POPULISM AND PRONATALITY POLICY WITH REFERENCE TO BIH

From the point of view of the demographic movement of the population, the continuous negative natural increase of the population is worrying, with an increasingly pronounced difference between the number of deaths and the number of newborns. If the trend of migration of the able-bodied population to Western European countries is added to that, the prospects for economic and social development are pessimistic. In order to increase the birth rate, it is noticeable that in Bosnia and Herzegovina the so-called natalism or pronatalism is used, a political ideology that promotes the reproduction of human life or, perhaps more accurately, sees the primary role of women as mothers in order to increase the domicile population. Populist measures in the form of cash benefits for the birth of a larger number of children, child allowance or the establishment of an alimony fund cannot be the basis for creating a pronatal policy. Birth policy must cover all spheres of life and focus on the family and not just on a woman.

NEDOSTACI U ZAKONSKOM NORMIRANjU KAZNE RADA U JAVNOM INTERESU U PREKRŠAJNOM PRAVU REPUBLIKE SRBIJE

Autor u radu analizira nedostatke u zakonskom normiranju kazne rada u javnom interesu u prekršajnom pravu Republike Srbije. Ukazano je na međunarodne dokumente koji se odnose na alternativne sankcije i obilježja kazne rada u javnom interesu. Predmet interesovanja autora su sličnosti i razlike u zakonskom normiranju kazne rada u javnom interesu u krivičnom i prekršajnom pravu Republike Srbije. Posebno su istaknuti stavovi Evropskog suda za ljudska prava koji se odnose na zabranu prinudnog i obaveznog rada, iz kojih proizilazi da države imaju pozitivnu obavezu da uspostave zakonodavni okvir kojim se sprečava prinudni rad. Autor je konstatovao da postojeće rješenje u Zakonu o prekršajima sadrži bitnu anomaliju, jer nije predviđena obaveza suda da pribavi saglasnost okrivljenog sa izricanjem kazne rada u javnom interesu, što je u suprotnosti sa međunarodnim dokumentima koji zabranjuju prinudan rad, posebno Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, ali i Ustavom Republike Srbije. Zaključak autora je da su neophodne izmjene Zakona o prekršajima kako bi se navedeni nedostatak otklonio, a da sudije prekršajnih sudova, u praksi, navedeni problem mogu prevazići pribavljanjem saglasnosti okrivljenog sa izricanjem navedene kazne, kako u redovnom, tako i u izvršnom prekršajnom postupku.

WHEN POPULISTS GOVERN: THE CASE OF ECONOMIC AND CRIMINAL JUSTICE POLICY IN BOSNIA AND HERZEGOVINA

The main subject of this paper is the analysis of certain communication methods and concrete measures of leading politicians in Bosnia and Herzegovina that seems to be populist and/or demagogic. In the introductory part of the paper, the authors provide a short overview of the current political situation in Bosnia and Herzegovina. In the main part, the authors strive to present examples of populist or demagogic behavior of political leaders in Bosnia and Herzegovina in the fields of economic policy and criminal justice policy, which have been chosen as relevant areas of research. Finally, the authors in their concluding remarks provide a list of recommendations that could improve the entire process of creating and establishing policies in Bosnia and Herzegovina.

POLOŽAJ MEDITERANSKIH MIGRANATA: UVERTIRA ZA RACKETE I DRUGI PROTIV ITALIJE

Autor u radu razmatra pitanje položaja migranata prema stavovima Evropskog suda za ljudska prava. Uzimajući u obzir posljednju deceniju mogli bismo reći da je ista prevashodno obilježena talasima migracija sa istoka koje ne jenjavaju, nego se samo transformišu u zavisnosti od otvorenih ruta. Jedan od puteva migranata ka Zapadnoj Evropi predstavlja Mediteran, a država koja je najviše izložena ovom talasu je Italija. Juna mjeseca 2019. godine otvoren je novi predmet ove države, a u vezi sa odnosom prema migrantima koji stignu putem mora. Stoga, autor u radu analizira dosadašnje stavove Evropskog suda za ljudska prava, izražene prevashodno kroz presudu Hirsi Jamaa i drugi protiv Italije, ne zapostavljajući druge presude u kojima je ovaj sud zauzeo stav i dao smjernice za odnos prema migrantima.

ISCRPLjENjE AUTORSKOG PRAVA U DIGITALNOM OKRUŽENjU

U stalno rastućem broju sektora, proces kupoprodaje se sve više kreće ka digitalnom tržištu. Ovo se takođe odnosi i na tržište knjiga. Dok se u prošlosti fizička knjiga uglavnom i prodavala i kupovala, danas e-knjige sve više dobijaju na značaju. Na razlike između e-knjiga i fizičkih knjiga, posebno na tržištu polovnih knjiga, nedavno je ukazao Sud pravde EU u presudi u predmetu C-263/18. U ovoj presudi Sud pravde EU je ukazao i na razliku između „saopštavanja javnosti“ i „distribucije u javnosti“ u pogledu prodaje polovnih e-knjiga. Presuda Suda pravde EU, koja je predmet ovog rada, nije bitna samo za tržište knjiga: ona, takođe, ukazuje i na napredak u ostalim oblastima digitalnih informacija (npr. muzika, audio knjige, video, fotografije). Ova presuda, osim toga što ide u korist autora i izdavača, pruža i dugo očekivana pojašnjenja o autorskim pravima u digitalnom okruženju.

SUDSTVO I SUDSKI POSTUPAK U SREDNjOVJEKOVNOJ BOSANSKOJ DRŽAVI

U radu će biti predstavljena analiza razvitka sudskog postupka i organizacija sudstva u srednjovjekovnoj bosanskoj državi, odnosno govoriće se o pravosudnoj funkciji kao jednoj od najistaknutijih odlika svake državne tvorevina. Pored predstavljanja opštih instituta procesnog prava srednjovjekovne Bosne, biće govora o nastanku i vrstama „stalnih“ sudova. Posebnu pažnju obratićemo i na specifičnosti bosanske srednjovjekovne države i srednjovjekovnog prava čije nam je razumijevanje neophodno kako bismo dobili potpuniju sliku o životu toga doba. Biće govora i o uticaju pravnih poredaka drugih evropskih država koji su imali značajan učinak u razvoju pravne tradicije na prostorima Bosne.

KRIVIČNOPRAVNA ZAŠTITA ADVOKATA U REPUBLICI SRBIJI

Advokatura je nesporno jedan od nosećih stubova pravosuđa u svakoj državi. Bez nezavisne i samostalne advokature, nema ni nezavisne i samostalne sudske vlasti, a samim tim, ni vladavine prava i pravne države. Međutim, ta profesija često je na meti raznovrsnih napada kojima se ugrožavaju ili povređuju lična i imovinska dobra advokata ili njima bliskih lica. Zakonom o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Republike Srbije iz 2019. godine, propisano je novo krivično djelo „Napad na advokata“ u čl. 336v, zahvaljujući naporima i inicijativama Advokatske komore Srbije. Uz ranije propisane inkriminacije, na ovaj način, krivičnopravna zaštita advokature u velikoj mjeri je zaokružena. Autor u ovom radu analizira oblike izvršenja krivičnog djela napad na advokata i njihov odnos sa postojećim inkriminacijama, te daje odgovor na pitanje da li će se novom inkriminacijom postići cilj i svrha njenog propisivanja.

PRAVO I PRAVOSUĐE U OSMANSKOM CARSTVU SA POSEBNIM OSVRTOM NA BOSNU I HERCEGOVINU

Predmet ovog rada je organizacija pravosudnog sistema u Osmanskom carstvu, pri cemu je posebna paznja posvecena pravosuđu za vrijeme osmanske vlasti u Bosni i Hercegovini. Iako je osmanska drzava prosla kroz niz uređenja i preuređenja, neke od glavnih struktura su ostale neizmijenjene. Uvijek je postojao neko ko je bio potpuno odgovoran za upravu drzave, tj. sultan carevine. Odluke je uvijek razmatrao divanski savjet, dok je konacnu rijec uvijek imao sultan. U zacecima carstva, ovaj savjet su cinili plemenski starci. Kasnije je on promijenjen tako da je ukljucivao vojne profesionalce i mjesne viđenije ljude (elitu), poput vjerskih i politickih savjetnika visokog staleza. Clanovi divana su nazvani veziri (ministri), kojima je nesto kasnije poceo da predsjedava veliki vezir (premijer), preuzimajuci neke od sultanovih odgovornosti. Osmansko carstvo je zapravo bila velika vojna organizacija, koju su zanimala nova osvajanja i ubiranje poreza, te je njen upravni sistem bio oblikovan za osiguravanje ljudstva za vojsku i novca za njeno placanje.

ROMI U PRAKSI EVROPSKOG SUDA ZA LjUDSKA PRAVA – PRIMJENA ČLANA 8 KONVENCIJE

Predmet analize autora je kršenje prava na poštovanje privatnog i porodičnog života, doma i prepiske, garantovanog članom 8 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda (u daljem tekstu: „Konvencija“), u praksi Evropskog suda za ljudska prava (u daljem tekstu: „Sud“), u predmetima u kojima se kao žrtve javljaju lica romske nacionalnosti ili romskog porijekla. Značaj analize postupanja država protivno članu 8 Konvencije ogleda se u raznorodnosti prava garantovanih ovim članom, kao i u šarenolikosti životnih okolnosti koje dovode stranke pred Evropski sud za ljudska prava. Predmet analize autora jesu modaliteti kršenja ovog prava, sa posebnim osvrtom na slučajeve prisilnih sterilizacija Romkinja, oduzimanja djece i uskraćivanja roditeljskog prava roditeljima romske nacionalnosti, iseljenja i druge slučajeve koji se pretežno karakteristični za romsku zajednicu.

SPORAZUMI O DISTRIBUCIJI ROBE I NJIHOVO DEJSTVO NA KONKURENCIJU

U radu se analizira uticaj sporazuma o distribuciji robe na konkurenciju. Pored teorijskog razmatranja analiziraju se pozitivna uporedno – pravna rješenja kao i sudska praksa i praksa upravnih organa iz ovog domena. Funkcionalnost ovih sporazuma uticala je na njihovu sve masovniju primjenu u praksi. Ipak, može se zaključiti da ovakvi sporazumi stvaraju i pozitivne i negativne efekte. Pozitivni efekti se ogledaju u tome što potrošači dobijaju kvalitetnije i dodatne usluge. To pospješuje konkurenciju između proizvođača različitih proizivoda, ali iste namjene. Negativnost ovih sporazuma ogleda se u umanjivanju konkurencije između prodavaca istog proizvoda. To ukazuje da je status ovih sporazuma osjetljiv. Stoga se u pravnim sistemima regulisanje ovih sporazuma vrši u skladu sa posljedicama koje oni mogu proizvesti na tržištu.