Quaternary chiroptera (Mammalia) from Loutra Almopias Cave A (Pella, Macedonia, Greece)

Σκοπός τις Διατριβής ήταν η μελέτη της πανίδας Χειρόπτερων που προέκυψαν από τις δυο διαφορετικές χρονολογικά πανίδες του Σπηλαίου Α των Λουτρών Αλμωπίας (Πέλλα, Μακεδονία), κάτι που θα συμβάλλει στη γνώση των Τεταρτογενών νυχτερίδων του Ελληνικού χώρου και της Βαλκανικής Χερσονήσου. Τα απολιθώματα που ανακτήθηκαν από τα ιζήματα του δαπέδου του σπηλαίου (LAC) είναι ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου, ενώ τα απολιθώματα που ανακτήθηκαν από τον υπερυψωμένο θάλαμο LAC Ia είναι ηλικίας ανώτατου Πλειστόκαινου. Προσπάθειες για χρονολόγηση δειγμάτων απέτυχαν λόγω απουσίας κολλαγόνου από τα απολιθώματα. Ο σκοπός εξυπηρετήθηκε από την πρώτη ενδελεχή συστηματική ταξινόμηση και φαινετική ανάλυση απολιθωμάτων Χειρόπτερων από τον Ελληνικό χώρο, συσχέτιση των μελετημένων απολιθωμάτων μεταξύ των δυο διαφορετικών χρονολογικά πανίδων του Σπηλαίου Α, αλλά και με άλλες σύγχρονες και απολιθωμένες πανίδες από τον Ελληνικό χώρο και τη Βαλκανική Χερσόνησο, ταφονομική ανάλυση και παλαιοκλιματική/παλαιοοικολογική προσέγγιση βασισμένη. Όλα τα παραπάνω βασίστηκαν στον προσδιορισμό 9004 απολιθωμάτων Χειρόπτερων σύμφωνα με το μορφολογικά και μετρικά τους χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα τον προσδιορισμό 17 ειδών από τον LAC και 20 από τον LAC Ia από τρεις οικογένειες (Rhinolophidae, Vespertilionidae, Miniopteridae) και εννιά γένη (Rhinolophus, Myotis, Nyctalus, Pipistrellus, Vespertilio, Eptesicus, Plecotus, Barbastella, Miniopterus). Οκτώ είδη περιγράφονται για πρώτη φορά σε απολιθωματοφόρο αρχείο από τον Ελληνικό χώρο από το Σπήλαιο Α και ένα είδος περιγράφεται για πρώτη φορά σε απολιθωματοφόρο θέση ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου από τη Βαλκανική Χερσόνησο. Δεκαεννιά είδη κάνουν τη νοτιότερη εμφάνισή τους από θέση ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου της Βαλκανικής Χερσονήσου. Το Σπήλαιο Α φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε πρωτευόντως ως χώρος γέννησης και δευτερευόντως ως θερμό καταφύγιο κατά τη διάρκεια ψυχρών περιόδων. Επίσης, παρατηρείται θήρευση από τον Ευρασιατικό Μπούφο, Bubo bubo, η οποία όμως ήταν καιροσκοπική. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα απολιθώματα νυχτερίδων του Σπηλαίου Α προέκυψαν τόσο λόγω θανάτου από φυσικά αίτια, όσο και λόγω θήρευσης. Παράλληλα, το Σπήλαιο Α χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο κατά τη διάρκεια των παγετωδών περιόδων του Πλειστόκαινου, αλλά και ως αφετηρία για την επανακατοίκηση της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης μετά το τέλος του τελευταίου παγετώδους μέγιστου. Κατά το ανώτατο Πλειστόκαινο παρατηρείται αύξηση των ψυχρόφιλων ειδών, η οποία συμπίπτει περίπου με την έναρξη της Νεότερης Δρυάδος. Παρ' όλα αυτά, οι πλειοψηφία των αναγνωρισμένων ειδών είναι τρωγλόφιλα με προτίμηση στα θερμά κλίματα. Το περιβάλλον κυνηγιού, προσδιορίζεται ως μικτού τύπου ή/και κλειστού με την παρουσία νερού να είναι απαραίτητη για ένα σημαντικό ποσοστό των αναγνωρισμένων ειδών. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των απολιθωμάτων Χειρόπτερων από το Σπήλαιο Α είναι παρόμοια με αυτά των αρτίγονων, εμφανίζοντας μόνο μικρές διαφοροποιήσεις στο μέγεθός τους, εκτός από τον Τρανορινόλοφο, Rhinolophus ferrumequinum, του οποίου το μέγεθος μειώνεται από το Άνω στο ανώτατο Πλειστόκαινο, καταδεικνύοντας την εξάρτησή σου από τις κλιματικές συνθήκες. Η φαινετική ανάλυση των νυχτερίδων του Σπηλαίου Α είναι η πρώτη που πραγματοποιείται σε Χειρόπτερα από τον Ελληνικό χώρο και επιβεβαιώνει τη χρησιμότητα της μεθόδου για αναγνώριση ειδών νυχτερίδων του Ευρωπαϊκού χώρου. Συμπερασματικά, η πανίδα των Χειρόπτερων ηλικίας Άνω Πλειστόκαινου από το Σπήλαιο Α, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, αποδεικνύεται ως η πλουσιότερη και η πιο ποικίλη τόσο από τον Ελληνικό χώρο, όσο και από τη Βαλκανική Χερσόνησο.