Poznańskie Studia Slawistyczne
Latest Publications


TOTAL DOCUMENTS

475
(FIVE YEARS 128)

H-INDEX

1
(FIVE YEARS 0)

Published By Adam Mickiewicz University Poznan

2450-2731, 2084-3011

2021 ◽  
pp. 19-34
Author(s):  
Katarzyna Zagórska

Artykuł przedstawia nazwy zwierząt obecne w słownictwie dziecięcym. Autorka charakteryzuje wskazane zagadnienia na podstawie badań z zakresu statystyki językowej (H. Zgółkowa, K. Bułczyńska, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym, Poznań 1987; H. Zgółkowa Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań 2016). Materiał zawarty w słownikach gromadzono w latach 1980-1983 oraz 2010-2015. Analizie poddano listy frekwencyjne i rangowe. Opisane zostały nazwy zwierząt pojawiające się w języku najmłodszych użytkowników polszczyzny (2-7 lat). Tematyka animalna może wspierać kształcenie językowe oraz inne formy edukacji, glottodydaktycznej i przyrodniczej.


2021 ◽  
pp. 295-303
Author(s):  
Mariola Walczak-Mikołajczakowa

Artykuł zwiera recenzję książki Marineli Mladenovej Банатски български книжовен език в контекста на славянската микролингвистика. История, динамика на нормата и езикови политики, której autorka skupia się na normalizacji i rozwoju norm języka bułgarskiej mniejszości zamieszkującej Banat. Literacki język Bułgarów z Banatu ma status języka wyspowego, gdyż posługuje się nim katolicka społeczność od ponad dwustu lat żyjąca poza ojczyzną, w obcym otoczeniu językowym. Z czasem – w dużej mierze pod wpływem języka chorwackiego, rumuńskiego i węgierskiego – rozwinął własną normę literacką i uznawany jest dziś za mikrojęzyk. Książka Marineli Mladenowej, a w ślad za nią także niniejszy artykuł dotyczą czynników politycznych i społecznych, które oddziaływały na rozwój tej normy.


2021 ◽  
pp. 189-207
Author(s):  
Ewa Szperlik

Przedmiotem analizy literaturoznawczej zaproponowanej w powyższym tytule jest tryptyk Josipa Mlakicia, utrzymany w konwencji futurystycznej antyutopii. Dzieło stanowi materiał badawczy podatny na zastosowanie różnorodnych, interdyscyplinarnych narzędzi metodologicznych (od ekokrytyki po animal studies). Poza symbolicznym ujęciem problematyki psów w historii kultury, punktem wyjścia dla rozważań nad postapokaliptyczną wizją świata totalitarnego, przez który przetoczyły się kolejne wojny, naruszające ekosystem, jest posthumanistyczna i postanatropocentryczna optyka obecnej i przyszłej kondycji ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem szowinizmu gatunkowego. W antywojennej prozie bośniacko-hercegowińskiego pisarza gatunkowizm (speciesism), postrzegany przez pryzmat złożonych relacji ludzi i psów, przejawia się również w postaci zacierania granicy między pojęciem zwierzęcości i człowieczeństwa, w wizji świata, w której największym zagrożeniem okazuje się homo crudelis. W świecie przedstawionym Mlakicia relacje między człowiekiem a psem można zdefiniować jako przykład symbiotycznej kooperacji (companion species), „naturokultury”, realizowanej w rozmaitych „strefach kontaktu”. Pojawia się także kwestia zhierarchizowanych stosunków między ludźmi, bytów o słabej podmiotowości: ludzi wykluczonych, zmarginalizowanych i eksterminowanych wszelkich Innych, w tym niepełnosprawnych, stających się podporządkowanymi „psami”, o statusie ofiar. Oczekiwany efekt przeprowadzanego wywodu dotyczyć będzie ukazania funkcji literatury jako źródła refleksji i medium ekspresji (wynalazku, przypisanego człowiekowi), w odniesieniu do koncepcji zmierzchu antropocentryzmu.


2021 ◽  
pp. 35-52
Author(s):  
Svetlana Kmecová

Frazeologické fondy všetkých jazykov obsahujú početnú skupinu frazém so zoonymickými komponentmi. V štúdii sa autorka zaoberá slovenskými a slovinskými zoonymickými frazémami, ktoré akýmkoľvek spôsobom reflektujú starobylé predstavy predkov o prepojení medzi zvieratami a svetom nadprirodzena, v relevantných prípadoch sa venuje i samotným názvom zvierat či ďalším fenoménom súvisiacim s témou príspevku. Množstvo frazeologických jednotiek odráža vieru, že zvieratá mali schopnosť vycítiť nadchádzajúce udalosti, predpovedať počasie, zvestovať nešťastie či smrť. V príspevku uvedené jednotky sú často staršieho dáta, mnohé z nich sa však ešte stále bežne používajú, alebo je živý s nimi spojený myšlienkový obsah. Analýza jazykového materiálu preukázala nielen príbuznosť slovenského a slovinského jazyka, ale i mentálnych konceptov, ktoré spoluutvárajú jazykový obraz sveta ich nositeľov.


2021 ◽  
pp. 229-248
Author(s):  
Wojciech Jóźwiak

U początku kształtowania się średniowiecznego państwa bułgarskiego, w nierozłącznej parze z przyjęciem chrześcijaństwa legło wydarzenie, które zgodnie ze współczesną terminologią należałoby nazwać próbą przeprowadzenia zamachu stanu oraz jego konsekwencja – okrutna kara wymierzona buntownikom przez władcę, księcia Borysa. Krwawa egzekucja wszystkich członków 52 zbuntowanych rodów stała się immanentnym symbolem powstania chrześcijańskiego państwa bułgarskiego i zajęła ważne miejsce w powieściach historycznych przedstawiających dzieje średniowiecznego państwa. W literackiej wizji bułgarskich autorów doby socjalistycznej to tragiczne wydarzenie zostało przedstawione jako niemalże mord założycielski, lecz także zgodnie z interpretacją Foucaulta krwawy spektakl kaźni wyrażający władzę suwerena nad poddanymi oraz charakteryzowana przez Girarda specyficzna ofiara zbiorowa.


2021 ◽  
pp. 75-95
Author(s):  
Elena V. Carter

Birds are a rich source for metaphors in paremias that are known to be a significant rhetorical force in various modes of communication. This article deals with the repertoire of ornithological proverbial texts utilized in the Soviet leader’s public speeches and memoirs, as well as in their English translations. The metaphor human is bird, in which there are various grounds of comparison, is explored. The peculiarities of using avian metaphors in the context of the original and the ways of their translation into English are scrutinized as well. The analysis of the material shows that the main features, shared by the Target (human) and the Source (bird species), are grounded on physiological characteristics and behavioral traits, having a negative slant. The equivalent and literal translations are applied as the main methods of rendition. Of particular interest are the metaphorical “animalistic metamorphoses” found in translation.


2021 ◽  
pp. 229-248
Author(s):  
Тетяна Мороз

У статті представлено результати дослідження поняття сім’я та основних родинних цінностей у складі польських прислівʼїв та приказок із семантично протилежними компонентами. З огляду на семантику паремій виокремлено групи, які репрезентують образ польської родини – “Чоловік і дружина (стосунки між ними)”, „Батьки і діти (значення батьків для дітей)”, „Батьки і діти (значення дітей для батьків)ˮ, ”Родинні стосункиˮ. Аналіз цих груп показав широту семантичної структури прислівʼїв та приказок з антонімічними компонентами, за допомогою яких відображено стосунки між чоловіком і дружиною, особливості сімейної ієрархії (соціальна роль чоловіка та дружини); суттєву різницю між значенням батька і матері для дитини, зокрема статус та функції батька й матері; особливе значення дітей у житті батьків; стосунки між братом і сестрою та між двома братами, а також образи кровних родичів та свояцтва.


2021 ◽  
pp. 281-294
Author(s):  
Ana Samardžić

Rad predstavlja kritički prikaz u kojem se ispituje semantička analiza ponuđena u studiji Slobodana Novokmeta „Nazivi životinja u srpskom jeziku – semantička i lingvokulturološka analiza”. Monografiju je 2020. godine objavio Institut za srpski jezik Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu. Iako primarno pripada oblasti leksikologije i leksikografije, ova monografija nudi interdisciplinarni pristup proučavanju naziva za životinje u srpskom jeziku, kombinujući metode tradicionalne lingvistike, tj. komponencijalnu analizu, i sve popularniji lingvokulturološki pristup. Fokus studije je na istraživanju mehanizama semantičkog transfera u okviru značenja leksema kojima se denotiraju životinje, kao što su metafora i metonimija. Autor se bavi i preispitivanjem leksikografskih definicija i predlaže načine njihovog dopunjavanja.


2021 ◽  
pp. 209-225
Author(s):  
Agnieszka Gronek

Jedną z wyjątkowych cech programów malarskich nowożytnych serbskich ikonostasów jest obecność w nich tematu Czuwającego Emmanuela, ilustrującego intelektualną paralelę Emanuel - lew. Ideowym źródłem tego obrazu są teksty biblijne i ich interpretacje Orygenesa, Cyryla Aleksandryjskiego, Teodora z Cirrhus, Epifaniusza z Salaminy oraz anonimowego autora Fizjologusa, greckiego bestiariusza z II-IV wieku. Ikona ta znajduje się w samym środku ikonostasu, najczęściej bezpośrednio nad wrotami królewskimi. W niniejszym artykule podjęto próbę odczytania treści tego przedstawienia. Studia ikonograficzne, ikonologiczne, porównawcze oraz analiza treści tekstów biblijnych i inskrypcji na ikonach doprowadziły do przekonania, że obraz Czuwającego Emmanuela w tym miejscu ikonostasu pełni przede wszystkim funkcje apotropaiczne, tj. opiekuńcze i ochronne. Przestrzeń świątynna podzielona jest na dwie części: sanktuarium i nawę, co oznacza symboliczny podział na świat widzialny i niewidzialny, ziemski i niebiański, cielesny i duchowy. Ikonostas stanowi granicę między tymi dwiema sferami, a królewskie wrota je łączą. Przejścia strzeże obraz "Czuwającego Emmanuela”. Choć w wieku XVIII w serbskim malarstwie cerkiewnym nastąpiły radykalne zmiany formalne, a tradycyjne wzorce zostały zastąpione przez nowe, zachodniego pochodzenia, to oryginalne treści apotropaiczne pozostały.    


Sign in / Sign up

Export Citation Format

Share Document