Multipl Sklerozlu Hastalarda Güncel Diyet Yaklaşımları
Multipl Skleroz (MS); nöroinflamatuvar, demiyelinize, otoimmün merkezi sinir sistemi hastalığıdır. MS ile ilişkili hastalık süreci; inflamasyon, sinir liflerini koruyan ve çevreleyen membran yağ bileşeni, miyelin yıkımı ve/veya hasarı ile sonuçlanmaktadır. Beslenme alışkanlıklarının ve yaşam tarzının MS seyrini etkileyip etkilemediği sorusu hala tartışma konusudur. Diyet faktörleri ve bireyin yaşam tarzı alışkanlıkları, hem atak ve iyileşmelerle giden MS (Relapsing-remitting) hem de birincil ilerleyici MS’de (primer progresif) hastalığın inflamatuvar durumunu modüle ederek semptomları iyileştirebilir veya şiddetlendirebilir. Bu durum hücresel düzeyde hem metabolik hem de inflamatuvar yolları ve kommensal bağırsak mikrobiyatasının bileşimini kontrol ederek oluşmaktadır. Sebzeler, meyveler, kurubaklagiller, balık, prebiyotikler ve probiyotiklerden zengin düşük enerjili diyetlerin ve düzenli yapılan egzersizin; nükleer reseptörler ve enzimler üzerinde olumlu etki oluşturduğu, oksidatif metabolizmayı ve proinflamatuvar molekülleri düzenlediği ve sağlıklı simbiyotik bağırsak mikrobiyatasının sürdürülmesi ve restore edilmesine katkı sağladığı gösterilmiştir. Özellikle Akdeniz tipi beslenme modeli gibi diyet müdahalelerinin; bağışıklık düzenleyici ilaçların olası yan etkilerini ve kronik yorgunluk sendromunun semptomlarını hafifletmede, semptomların nüksetmesini ve hastalığın ilerlemesini önlemede yarar sağladığı bildirilmektedir. MS hastalarının diyetlerindeki sağlıklı beslenmeye yönelik değişiklikler hastaların hem yaşam kalitesini artırmakta hem de fiziksel ve mental iyileşme sağlamaktadır. Bu derlemede, farklı diyet modellerinin MS üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
