The socioeconomic cost of invasive insect species in Greece
Η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου και των μετακινήσεων έχει διευκολύνει τη διάδοση των μη ενδημικών-χωροκατακτητικών ειδών σε όλη τη γη. Ένα ποσοστό αυτών των ειδών καθιερώνεται και προκαλεί σοβαρές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Αυτά τα είδη αναφέρονται ως χωροκατακτητικά. Η καθιέρωση διηθητικών ειδών συνδέεται με αυξημένες οικονομικές απώλειες παγκοσμίως. Η επέκταση των χωροκατακτητικών ειδών συνδέεται με αυξημένες οικονομικές απώλειες σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Επιπτώσεις των Ξενικών και Χωροκατακτητικών Ειδών» εκτιμάται ότι τα είδη αυτά έχουν κοστίσει στην ΕΕ τουλάχιστον € 12 δισεκατομμύρια κατά έτος κατά τα τελευταία 20 χρόνια ενώ το κόστος των ζημιών συνεχίζει να αυξάνεται. Ένα τέτοιο είδος είναι και το ασιατικό κουνούπι τίγρης (Aedes albopictus) το οποίο εμφανίζεται στην Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη τα τελευταία χρόνια και θεωρείται υπεύθυνο τόσο για τα αυξημένα επίπεδα όχλησης στον ανθρώπινο πληθυσμό, καθώς και για τη μετάδοση συγκεκριμένων επιδημικών ασθενειών όπως το chikungunya και ο δάγκειος πυρετός. Φιλοδοξία της παρούσας διατριβής είναι η διερεύνηση των διαφόρων κατηγοριών κοινωνικοοικονομικού κόστους, η εξέταση των επιπέδων ευημερίας που επιφέρουν τα δημόσια προγράμματα και στρατηγικές καταπολέμησης, όσο και ο έλεγχος των διαφόρων μεθόδων-προσεγγίσεων να αποτιμήσουν σε όρους οφέλους την επίτευξη ικανοποιητικών επιπέδων ευημερίας μέσα από την εφαρμογή μίας σύνθεσης μεθόδων. Συγκεκριμένα, οι κατηγορίες κόστους πρόληψης αναλύονται βάση διαθέσιμων τιμών αγοράς και μίας έρευνας ερωτηματολογίου μικρής κλίμακας που διεξήχθη στην Ελλάδα και την Ιταλία. Για την εκτίμηση του ιατρικού κόστους και της απώλειας παραγωγικότητας ασθενειών μεταδιδόμενων από κουνούπια στην Ελλάδα από το 2010 έως το 2017 διεξήχθη ξεχωριστή έρευνα με τη μέθοδο του "Κόστους Ασθένειας". Επίσης διεξήχθη ανάλυση κόστους-οφέλους και κόστους-αποτελεσματικότητας για την αξιολόγηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας των στρατηγικών πρόληψης από το 2010 έως το 2017. Η προθυμία των πολιτών να πληρώσουν για βελτιωμένα προγράμματα πρόληψης που αποτρέπουν το κόστος υγείας και όχλησης βασίζεται στη μέθοδο της Υποθετικής Αξιολόγησης και συγκεκριμένα την εφαρμογή του "Πειράματος Επιλογής". Τέλος, διεξήχθησαν μια διαδικτυακή έρευνα καθώς και μια έρευνα εμπειρογνωμόνων προκειμένου να αξιολογηθούν οι ποιοτικές διαστάσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων ελέγχου. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η εφαρμογή εξειδικευμένων προγραμμάτων ελέγχου και πρόληψης μπορεί να οδηγήσει σε καθαρό κοινωνικοοικονομικό όφελος, ωστόσο, η εξάπλωση των επιδημιών και οι συνολικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, παραμένουν απρόβλεπτες και εξαιρετικά δύσκολες να υπολογιστούν. Επιπλέον, οι πολίτες αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στους κινδύνους υγείας που συνδέονται με τα νέα είδη κουνουπιών και θεωρούν ότι οι στρατηγικές δημόσιας πρόληψης είναι πολύ σημαντικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ οι εμπειρογνώμονες τείνουν να αποδίδουν μεγαλύτερη αξία στον έλεγχο των κουνουπιών όταν συνδέονται με την πρόληψη σοβαρών ασθενειών. Η σύνθεση των μεθόδων και των αποτελεσμάτων της παρούσας εργασίας θα μπορούσε να αποτελέσει έναν προκαταρκτικό οδηγό πολιτικής για την εκτίμηση της κοινωνικής ευημερίας από την αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων σε ένα πολύπλοκο οικοσυστημικό πλαίσιο.