Εισαγωγή: Η διέγερση είναι μια κατάσταση που μπορεί να εμφανιστεί σε μετεγχειρητικούς ασθενείς και βαρέως πάσχοντες, και συνδέεται με δυνητικά επικίνδυνες επιπλοκές. Ωστόσο, τα επίπεδα πόνου, stress, φεντανύλης, αναισθητικών φαρμάκων και άλλων διεγχειρητικών παραμέτρων, σε σχέση με τη διέγερση, δεν έχουν αξιολογηθεί εστιασμένα σε βαριατρικούς ασθενείς.Σκοπός: Η διερεύνηση της σχέσης των επιπέδων μετεγχειρητικού πόνου stress, φεντανύλης, αναισθητικών φαρμάκων και άλλων διεγχειρητικών παραμέτρων με την εγκατάσταση μετεγχειρητικής διέγερσης σε βαριατρικούς ασθενείς, με απώτερο στόχο την πρόληψή της.Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε συγχρονική κλινική μελέτη συσχέτισης, σε Μονάδα Μεταναισθητικής Φροντίδας ιδιωτικού νοσοκομείου των Αθηνών για χρονικό διάστημα δεκατεσσάρων μηνών, με δείγμα 76 βαριατρικών ασθενών. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν: α) Φύλλο δημογραφικών και κλινικών δεδομένων, β) Κλίμακες αξιολόγησης διέγερσης, CAM-ICU (Confusion Assessment Method for the Intensive Care Unit), ICDSC (Intensive Care Delirium Screening Checklist) και RASS (Richmond Agitation-Sedation Scale), γ) Εργαλεία αξιολόγησης πόνου, CPOT (Critical-Care Pain Observation Tool), BPS (Behavioral Pain Scale) και NRS (0-10). Οι μεταβλητές ελέγχθηκαν για την κανονικότητα της κατανομής τους και ανάλογα εφαρμόστηκαν είτε παραμετρικές είτε μη παραμετρικές δοκιμασίες. Πραγματοποιήθηκε περιγραφική στατιστική, μελέτη εσωτερικής συνοχής κλιμάκων (Cronbach’s α), μελέτη συσχετίσεων (Pearson, Kendall’s tau, Spearman’s rho), έλεγχος μέσων και διαμέσων (T-test, Mann Whitney U test) και μελέτη παλινδρομήσεων με το SPSS 22.0 (p≤0,05). Αποτελέσματα: Οι συμμετέχοντες ήταν 46,1% άντρες, με μέση ηλικία 37,7(±10,2) έτη. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ/BMI), κυμαινόταν από 24,2 έως 67,6, με μέσο 46,3(±6,1). Οι βαθμολογίες στις κλίμακες ICDSC και RASS ήταν μέτριες ωστόσο μετεγχειρητική διέγερση, με βάση την κλίμακα CAM-ICU, καταγράφηκε στο 50% των ασθενών. Ο Cronbach’s α ήταν ≥0,726για όλες της κλίμακες. Επίσης τα επίπεδα πόνου ήταν χαμηλά προς μέτρια. Οι κλίμακες πόνου συσχετίσθηκαν μεταξύ τους (0,77≤rho≤0.958, p<0,001). O μετεγχειρητικός πόνος που αξιολογήθηκε με όλες τις κλίμακες συσχετίσθηκε στατιστικά σημαντικά θετικά, με όλες τις κλίμακες διέγερσης (0,622≤rho≤0.838, p<0,001). Άλλοι παράγοντες που συσχετίσθηκαν στατιστικά σημαντικά θετικά με την εμφάνιση διέγερσης ήταν τα επίπεδα κορτιζόλης ορού το πρωί του χειρουργείου (p<0,001), οι χορηγούμενες ποσότητες μιδαζολάμης και προποφόλης (p<0,001), ο μεγαλύτερος χρόνος διασωλήνωσης (p<0,001) και χειρουργείου (p<0,001), η οξέωση (p=0,005), το ιστορικό προηγούμενων χειρουργικών επεμβάσεων (p=0,004) και ο αριθμός ατόμων που συγκατοικούν με τον ασθενή (p=0,011). Αρνητικά συσχετίσθηκαν με την εμφάνιση διέγερσης τα υψηλότερα επίπεδα φεντανύλης ούρων (p<0,001), τα επίπεδα ACTH το πρωί του χειρουργείου(p=0,023) και η μεγαλύτερη ηλικία (p=0,04). Το 77,1% της διακύμανσης της CAM-ICU επεξηγήθηκε από την συνολική ποσότητα χορηγούμενης φεντανύλης, και η αλλαγή στα επίπεδα φεντανύλης ούρων κατά 1 μονάδα (ng/ml) μείωσε την διέγερση κατά 0,927 φορές. Επίσης αλλαγή στα επίπεδα Κορτιζόλης το πρωί του χειρουργείου κατά μία μονάδα (μg/dl) αυξάνει τη διέγερση κατά 1,244 φορές, ενώ 1 μονάδα Προποφόλης αυξάνει τη διέγερση κατά 1,041φορές. Συμπέρασμα: Ο μετεγχειρητικός πόνος, το στρες, τα αναισθητικά φάρμακα και άλλοι διεγχειρητικοί παράγοντες φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης διέγερσης σε βαριατρικούς ασθενείς. Απαιτείται η χρήση κατάλληλων εργαλείων αξιολόγησης πόνου και διέγερσης στη μονάδα μεταναισθητικής φροντίδας, και κατάλληλη τιτλοποίηση της αναλγητικής αγωγής ώστε να μειωθεί σημαντικά η εγκατάσταση διέγερσης. Η διαχείριση του προεγχειρητικού στρες, από τον νοσηλευτή, είναι δυνατό να περιορίσει την εμφάνιση μετεγχειρητικής διέγερσης. Τέλος, προσοχή πρέπει να δίνεται στους ασθενείς που υποβάλλονται σε επέμβαση μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας και σε αυτούς που εμφανίζουν διαταραχές της οξεοβασικής ισορροπίας.
Διερεύνηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών εγκατάστασης μετεγχειρητικής διέγερσης σε βαριατρικούς ασθενείς μονάδων μεταναισθητικής φροντίδας
