Negatywne konsekwencje imperializmu ekonomii na przykładzie ekonomicznej analizy prawa karnego

Celem pracy było ukazanie negatywnych skutków imperializmu ekonomii w obszarze prawa karnego, na płaszczyźnie teoretycznej i praktycznej. Przejawem tego imperializmu jest ekonomiczna analiza prawa karnego opierająca się na podejściu ekonomicznym i utylitarnym. W części teoretycznej ukazano ograniczenia dwóch głównych filarów ekonomicznej analizy prawa: racjonalności instrumentalnej (kalkulacyjnej) jednostki oraz efektywności ekonomicznej (utylitarnej) działania prawa, na tle tradycyjnej teorii prawa karnego (retrybutywizmu). Następnie w części praktycznej przeciwstawiono się ekonomicznie motywowanemu postulatowi legalizacji narkotyków, wykazując słabości takiej argumentacji oraz przedstawiając alternatywny, choć również ugruntowany ekonomicznie, scenariusz negatywnych konsekwencji społecznych i ekonomicznych końca prohibicji narkotykowej.

Z prawnej problematyki korzystania przez dzierżawców gruntów rolnych ze wsparcia finansowanego z pierwszego i drugiego filaru Wspólnej Polityki Rolnej oraz programów zatwierdzonych przez Komisję Europejską

Celem artykułu była próba odpowiedzi na pytanie, czy i na ile przepisy prawne pozwalają na korzystanie dzierżawcom gruntów rolnych ze środków finansowych z pierwszego i drugiego filaru Wspólnej Polityki Rolnej oraz zwrotu części podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Realizacja wskazanego celu wymaga przeprowadzenia rozważań w aspekcie regulacji prawnych dotyczących finansowania oraz konstrukcji umowy dzierżawy gruntów rolnych (przede wszystkim ustawa – Kodeks cywilny oraz ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa). W pierwszej kolejności rozważania koncentrowały się na systemie płatności bezpośrednich. Podkreślono, że w przypadku gdy działka rolna stanowi przedmiot posiadania samoistnego i posiadania zależnego, płatności bezpośrednie przysługują posiadaczowi zależnemu. W dalszej części rozważania dotyczyły wsparcia dzierżawców z drugiego filaru Wspólnej Polityki Rolnej, przede wszystkim programu rolno-środowisko-klimatycznego, wsparcia rolnictwa ekologicznego oraz modernizacji gospodarstw rolnych. Następnie omówiono wybrane zagadnienia z ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Pomoc określona w tym akcie prawnym wpisuje się w programy zatwierdzone w Komisji Europejskiej na podstawie rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu. W dalszej kolejności rozważania koncentrowały się na wybranych elementach konstrukcji umowy dzierżawy – przede wszystkim czasie trwania, przedłużeniu umowy oraz kwestii dokonywania ulepszeń na przedmiocie dzierżawy. W podsumowaniu zawarto m.in. wniosek, że pozytywnie ocenić należy możliwość korzystania przez rolników dzierżawców z podstawowego instrumentu unijnego wsparcia producentów rolnych, jaki stanowi system płatności bezpośrednich, a zwłaszcza obszarowych, a także wybranych programów w ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz zwrotu części podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Przepisy prawne dotyczące konstrukcji umowy dzierżawy zawarte w Kodeksie cywilnym z reguły nie sprzyjają zawieraniu umów długoterminowych, nie obejmują także odrębnych postanowień na temat przedłużenia dzierżawy czy rozliczeń ulepszeń przedmiotu dzierżawy, co utrudnia czasami uzyskanie płatności, szczególnie z drugiego filaru Wspólnej Polityki Rolnej.

Differences and determinants of female entrepreneurship across selected EU countries: some empirical evidence for the period 2010–2018

There is a wide differentiation in the level of female entrepreneurship across European Union countries. The literature emphasises the importance of various intrinsic (i.e. education, experience, human capital, access to capital resources) and extrinsic (i.e. influencing the level of entrepreneurship) factors. The purpose of this article is to empirically analyse the relationship between the level of female self-employment and the economic and social determinants of female labour force participation for 19 EU member states. This article uses panel data techniques to empirically analyse the relationship between the female self-employment and the following: gross domestic product per capita, female unemployment rate, total fertility rate, crude marriage rate, people at risk of poverty or social exclusion by age, gender wage gap (median) for full-time employees, masculinization index. Simple statistical methods and Pearson correlation coefficient were used in this paper. An econometric model was created to verify the factors affecting the level of female self-employment. Statistical data collected by Eurostat and the OECD were used to conduct the analyses. Due to limited data availability, the study covers the years 2010–2018. Gretl and Excel were used to conduct the analysis.

Maintaining a sustainable workplace: Internal Corporate Social Responsibility practices in Dialog Semiconductor during the COVID-19 pandemic

The COVID-19 pandemic has presented the vast majority of companies with many difficulties in remaining efficient and profitable, especially whilst keeping their Staff employed. In this article, we focus on the internal aspects of CSR – corporate social responsibility directed toward employees – and show that actions taken in this area at the Dialog Semiconductor company have significantly contributed to providing a sustainable workplace during the COVID-19 pandemic. Based on the theoretical fundamentals of the concept, this article illustrates the case study containing the activities taken and employee feedback. The results show that the company has successfully managed to maintain sustainable workplaces through actions coherent with the recommendations on HR (Human Resources) management in COVID-19 pandemic.

Wydatki i fundusz 500+ w rodzinnych gospodarstwach domowych uczniów wybranych szkół średnich w województwie lubelskim

Celem artykułu jest ocena struktury wydatków oraz wykorzystania funduszu 500+ w rodzinnych gospodarstwach domowych uczniów II klas wybranych szkół średnich, ogólnokształcących i techników w województwie lubelskim. Badanie przeprowadzono za pomocą metody CAWI, na podstawie losowej próby badawczej 223 uczniów w wieku 17–18 lat. Stwierdzono, iż w gospodarstwach domowych uczniów dominuje rodzicielski model podejmowania decyzji ekonomicznych, jednak uczniowie deklarowali bardzo duży i duży wpływ na konkretne wydatki realizowane w rodzinach, zwłaszcza w przypadku podstawowych potrzeb własnych. Wprowadzenie świadczeń z programu „Rodzina 500+” zmieniło nieco układ decyzyjny w rodzinach na rzecz większej aktywizacji uczniów. W badaniu wyróżniono trzy główne kategorie wydatków gospodarstw domowych z tego programu: finansowanie edukacji dzieci, zakup odzieży i obuwia oraz żywności. W opinii badanej młodzieży część środków z programu 500+ jest przeznaczana na oszczędności (33,2%), rzadziej na finansowanie inwestycji (7,9%).

Bitcoin – zagadnienia prawno-podatkowe

Błyskawiczny rozwój systemów wirtualnych walut o zasięgu globalnym powoduje, że problematyka ich prawnego uregulowania staje się koniecznością. Systemu bitcoin – i jemu podobnych – nie da się zamknąć ani zabronić, dlatego coraz więcej krajów koncentruje się na „wymuszonej” akceptacji traktowania tego typu walut jako środka płatności w transakcjach handlowych. Jednak ich podejście do problematyki alternatywnej waluty jest zróżnicowane. W zależności od stopnia zaangażowania poszczególnych państw dostosowanie przepisów do potrzeb współczesnego systemu walutowego wydaje się wielkim wyzwaniem. W artykule przedstawiono podejście wybranych krajów do rynku wirtualnych walut na przykładzie bitcoina oraz potrzebę wprowadzenia regulacji prawno-podatkowych niezbędnych do legalnego ich użytkowania. W dalszej części skoncentrowano się na interpretacjach podatkowych polskich izb skarbowych. Liczba składanych zapytań interpretacyjnych wskazuje, że problem ich legalnego użytkowania musi być jednoznacznie rozwiązany.

A study on adulteration of alcoholic beverages in Poland. What next?

Słabnąca kontrola na rynku napojów alkoholowych w Polsce sprawia, że rośnie podatność tych produktów na zafałszowania i nieprawidłowości w oznakowaniu. Celem artykułu było dokonanie krytycznego przeglądu przypadków zafałszowań napojów alkoholowych w Polsce z lat 2009–2019 oraz sformułowanie rekomendacji dla struktur zarządzania w obszarze przeciwdziałania niezgodnościom. Podejście metodologiczne obejmowało: (1) przegląd literatury dotyczącej fałszowania żywności oraz pozycji polskiej branży napojów alkoholowych w gospodarce; (2) analizę danych pochodzących z upublicznionych decyzji Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) dotyczących zafałszowań żywności oraz wyników kontroli Departamentu Inspekcji Handlowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (IH UOKiK) w zakresie oznakowania. Analiza danych IH z lat 2009–2019 dowiodła, że napoje alkoholowe są relatywnie rzadziej fałszowane w Polsce niż produkty żywnościowe z innych grup technologicznych. Szczegółowa analiza danych IJHARS z lat 2016–2019 dotyczących 56 zafałszowanych napojów alkoholowych wykazała, że wśród najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości były: pominięcie w wykazie pewnych składników, które powinny się w nim znaleźć, zaniżona zawartość alkoholu etylowego w produkcie względem deklaracji na etykiecie, błędnie oznaczona nazwa produktu. Ze względu na mocną pozycję Polski na europejskim i światowym rynku wódki i piwa warto zwiększać skalę wdrożenia systemów zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności właściwych do walki, przeciwdziałania i łagodzenia skutków fałszowania tych produktów, aby chronić ich wiarygodność. Ogromne znaczenie ma tu zwłaszcza kształtowanie, pomiar i doskonalenie pozytywnej kultury bezpieczeństwa żywności w przedsiębiorstwach z branży alkoholowej.

Kapitał społeczny jako determinanta przedsiębiorczości etnicznej wśród białoruskich imigrantów w Polsce

Imigranci zagraniczni stanowią nieodłączny element Polskiej gospodarki, co wzbudza zainteresowania nie tylko polityków, ale również naukowców. Zmiana miejsca stałego zamieszkania wiąże się m.in. z potrzebą adaptacji społecznej oraz znalezienia stabilnego źródła dochodu w nowym kraju pobytu. Imigranci nierzadko korzystają z pomocy i wsparcia sieci migracyjnej, a zachowanie kultury i tradycji stwarza dla cudzoziemców okazje biznesowe. Z uwagi na doskonałą znajomość preferencji potencjalnych konsumentów działalność przybyszy jest skoncentrowana m.in. na rynku etnicznym. W artykule poddano analizie wpływ kapitału społecznego na rozwój przedsiębiorczości etnicznej wśród białoruskich imigrantów w Polsce. Artykuł został oparty na przeglądzie literatury przedmiotu, danych statystycznych uzyskanych w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii oraz pogłębionych wywiadach indywidualnych wśród imigrantów z Białorusi prowadzących działalność gospodarczą na rynku etnicznym w Polsce.

Orzecznicze i doktrynalne czynniki ochrony praw człowieka w stosowaniu przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności po 1 stycznia 2012 r.

Celem artykułu jest prezentacja czynników dotyczących przestrzegania praw człowieka w stosowaniu instytucji przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych od 1 stycznia 2012 r. Przedmiotową problematykę zaprezentowano za pomocą regulacji kodeksowej instytucji przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności. Zakres artykułu obejmuje wszystkie etapy stosowania tytułowej instytucji. W celu zwiększenia efektywności ochrony praw człowieka w stosowaniu instytucji przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności należy monitorować stosowanie tej instytucji w praktyce. W zależności od wyników tego monitoringu przedstawiciele doktryny i orzecznictwa mogą przedstawić propozycje de lege ferenda zmian ustawowej konstrukcji instytucji przerwy wykonywaniu kary pozbawienia wolności a także zmian w stosowaniu niniejszej instytucji w ramach obowiązujących przepisów.

Znaczenie sektora ICT w państwach Unii Europejskiej – analiza klastrowa

Od wielu lat zmiany zachodzące w społeczeństwie i gospodarce mają wyraźnie charakter globalny. Technologie informacyjno-telekomunikacyjne (ICT) przyczyniają się do tych zmian i znajdują odzwierciedlenie w oferowanych produktach oraz usługach. Przedsiębiorstwa sektora ICT szybko dostosowują się do nowych warunków i wymagań społeczeństwa informacyjnego, w którym przetwarzanie informacji z wykorzystaniem technologii informacyjno-telekomunikacyjnej stanowi istotną wartość ekonomiczną, społeczną i kulturową. Mimo prowadzonych badań i systematyzowania informacji na temat sektora ICT wciąż istnieje luka badawcza dotycząca jego znaczenia na arenie międzynarodowej. Powstaje zatem pytanie, jaki wpływ na zrównoważony rozwój ma występowanie klastrów sektora ICT w krajach Unii Europejskiej? Było to przesłanką podjęcia badań umożliwiających określenie stopnia znaczenia sektora w krajach UE. Punktem wyjścia rozważań było zdefiniowanie technologii informacyjno-komunikacyjnej i klastrów. Do oceny sektora wykorzystano: wskaźnik lokalizacji (LQ), wskaźnik specjalizacji (SI) oraz indeks klastra (CI). W wyniku przeprowadzonych badań wskazano czynniki decydujące o wzroście znaczenia sektora w krajach UE.