Idea silnego rządu w polskiej myśli polityczno-prawnej u progu niepodległości

W powszechnej opinii przedwojennych prawników i historyków system instytucjonalnypaństwa wyrastający z postanowień konstytucji marcowej (1921) został opartyna konstytucji III Republiki Francuskiej (1875). W konsekwencji bezpośredniej recepcjipogłębione zostały na gruncie polskim niektóre wady systemu francuskiego, w tym słabośćwładzy wykonawczej zdominowanej przez parlament, zwłaszcza jego niższą izbę. W artykuleprzedstawiono najważniejsze uwarunkowania kształtowania się władzy wykonawczejw pierwszej polskiej konstytucji XX wieku.Podstawą rozważań było nawiązanie do tradycji dwóch polskich szkół historycznych ukształtowanychw okresie zaborów, reprezentujących pesymistyczne i optymistyczne wizje polskiejhistorii przed upadkiem państwa. Wykazano, że przyjęty model władzy wykonawczej, wbrewpierwotnym deklaracjom, zrywał z jednym z nakazów kategorycznych wywodzących sięz tradycji politycznej Konstytucji 3 maja, to jest ideą silnego rządu. Spowodowane to byłoosobistymi animozjami i brakiem stałego politycznego konsensusu w zakresie powoływaniapierwszych gabinetów II RP, czego następstwem był głęboki kryzys instytucjonalny, w któregokonsekwencji doszło do przewrotu majowego marszałka Józefa Piłsudskiego i wprowadzeniequasi-autorytarnego reżimu politycznego.

Wykorzystanie zagranicznego wyroku karnego w polskim postępowaniu cywilnym

Celem artykułu jest zidentyfikowanie najważniejszych problemów, które pojawiająsię przy interpretacji art. 11 Kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi o warunkachzastosowania wyroku sądu karnego w postępowaniu cywilnym, w sytuacji kiedy zastosowany ma być zagraniczny wyrok karny. W związku z tym na wstępie artykułu,jako punkt wyjścia do dalszych rozważań, przedstawiony został wyrok Sądu Najwyższegoz dnia 27 marca 2013 r. w sprawie o sygnaturze akt V CSK 185/12, który przesądził,że art. 11 k.p.c. stosuje się również w odniesieniu do prawomocnego wyroku wydanegow postępowaniu karnym przez sąd państwa Unii Europejskiej. W dalszej części artykułuautorka przedstawia wątpliwości interpretacyjne związane z zastosowaniem art. 11 k.p.c,które mogą się również nasunąć, kiedy w grę wchodzi zagraniczny wyrok karny, związaneprzede wszystkim z pojęciem wyroku skazującego oraz charakterem i granicami związaniasądu cywilnego wyrokiem karnym.

Zarząd „kadłubowy” w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Niniejszy artykuł przedstawia zagadnienie zarządu „kadłubowego” w spółcez ograniczoną odpowiedzialnością. Omawiana instytucja prawa handlowego nie zostałaunormowana przez Kodeks spółek handlowych, lecz została wypracowana przez doktrynę.Autor w niniejszym artykule przedstawia typowe aspekty funkcjonowania zarządu – reprezentacjaspółki oraz prowadzenie spraw spółki przez zarząd „kadłubowy”. Analizując różnestanowiska wypracowane zarówno przez doktrynę, jak i orzecznictwo sądowe, Autor starasię pokazać, że ważniejszą kwestią od istnienia samego organu dla prawidłowego funkcjonowania spółki niezbędna jest odpowiednia liczebność organu w celu dokonania ważnychczynności prawnych w sferze zewnętrznej i wewnętrznej stosunków w spółce z o.o. Autorwskazuje również propozycje de lege ferenda, dzięki którym zarząd „kadłubowy” nie stanowiłbyproblemu dla prawidłowego funkcjonowania spółki w sytuacjach nadzwyczajnych.W końcowej części pracy Autor analizuje rolę kuratora w spółce pod względem jego uprawnieńzwiązanych z prowadzeniem spraw spółki oraz jej reprezentacją.

Egzekucja wierzytelności stwierdzonej bankowym tytułem egzekucyjnym prowadzona przez bank, który uprzednio zbył wierzytelność w drodze cesji na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, jako przykład bezprawnego działania skutkującego bezpodstawnym wzbogaceniem p

Przedmiotem glosy autor uczynił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku, mocąktórego oddalono apelację wniesioną przez bank od wyroku Sądu I instancji. Wyrokiem tymzasądzono od banku na rzecz konsumenta kwotę pieniężną z tytułu bezpodstawnego wzbogaceniawraz z odsetkami i kosztami procesu. Jak słusznie stwierdziły sądy obu instancji,z chwilą przelewu wierzytelności stwierdzonej bankowym tytułem egzekucyjnym dokonanegoprzez bank na rzecz podmiotu niebędącego bankiem, zbywca wierzytelności powinienpowiadomić o tym fakcie komornika prowadzącego egzekucję i zwrócić się z wnioskiemo jej umorzenie. Kontynuacja egzekucji stanowi bezprawne działanie banku, skutkującebezpodstawnym wzbogaceniem kosztem byłego dłużnika. Takiej oceny nie zmienia faktprzekazania przez bank wyegzekwowanych środków nabywcy wierzytelności, gdyż ten niemoże korzystać z dobrodziejstwa b.t.e., lecz powinien wystąpić przeciwko dłużnikowi z powództwemo zapłatę na zasadach ogólnych. Wyrok zasługuje na aprobatę, a z uwagi na jegopraktyczny wymiar także na pogłębiony komentarz i upowszechnienie.

Możliwość wznowienia postępowania cywilnego na podstawie orzeczenia organu międzynarodowego – wnioski de lege ferenda

Niniejszy artykuł ma na celu wskazanie konieczności zmian w Kodeksie postępowaniacywilnego w zakresie, w jakim procedura cywilna nie przewiduje możliwościwznowienia postępowania cywilnego na podstawie orzeczenia organu międzynarodowego.Do takiej konkluzji prowadzi analiza obecnie obowiązujących regulacji dotyczących możliwościwznowienia postępowania cywilnego na tle analogicznych regulacji dotyczących postępowania sądowoadministracyjnego oraz postępowania karnego z uwzględnieniem obowiązywaniaprzepisów unijnych. Całość zostanie przedstawiona na tle fundamentalnych zasadrządzących systemem prawa jako takim.

Prawne uwarunkowania żałoby narodowej w świetle form działania administracji publicznej

Tradycyjnie żałoba narodowa jest wprowadzana w celu upamiętnienia osób wybitniezasłużonych dla narodu. Jednak w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat ogłaszano jąrównież w związku z różnymi tragicznymi wydarzeniami. Instytucja ta przeszła ewolucję,a okoliczności jej wprowadzania rodzą dziś obawy o nadużywanie prawa do ogłaszania żałobyi jej deprecjację. Przepisy powszechnie obowiązujące w bardzo ogólny sposób odnoszą się do żałoby narodowej, stąd praktyka stara się je w różny sposób uzupełniać. Prowadzi todo sytuacji, w których organy administracji podejmują czynności, do których nie zostałyupoważnione. Szczególnym problemem jest rozgraniczenie między aktem wprowadzeniażałoby a wstrzymaniem organizacji imprez rozrywkowych w czasie jej trwania.

Dopuszczalność otwarcia nowego kierunku studiów przez uczelnię niepubliczną znajdującą się w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego

Niniejsze opracowanie odnosi się do zagadnienia pozostającego na styku prawi wolności konstytucyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej, prawa administracyjnego i prawao niewypłacalności. Powstaje pytanie, czy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce stanowi podstawę dla Ministra Edukacji i Nauki do odmowy udzielenia pozwolenia na utworzenienowych studiów przez uczelnię w restrukturyzacji, z uwagi na nieregulowanie przez uczelnięw restrukturyzacji zobowiązań układowych, objętych ustawowym moratorium na ichspłatę? Powyższy dylemat może być przedmiotem interesującej dysputy prawniczej. Z jednejstrony należy brać pod uwagę prawo do nauki. Z drugiej strony od uczelni tworzącejnowy kierunek studiów wymaga się stabilności finansowej. Opracowanie prezentuje pogląd,w którym dopuszcza się utworzenie nowego kierunku studiów przez uczelnię w restrukturyzacji.Jest to zarazem przyczynek do badań nad pozycją prawną „nietypowego” dłużnikaw restrukturyzacji.

Evolution of the Customary International law on the Cultural Property Plundered in War

This article presents an unambiguous evolutionary sequence of historical events leading to the development of customary international law, seen with reference to the mutual influence and transformation of legal philosophy, practice and codification on plundering cultural property during wars. The contemporary legal rules and customs working against taking cultural property as spoils of war are rooted in the eighteenth century, and were consistently developed in the nineteenth and twentieth centuries. Restitution appears the best remedy for the country of origin, especially in the condition where the plundered cultural property is existent and identifiable. Achieving this goal depends on the cooperation and coordination throughout the world, based on a wider customary international law space.

The 400th anniversary of the death of Stanisław Żółkiewski, Hetman and Great Crown Chancellor, Senator of the Polish-Lithuanian Commonwealth

In the period of Nobles’ Democracy, the art of war of the Polish-Lithuanian Commonwealth attained the highest level, making a real phenomenon in the then Europe. It owed its development, among others, to outstanding Hetmans of the Crown and Lithuania, victors in many battles, leaders surrounded by fame and admiration, genuine patriots. In the hall of fame of Grand Hetmans, Field Hetmans and Lithuanian Hetmans, a most prominent place is taken by Stanisław Żółkiewski (1747-1620).On 13 June 2019, Members of Parliament passed an occasional resolution dedicating the year 2020 to Stanisław Żółkiewski. The resolution reads, among others, “Stanisław Żółkiewski always put the good of Poland above his own benefits, stood faithfully on the side of successive kings, also in internal conflicts, despite the critical opinion of Sigismund III’s politics. He advocated religious tolerance and easing conflicts. […] The Seym of the Republic of Poland, upon acknowledging the great contributions of Stanisław Żółkiewski,creator of the victory of Klushino and a conqueror of Moscow, tenacious defender of the Mother Country for which he sacrificed his life, establishes the year 2020, which marks the occasion of the 400th anniversary of his death, the Year of Hetman Stanisław Żółkiewski.”

Crediting donations towards the legitimate share according to the jurisdiction of the Krakow- and Lvov-based district courts in the Interwar period

The Austrian Civil Code (ABGB), which was in force in the districts of the courts based in Lvov and Krakow in the Interwar period, stipulated the principle of freedom of testing by the testator. That freedom, however, could harm the inheritance rights of the persons who were the nearest to the testator. The institution protecting the rights of these persons was the legitimate share which they were entitled to as heirs-at-law. The basis to assess the height of the legitim was the size of inheritance. However, while estimating thelegitimate share, donations which the heirs-at-law (persons entitled to the legitim), heirs and legatees had received from testators were taken into consideration as well. The ABGB provided that in the case where the legitim which the heirs-at-law were entitled to was depleted (not at full height) they could demand completion of it. Questions concerning which donations were taken into account and which were not while estimating the height of the legitim due to different practices in this respect were the subject of many courts’ adjudgments. The jurisprudence in this sphere was not uniform. It stipulated compensation of the depleted legitimate share both in kind (in the form of proportional part of the donation) and as a financial benefit, with time evolving towards the latter to a greater and greater extent.