Hydrodynamic and hydrochemical investigation of the transboundary aquifer system in Prespa-Ohrid watershed

Οι διασυνοριακοί υδροφορείς των λιμνών της Οχρίδας και της Πρέσπας μοιράζονται την Αλβανία, την Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονία. Αυτές οι λίμνες είναι από τις παλαιότερες λίμνες του κόσμου, με τεκτονική προέλευση, που ανήκουν στην εποχή του Πλειόκαινου ή στο ανώτερο Μειόκαινου. Αυτές οι δύο λίμνες έχουν απασχολήσει ερευνητικά τους ειδικούς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η υδροδυναμική και υδροχημική έρευνα της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποσκοπεί στην κατανόηση των παραγόντων που προκάλεσαν μείωση της στάθμης του νερού της λίμνης Πρέσπας στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων χρόνων. Η υδραυλική σύνδεση μεταξύ αυτών των δύο λιμνών είχε διαπιστωθεί από παλαιότερες έρευνες. Οι αλλαγές της κίνησης του νερού που σημειώθηκαν σε αυτήν τη λεκάνη απορροής, οδήγησαν στην ανάγκη λεπτομερών υδρογεωλογικών ερευνών. Προκειμένου να εξαχθεί ένα επιστημονικό συμπέρασμα σχετικά με την υδροδυναμική και την υδροχημεία του νερού σε αυτόν τον διασυνοριακό υδροφορέα, απαιτείται συνέργεια μεταξύ διαφορετικών επιστημών όπως: υδρογεωλογία, γεωλογία, γεωφυσική και υδροχημεία. Οι περιοχές των λεκανών των λιμνών της Οχρίδας και της Πρέσπας οριοθετούν τον διασυνοριακό σύστημα των υδροφορέων. Από υδρογεωλογική άποψη είναι πολύ ετερογενείς, σχηματίζοντας διαφορετικές υδρογεωλογικές ενότητες. Έτσι, αξιοποιήθηκαν τα αποτελέσματα των γεωφυσικών μεθόδων (ηλεκτρική αντίσταση και ρηχά σεισμικά) και υδροχημικών μεθόδων με κατασκευή διαγραμμάτων Stiff και μεταβολής των ιοντικών λόγων. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης και των δύο επιστημών που αναφέρθηκαν παραπάνω ήταν πολύ σημαντικά. Όπως είχε διαπιστωθεί, η ροή του νερού από τη λίμνη της Πρέσπας προς τη λίμνη της Οχρίδας είναι δυναμική όχι μόνο κατά την ξηρή περίοδο, όπως ήταν αναμενόμενο, αλλά και κατά τη διάρκεια της υγρής περιόδου του υδρολογικού έτους. Η στατιστική ανάλυση (Factor and Cluster analysis) χρησιμοποιήθηκε για την επιβεβαίωση της προαναφερθείσας έρευνας. Ένα από τα κύρια πεδία εφαρμογής των σταθερών ισοτόπων αφορά την προέλευση και την ανάμιξη των υπόγειων υδάτων. Προκειμένου να υποστηριχθεί η πηγή προέλευσης του νερού στην περιοχή, τα σταθερά ισότοπα (δD και δ18O) στο νερό εφαρμόσθηκαν σε αυτήν την έρευνα. Η ανάλυση σταθερών ισοτόπων υποστηρίζει τα αποτελέσματα της γεωφυσικής και υδροχημικής έρευνας. Συμπερασματικά, η υδροδυναμική και υδροχημική διερεύνηση του διασυνοριακού υδροφορέα των λιμνών Οχρίδας και Μεγάλης Πρέσπας φέρνει νέα δεδομένα και αποτελέσματα, τα οποία είναι σημαντικά από υδρογεωλογική άποψη. Τέλος, με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης SWOT (Πλεονεκτήματα, Αδυναμίες, Ευκαιρίες και Απειλές), προτείνεται μια σειρά μέτρων και δράσεων για τη βιωσιμότητα του διασυνοριακού υδροφορέα και των εξαρτώμενων οικοσυστημάτων υπό συνθήκες κλιματικής κρίσης. Η μελλοντική έρευνα θα πρέπει να διερευνήσει λεπτομερώς τις κλιματικές αλλαγές και τον αντίκτυπό τους σε αυτόν τον τομέα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί παρακολουθώντας το ισοζύγιο νερού του διασυνοριακού υδροφορέα των λιμνών Οχρίδας και Πρεσπών. Η κατασκευή υδρογεωλογικών χαρτών, στο πρόγραμμα GIS, που σχετίζεται με μια βάση δεδομένων (Παράρτημα Α και Παράρτημα Β), ήταν ένα σημαντικό επίτευγμα που βοήθησε στην αναπαράσταση του τελικού αποτελέσματος όλων των εργασιών που έγιναν. Σε αυτήν τη βάση δεδομένων δίνονται γενικά υδρογεωλογικά και υδροχημικά δεδομένα. Ο χάρτης κατασκευάστηκε σε κλίμακα 1: 50.000 και προσαρτήθηκε στο υλικό. Το Παράρτημα Γ και το Παράρτημα Δ περιέχουν κλιματικά ημερήσια δεδομένα της Περιφέρειας της Οχρίδας, τη στάθμη του νερού της λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας και της λίμνης της Οχρίδας, καθώς και της παροχής της πηγής Tushemisht τα τελευταία 10 χρόνια.