ARRAKASTA Program: the key to achieve university studies in equal opportunities for young people who come out of the protection system

Agenda 2030 has set out the objectives to be met over the next 15 years in order to achieve sustainable development, among these are those related with education. Education must be a right for all people, as well as being of quality, inclusive, fair and uninterrupted throughout life. This article explains the objectives of Agenda 2030 related to education, focusing on the right to education and equal opportunities in higher education. To this end, the ARRAKASTA programme promoted by the UPV/EHU is used as a model. This programme seeks the protection and social inclusion of children and adolescents, as well as the entry of young people into university and the successful completion of higher education. This article covers the implementation, development and perceptions of the students involved in this program. Participants ’initial perceptions make it clear that this program goes beyond the“ shielding ”of their higher education, creating expectations, breaking the boundaries of children and adolescents cared for in the protection system, and changing the perspectives, expectations and horizons of different agents, and most importantly, guaranteeing an inclusive education. KEYWORDS: Education, Riht to Education, Equal Opportunities, Quality Education, Inclusive Education

Genero arteko berdintasuna eta emakume eta nesken ahalduntzea: populazioaren erdiarekiko zorra

Genero arteko berdintasuna oinarrizko giza eskubidea bada ere, ez dago genero berdintasun osoa eta efektiboa lortu duen herrialderik. Herrialde bakoitzak desberdintasuna mantentzen duten praktika kultural eta baliabide desberdinak dituenez, era iraunkorrean genero berdintasuna lortzeko erronkek alderdi anitz barneratzen dituzte. Era berean, emakume eta nesken ahalduntzea ezinbestekoa da beste helburuak modu iraunkorrean betetzeko eta berdintasuna lortzeko oztopo juridiko, sozial eta ekonomikoekin bukatzeko.

Garapen Iraunkorra eta Nazio Batuen ingurumen politikak: 50 urteren balantze kritikoa: “Lankidetza Globala suspertu” Garapen Iraunkorraren 17. helburuaren adibidea

Nazio Batuen Erakundeak 1972.n urtean “Man and Biosphere” nazioarteko konferentzia antolatu zuen Estokolmon gure planetan gertatzen ari zen krisi sozio-ekologioari erreparatzeko. Sozio-politikoki aldaketa sakonak ezagutu ditugu munduan garai horretatik hona, egoera bipolar batetik geopolitika multipolar batera pasatu gara eta globalizazioaren azelerazio prozesu azkarra ezagutu dugu, Berlingo hormarresia desagertu zenetik COVID-19aren pandemia etorri arte, besteak beste. Ordutik hona, azken mende erdi honetan nazioarteko erakunde honek (NBE) ingurumen politikoen erdigunean izan dugu, erreferente printzipala izanik, bai munduko Estatu-Nazioentzak eta bai munduko eragile sozio-politiko eta herritarrentzat ere. Artikulu honetan, azken 50 urte hauetan Nazio Batuek izandako mugarri eta ardatz nagusiek errepaso labur eta kritikoa egiten da lehengo atalean, bigarren atalean Milurteko Helburuen 17. helburuari egiten zaio errefentzia eta hirugarrenean Garapen Sustengarriaren kontzeptuari eta berari lotutako ingurume politiken emaitzei begiratzen zaio. HITZ GAKOAK: Garapen Iraunkorraren 17. Helburua, aliantzak; krisi sozio-ekologikoa, ingurumen politikak, zor ekologikoa

Betizu Behi Arrazaren Karakterizazio Genealogiko eta Genomikoa

Ikerketa lan honen bidez, Euskal Herrikoa, bertakoa den eta galtzeko zorian dagoen Betizu izeneko behi-arraza erdi-basatia ezagupena handitu nahi izan da. Axiom™ Bovine Genotyping v3 genotipazio txiparekin abereen lagin adierazgarri baten azterketa genetikoa egin da. Azterketa horren helburua behi-taldearen barruan egon zitezkeen azpi-populazioak atzematea eta taldean dagoen odolkidetasun-maila aztertzea izan da. Galtzeko zorian dagoen arraza den arren, odolkidetasuna ez da espero zen bezain handia izan, %13,4-ko batez bestekoarekin. Gaur egungo Betizuen abere-azienda birpopulatu duten animalia talde nagusiekin bat egiten duten hiru azpi-populazio aurkitu diren. Ahaidetasuna zehazteko, erlazio genomikoen matrizea kalkulatu da, eta informazio molekularrak genealogikoki ezezagunak diren ahaideak argitzeko duen gaitasuna egiaztatu da. Azterketa horren emaitzek informazio garrantzitsua eman dute arraza kontserbatzeko programan erabakiak hartzeko; izan ere, depresio endogamikoa agertzea saihesten duten gurutzamenduak diseinatzeko aukera eman baitezake informazio genealogikoa ez dagoen egoera batean.

Muskuilu maskorren hauskortasuna urratzaile gisa

Munduan zehar ibaien estuarioetan muskuilu haztegiek izandako zabalkuntzak irtenbide zaila duen milioika tona maskor hondakin sortzen ditu. Bestalde, Nazio Batuek eta Europar Batasunak bultzatutako garapen iraunkorrerako helburuek (GIH) elikagaien ekoizpen jasangarria bultzatzeaz gain, hondakinen kudeaketa egokia exijitzen du, material eta produktuen bizitza zikloa aztertzera behartuz eta berrerabilpena lehenetsiz. Lan honek kontserba-industriak sortutako muskuilu maskor azpi-produktua granailaketan eta hondar-zurrustako garbiketa prozesuetan urratzaile gisa erabiltzea proposatzen da. Urratzaileen ezaugarri nagusienetako bat hauskortasuna da, horrek baldintzatzen baitu urratzailearen portaera hondar-zurrusta prozesuan. Maskor-hondarra lortzeko pausoak maskorren garbiketa, ehoketa eta baheketa prozesuek osatzen dute. Lan honen helburua muskuilu maskorren hauskortasuna bi ikuspuntutatik aztertzea da: garbiketa prozesuaren eragina eta ohiko urratzaile batekin (granatea) hauskortasunaren konparaketa. Muskuilu maskorren hauskortasunaren karakterizazioak urratzaile gisa duten portaera aurreikusi eta aplikazio egokiak definitzea ahalbidetzen du. Emaitzek nabarmenki erakutsi dute maskorrek granateak baino lau aldiz hauskortasun txikiagoa duela. Ezaugarri interesgarri horrek ziklo itxian lan egiten duen hondarraren bizitza luzatzea dakar eta aplikazio berriari hondar-zurrustan etorkizun oparoa aurreikusten dio.

MARK4ren elkarrekintzak USP21 deubikuitinasaren kokapen azpizelular dinamikoa erregulatzen du

USP21 deubikuitinasa nukleoaren eta zitoplasmaren artean translokatzen da, eta zentrosoman ere koka daiteke, baina kokapen azpizelular konplexu hori nola modulatzen den ezezaguna da. Proteomika analisiaren bidez, MARK4 kinasa zentrosomala identifikatu da USP21 proteinaren balizko interaktore gisa. Lan honetan, USP21/MARK4 elkarrekintza balioztatzen dugu, USP21 proteinan MARK4 lotura-eskualdea identifikatuz. Gure emaitzen arabera, MARK4ekiko elkarrerakintzak USP21en nukleo eta zitoplasmaren arteko kokapen dinamikoa erregula dezake, zitoplasmarekiko atxikipena areagotuz. Bestalde, gure datuek bi proteinen kokapen zentrosomala oso dinamikoa dela erakusten dute eta USP21en dinamika zentrosomala MARK4en bidez modula daitekeela iradokitzen dute.

2030 Agendako Helburuetatik Lurra-Ura hartzera

Garapen iraunkorrerako 2030 Agendak dituen hiru dimentsioei ( ekonomikoa, soziala eta ingurumenekoa) lurraldekoa gehitu behar zaie, ekintza-planak gauzatzeko ezinbesteko ingurune fisikoa. Hortik dator hidrologiatik ari garen ikertzaileok iraunkortasunari egin diezaiokegun ekarpena: Ura eta Lurra uztartuta lurralde dinamikoak erresiliente egiteko bidean ezagutza sortzea, erabakietan eragiteko. Iraunkortasunaren zutabe hartuta, uraren kudeaketan ohikoa den ibai-ikuspegia aldatu eta arro-ikuspegia ezarri beharra dugu, ibai-arroa (ura + lurraldea) lurralde antolamenduaren oinarrizko unitate bio-fisiko bihurtuz. Horrela, klima-aldaketaren aurrean ezartzen diren arintze eta egokitze politiken bateragune bihurtzen da ibai-arroa, bi estrategia horien arteko sinergiak eta helburu-gatazkak identifikatzea erraztuz. Izan ere, klima-aldaketarekin lotutako mundu mailako arintze-politikak karbonoaren bahitzean, eta honi lotutako lurraldearen basotzean, oinarritzen dira hein handi batean, basotzeak klima-aldaketara egokitzeko ekar ditzakeen albo-kalteak kontuan izan gabe. Lurraldearen funtzio hidrologikoek ur kantitatean, kalitatean, kokapenean eta denboran eragina dute, ura metatuz, mugituz eta eraldatuz. Beraz, lurraldeak duen uraren erregulatzaile funtzioa onartuz gero, baliabide hidrologikoen kudeaketa ulertzeko modua aldatuko litzateke eta egokitzera bidean lurraldearen kudeaketan zerbitzu hidrologikoak barneratzea erraztuko ere. Horretarako, tokiko eskalari lotutako ezagutza eta helburu desberdinen arteko gatazkei eta sinergiei dagozkien ezagutza beharrezkoa da. Zentzu honetan, bizi dugun ziurgabetasunen aroan ikerketa-bide nagusiak horiek argitzera bideratu beharko genituzke, haiek egoki kudeatzeko eta ezagutzak informatutako erabakiak hartzeko, ohiko inertziak gaindituta, kudeaketa-paradigma aldatuta. Hortaz, lurralde-dinamikak birbideratzeko borondate sozio-politikoa behar da, naturak lekuan leku eskaintzen dituen zerbitzu ekosistemikoen mugetara egokitzen den garapen-eredua barneratuz, Lurra eta Ura lurraldearen ardatzean jarrita, munduko edozein herrialdetan

Unibertsitateen ingurumen-inpaktuaren analisia NESTen bidez eta bere eginkizuna GIHekin bat datorren hiri-plangintza jasangarrirako

Azken urteotan, hirigileek eta arkitektoek irtenbideak bilatu behar izan dituzte hiri-proiektuen errendimendua hobetzeko, ingurumenaren gaineko eraginari, bizi-kalitateari eta arazo sozioekonomikoei dagokienez, bai Europako araudiek ezarritako helburuak lortzeko, bai Nazio Batuek ezarritako Garapen Iraunkorreko Helburuek (GIH) ezarritako helburuak lortzeko. Eraikinaren eskalako ingurumen- eta energia-inpaktuak hiri-mailan anplifikatzen dira, eta Unibertsitate Campusak, beren tamaina, populazioa eta jarduera direla eta, "Hiri txikitzat" har daitezkeela kontutan hartuta, ingurumenean duten eragina nabarmena dela ikusi da. Azken urteotan, tresna berriak garatu dira ingurumen-inpaktu hori barruti-mailan ebaluatzeko, bizi-zikloaren analisi baten bidez. Horien artean NEST nabarmendu behar da, oinarrizko agertokia eta hobekuntza-hipotesiak aztertzeko tresna arin eta azkarra. Ingurumen-adierazleak eta adierazle sozioekonomikoak ebaluatzen ditu, eta bizi-zikloaren analisirako tresna gisa balio du auzo-eskalan eraikitako ingurunerako. Argitalpen honen egileek NEST erabili izan dute hainbat ikerketa-proiektutan, eta oinarrizko agertokiak aztertu eta zenbait kasuistikatan hobekuntzak ebaluatu dituzte. Artikuluan, egindako ikerketen bilakaeraren laburpen bat aurkezten da, eta azterketa-kasu bakoitza eta ateratako ondorio orokorrak azaltzen dira. Duela gutxi hasi den ikerketa-proiektua ere aurkezten da, baso-biomasa energia-iturri berriztagarri gisa ezartzeko izaera, gobernantza, eskualde eta herrialde desberdinetako unibertsitate-campusetan. Unibertsitateen eta hirien arteko kooperazioak, sinergiak eta lankidetza-ekintzak ezartzeko, gizartearentzako funtsezkoak diren GIHen hobekuntzan aurrera egitea ahalbidetuko du.

12. GIH aletzen. Ekoizpen eta kontsumo jasangarriaren mugarriak

Sei urte betetzen dira Nazio Batuen Erakundeak 2030 Agendako Garapen Iraunkorrerako Helburuak onartu zituenetik. Artikulu honetan, 12. GIHaren analisira hurbiltzen gara, Ekofeminismoak bere egiten duen iraunkortasunaren kontzeptualizaziotik abiatuta. Analisiak, lehenik, 12. GIHaren irakurketa orokorra egiten du, eta ondoren hamaika erronka zehatzez osaturiko helburu honen xehetasunak eta kontraesanak aletzen joaten da. Analisiaren ondorioz, gure ekoizteko eta kontsumitzeko erak, naturak duen birsortzeko gaitasun limiteak aspaldi gainditu zituen arren, hazkunde mugagabean eta kontsumo masiboan oinarritutako logika ekonomikoan oinarritzen jarraitzen duela azpimarratzen da. GIHetan topatzen diren inkoherentzien aurrean, aztertutako erronketan jasotzen diren hausnarketekin, bizitza iraunkor baten lortzea, trantsizio ekosozialaren bidetik egitea mugarritzen da. ABSTRACT: Six years have passed since the UN approval of the Sustainable Development Goals (SDGs) of the 2030 Agenda. In this article, we approach the analysis of SDG 12, based on the conceptualization of sustainability from the Ecofeminism perspective. The analysis commences with a general reading of this SDG, followed by the unravelling of the details and contradictions of this objective, which is made up of eleven specific challenges. The analysis shows that although our way of producing and consuming has long exceeded the limits of nature's regenerative capacity, it is emphasized that it continues to be based on an economic logic based on unlimited growth and mass consumption. Bearing in mind the inconsistencies found in the SDGs, with the reflections collected in the challenges analyzed, the achievement of a sustainable life is limited to doing so through the eco-social transition.

Polioxometalatoak ingurune urtsuan: egitura esanguratsuenak

Polioxometalatoen (POMen) konposizio eta egitura aniztasun ikaragarria, ur disoluzioan aurkezten dituzten oreka kimiko dinamikoen emaitza dira. Izan ere, beraien eraketa prozesuak ingurune azidotan gertatzen diren oxoanioien kondentsazio konplexuetan oinarrituta daude eta ondorioz, pH baldintza jakinetan zenbait metal-oxigeno kluster ezberdin daude orekan. Hortaz, POMei dagozkien topologia garrantzitsuenen ikuspegi orokorra aurkezten da lan honetan, pHaren arabera ur disoluzioan agertzen diren espezie nagusiei erreparatuz. Lehenik, ohiko iso- eta hetero-polioxobanadato, -polioxomolibdato eta –polioxowolframatoak aztertu dira eta bukatzeko hain konbentzionalak ez diren POM familietan jarri da arreta; hala nola, molibdato erraldoiak, uranio peroxo-klusterrak eta metal noblez osatutako egiturak.