede, tarihi yapılarda yeni işlev sonucunda iç mekân kurgusundaki değişimlerinin kültürel sürdürülebilirliğe katkısı incelenmektedir. Bu çalışmanın hedefi, tarihi yapıların gelecek kuşaklara aktarılması için koruma yöntemlerinden biri olan uyarlamalı yeniden kullanım kapsamında Kültür Yolu Projesi kapsamında uyarlamalı yeniden kullanımla yeni işlev kazanan tarihi miras yapıları üzerinden irdelenmesidir. Çalışmanın içeriğinde seçilen örnek yapıların tarihsel gelişim ve mimari özelliklerin incelenmesi ve sonrasında bu özelliklere dayalı biçimlenen restorasyon değerlendirmesi ve bu değerlendirmeyi tamamlayan uyarlamalı yeniden kullanımın tüm boyutları tartışılmaktadır. Çalışmanın oluşumunda çalışma yöntemi olarak literatür taraması yapılmış, saha çalışması ile görsel veriler ve ilgili kişilerden tarihi yapılarla ilgili bilgiler toplanarak konu irdelenmiş ve değerlendirilmiştir.

Kültürel Mirasın Biçimsel Aktarımı Bafra Tütün Müzesi Örneği

Endüstri dönemi ile beraber ortaya çıkan fabrika yapıları dönemin en önemli mimarlık çıktılarıdır. Kültürel mirasın izlerini taşıyan tarihi yapılardan olan Samsun Tekel Fabrikası günümüzde Bulvar AVM Yaşam ve Alışveriş Merkezi olarak kent içindeki varlığını sürdürmektedir. 19. yüzyılda inşa edilen ancak zamanla işlevini kaybedip, âtıl kalan bu yapının yeniden kullanılabilir hale gelmesi, fabrikanın taşıdığı izlerin kent hafızasındaki yerini korunmasında önemli bir etkendir. Bunun yanı sıra yakın bir zamanda inşa edilen ve mimari açıdan fabrika yapısının biçimsel özelliklerine öykünen Bafra Tütün Müzesi bir zamanlar fabrikada olan işleyişi, tütün üretimindeki aşamaları sergileyerek, toplumun fabrika ile kurduğu bağı kentin farklı bir noktasında sürdürmeye çalışmaktadır. Yapıların biçimsel özelliklerinin benzer olmasının yanında fabrika ya da tütünle ilişkili deneyimlere sahip olan kişilerin anılarını çağrıştırması yönünde müzede sürdürülebilir bir aktarım sağlama çabası görülmektedir. Bu bağlamda bu iki yapının biçimsel ve anlamsal analizleri karşılaştırma yapılarak incelenmiştir. Fabrika ile başlayan tütünün hikâyesinin toplumsal hafızadaki yerinin yapı-çevre ilişkisi bağlamında müze ile sürdürülmeye çalışılıyor oluşu çalışma kapsamında ön plana çıkarılmıştır.

Preface of INda

When starting the second issue, We are pleased to share with you the second issue of the "Journal of Interior Design and Academy" (INda) which has started to be published on May 19, 2021 within the scope of Octagon Academy. INda as a magazine which started to be published despite all the negativities caused by the pandemic during the Covid-19 epidemic, continued its academic contributions with the "Online Chats with INda Series" after the first issue. Under the moderation of Assoc. Dr. Osman ARAYICI who is one of the field editors of our magazine, 8 different online chats were broadcast live on an international and national scale with experts in their fields during October and November. INda as a magazine with the aim of making versatile contributions to our country, universities, the field of interior architecture and related disciplines and professionals working in this field through the production and sharing of scientific knowledge, would like to thank you for the interest and support it has received in these studies in its first year. Obviously, there are many feelings to tell about INda, but now in the second issue, 5 articles presented by 9 authors are listed below. BEKAR and DERECİ examine the subject of refunctioning in traditional civil architecture examples in their article titled “Evaluation of The Appropriateness of Space for The New Function in Traditional Housings: The Case of Mehmet Efendi House”. In particular, Mehmet Efendi Mansion evaluates the old space-new function suitability under two headings as "functional spatial suitability" and "environmentally functional suitability". ÇELENK and SÜRDEM's article titled “Continuity of Cultural Memory: From Samsun Tekel Tobacco Factory to Bafra Tobacco Museum” examines the re-functionalization process. The formal and semantic analyzes of the two structures are presented by making comparisons. ERBAY, in the article titled "Balcony as An Architectural Item", makes an inference over the semantic values ​​that “Balcony” covered during the pandemic process that started with the Covid-19 outbreak. ERBAY and ULUSOY examine the “sense” as a term in interior space in their article titled “Senses in The Interiors: An Example of Entrance Spaces at Hospitals”. In the article, the general design principles have been tried to be reached through the given example, and the design tools that can appeal to the senses in the interior are revealed. ATMACA and REYHAN discuss the Cultural Road Project within the scope of adaptive reuse in their article titled “Adaptive Reuse in Restored Historic Buildings: A Field Study in Ünye”. While examining the historical development and architectural features of the selected sample structures, the evaluation of restoration and all perspectives of adaptive reuse that completes this evaluation contributes to the literature. We would like to thank all authors for their contributions to academic production in our field and all our readers for their support. As INda, we welcome all your comments, contributions and suggestions about us. Enjoy our December 2021 issue… Happy New Year…

İlköğretim Yapılarının Pandemi ve Post-Pandemi Süresince Kullanımına Yönelik Tasarım Önerileri

Dünya genelinde yayılan covid-19 pandemisi için Türkiye’de de çeşitli kısıtlamalar uygulanmış ve uzaktan (çevrimiçi) eğitime geçilmiştir. Bu süre zarfında gerek eğitim-öğretimin çevrimiçi olarak sürdürülmesine ilişkin, gerekse eğitimin mevcut ilköğretim yapılarında kısmi olarak devam etmesine ilişkin önemli soru ve sorunlar ortaya çıkmıştır. İlköğretim yapıları da bu süre zarfında atıl durumda kalmıştır. Çalışmanın amacı pandemi ve post-pandemi sürecinde Türkiye’de var olan ilköğretim yapılarının sağlıklı ve güvenli bir şekilde kullanılmasına yönelik tasarım önerileri sunmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada ilköğretim yapılarında var olan sıra, masa, dolap, kapı vb. düzenler kullanılmış, çabuk ve kolay uygulanabilen, ekonomik, bulaş riskini minimuma indirgeyen, öğrencilerin antropometrik ölçülerine ve yaşlarına göre sosyal gelişimini dikkate alan tasarım önerileri getirilmiştir. Çalışma; analiz, örnek araştırma, literatür taraması ve ilgili yönetmeliklerin/kılavuzların incelendiği hazırlık ve önerilerin görsel olarak sunulduğu tasarım süreçlerinden oluşmaktadır.

Koruma Evlerinde Okul Öncesi Çocukluk Dönemindeki Çocukların Mekan İhtiyacında Tekstil Ürünlerinin Rolü

Koruma evlerinin kurulum aşamaları, amaç ve koşulları coğrafyamız içinde değişiklik gösterse de bütün koruma evleri öksüz, yetim ve sahipsiz çocuklara sahip çıkıp ve hayata hazırlamak amacıyla kurulurlar. Bu yüzden dolayı yetimhaneler bahsedilen çocuklar için en yüksek fayda ve işlemi sağlayacak şekilde tasarlanması gereken yapı kompleksleridir. Bir birey olarak, zihinsel ve fiziksel gelişimin henüz tamamlanmadığı erken çocukluk döneminde çevresel ve mekânsal etkiler büyük bir önem taşır. Bu çalışmada koruma evlerinde kalan okul öncesi çocukluk dönemindeki çocukların görsel algı gelişimine uygun mekan tasarımının nasıl olması gerektiği, tasarımın çocukların algı davranışsal performansı üzerine etkileri ve bu tasarımda tekstil ürünlerinin rolü ortaya konacaktır.

Mekân Özelinde Malzemenin Önemi

Mekân kavramı birçok meslek disiplini tarafından farklı bakış açıları ile tanımlanmaktadır. Ancak bütün tanımların ortak bir noktası olarak kullanıcı, anlamlandırma, barınma gibi kavramlar karşımıza çıkmaktadır. Her mekân kullanıcısı özelinde ve kullanıcısının gözünde şekillense de tasarımcı tarafından mekânsal organizasyon kadar o mekâna hayat veren malzemeler de ayrı bir tanım konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Çünkü her malzemenin, dokunun, rengin ayrı bir anlamı vardır. Malzemelerin taşıdığı her anlam mekânlarda yaşanmışlıklarla birlikte değerlenir. Bunun yanı sıra malzemenin sadece mekânların iç mimarisi özelinde değil, tarihsel süreç içerisinde yapıların oluşumunda her alanda önemli olduğu gerçeği de göz ardı edilmemelidir. Bu çalışmanın amacı mekân ve malzeme kavramının hayatımızda tasarım boyutunda bütünlüğü kadar, her iki tanımında tarihsel süreç içerisinde önemini ve birbiri ile etkileşimini ortaya koymaktır.

Preface Of INda

“Journal of Interior Design and Academy" (INda), which started its publication life on May 19, 2021, within the scope of Octagon Academy, is experiencing excitement and happiness together thanks to publishing its first issue. Scientific resources, researches and studies have accelerated and started to spread with technology. The place and importance of scientific journals in the presentation and spread of studies, especially in academic working life, is very big. Today, it is possible to reach most of the scientific articles in the world through scientific journals published online. It is estimated that there are approximately 24 thousand scientific journals in the world and between 2.2-2.5 million scientific articles are produced. Unfortunately, this rate is very low in Turkey and the number of indexed journals based on the faculty of architecture and design is very low. In the field of interior architecture, the number of indexed journals specific to the discipline of interior architecture is not sufficient. The Journal of Interior Design and Academy (INda) has decided to start its publication life for exactly these reasons. The journal that has just started its publication life; has emerged with the aim of making versatile contributions to our country, universities, interior architecture field and related disciplines and professionals working in this field in terms of production and sharing of scientific knowledge in the context of its goals, duties and responsibilities. The discipline of interior architecture can continue to work in relation to different disciplines such as architecture, industrial product design, planning, landscape architecture. The coming together and working together of these disciplines on different platforms supports holistic design approach. For the coexistence of these disciplines, there is a need for a common language and more collaborative work. In this context, it has emerged that the publication of this journal is a basic need in order to create a scientific platform for the understanding of Interior Architecture and related disciplines, sharing information and collaborating. I hope that with the first issue of our journal, which started its publication life in Turkish and English with two issues a year, it will be useful to the interior architecture and design disciplines in the future in terms of achieving goals that can be recognized on an international scale, producing information and providing information sharing widely.