Μελέτη των μικροθηλαστικών των τεταρτογενών αποθέσεων του σπηλαίου Α των Λουτρών Αλμωπίας Πέλλας
Στην παρούσα διατριβή μελετήθηκαν τα μικρά θηλαστικά από δύο θέσεις του Σπηλαίου Λουτρών Αλμωπίας. Πρόκειται για έναν απολιθωματοφόρο ορίζοντα στα ιζήματα του δαπέδου του σπηλαίου (θέση LAC) και έναν ορίζοντα που βρίσκεται σε υπερυψωμένο θάλαμο (θέση LAC Ia). Μετά από λεπτομερή ανασκαφική διαδικασία και επεξεργασία των ιζημάτων βρέθηκε πληθώρα δοντιών και οστών μικροθηλαστικών. O προσδιορισμός βασίστηκε στα μορφολογικά και μετρικά χαρακτηριστικά 3209 δειγμάτων. Συνολικά προσδιορίστηκαν 30 διαφορετικά είδη μικροθηλαστικών, εκ των οποίων 29 είδη (8 Εντομοφάγα, 19 τρωκτικά, 2 λαγόμορφα) στη θέση LAC και 26 είδη (6 Εντομοφάγα, 17 τρωκτικά, 3 λαγόμορφα) στη θέση LAC Ia. Επτά από τα είδη που βρέθηκαν στο σπήλαιο Λουτρών Αλμωπίας προσδιορίζονται για πρώτη φορά σε απολιθωμένες πανίδες της Ελλάδας και άλλα επτά είδη δεν αναφέρονται στη σύγχρονη πανίδα της Ελλάδας. Οι πανίδες LAC και LAC Ia χρονολογούνται ως νεότερες της τελευταίας μεσοπαγετώδους περιόδου Riss-Würm από την παρουσία του Arvicola terrestris και παλαιότερες του Ολοκαίνου από την παρουσία του Ochotona pusilla. Ειδικότερα, η πανίδα LAC μπορεί να είναι σύγχρονη ή λίγο νεότερη της πανίδας των μεγάλων θηλαστικών του δαπέδου του σπηλαίου αντιπροσωπεύοντας το Μέσο Würm ως Last Glacial Maximum, ενώ η πανίδα LAC Ia είναι νεότερη αντιπροσωπεύοντας το Younger Dryas. Η σύνθεση των πανίδων LAC και LAC Ia φανερώνει ότι έζησαν σε περιπαγετώδεις συνθήκες, πιο ήπιες από τις τυπικές των Άλπεων κατά την τελευταία παγετώδη περίοδο. Η σύγκριση των ποσοστών συμμετοχής των ειδών δείχνει ότι η πανίδα LAC έζησε σε θερμότερες συνθήκες από την πανίδα LAC Ia. Η παρουσία του Lepus timidus στο θάλαμο LAC Ia σχετίζεται με το μέγιστο ψύχος στο τέλος της τελευταίας Παγετώδους περιόδου και αποτελεί τη νοτιότερη καταγραφή του είδους στην Ευρώπη. Από τις περιβαλλοντικές προτιμήσεις των ειδών που μελετήθηκαν προκύπτει ότι στην ευρύτερη περιοχή υπήρχαν κωνοφόρα και φυλλοβόλα δάση, λειμώνες και αρκετές συγκεντρώσεις νερού. Το κλίμα ήταν ξηρότερο από το σημερινό. Η ταφονομική μελέτη έδειξε ότι τα μικροθηλαστικά των δύο πανίδων αποτέλεσαν τη λεία θηρευτών (μπούφου, πετρίτη και κάποιου σαρκοφάγου θηλαστικού) και συγκεντρώθηκαν μέσα στο σπήλαιο με pellets ή περιττώματα του θηρευτή και τη δράση του νερού. Η μελέτη των ιζημάτων έδειξε ότι πρόκειται για ποτάμιες αποθέσεις με εμφανή επεισόδια έντονων υδραυλικών συνθηκών που αποτέθηκαν κοντά στην πηγή προέλευσής τους.