Εισαγωγή: Ο επιπολασμός των παχύσαρκων ατόμων με Δείκτη Μάζας Σώματος: ΔΜΣ ≥ 30 Kg/m², έχει γίνει ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την αύξηση του επιπολασμού των συνοδών νοσημάτων. Η χειρουργική θεραπεία είναι η μόνη αποτελεσματική και μακροχρόνια θεραπευτική λύση για τη μείωση του σωματικού βάρους και τη βελτίωση των συνοδών νοσημάτων. Η αναποτελεσματική θεραπεία του μετεγχειρητικού πόνου έχει συσχετιστεί με μετεγχειρητικές επιπλοκές και παρατεταμένη νοσηλεία των χειρουργικών ασθενών, με τους βαριατρικούς ασθενείς να κινδυνεύουν περισσότερο λόγω νοσημάτων από το αναπνευστικό και κυκλοφορικό τους σύστημα. Ο προσδιορισμός των προεγχειρητικών παραγόντων που επιδρούν στον μετεγχειρητικό πόνο των βαριατρικών ασθενών μπορεί να συντελέσει σημαντικά στο σχεδιασμό ενός αποτελεσματικότερου πρωτοκόλλου μετεγχειρητικής αναλγησίας, συμβάλλοντας στην ομαλή μετεγχειρητική πορεία χωρίς επιπλοκές. Σκοπός: Η διερεύνηση της πιθανής σχέσης μεταξύ προεγχειρητικών ψυχολογικών παραγόντων «άγχους» και «κατάθλιψης» και των διαστάσεων της προσωπικότητας παχύσαρκων ασθενών με τον μετεγχειρητικό πόνο πρώτου 24ώρου, έπειτα από βαριατρική χειρουργική επέμβαση. Απώτερος σκοπός της έρευνας είναι τα αποτελέσματα να συντελέσουν στην πιθανή καθιέρωση προεγχειρητικής αξιολόγησης της ψυχικής υγείας και προσωπικότητας των ασθενών και πιθανό επαναπροσδιορισμό του πρωτοκόλλου μετεγχειρητικής αναλγησίας, λαμβάνοντας υπόψιν τις εξατομικευμένες ανάγκες ψυχολογίας και προσωπικότητας των βαριατρικών χειρουργικών ασθενών. Υλικό και μέθοδος: Στη μελέτη έλαβαν μέρος 100 παχύσαρκοι ασθενείς με μέση τιμή Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 47,6 Kg/m², από τους οποίους οι 58 υποβλήθηκαν σε λαπαροσκοπική επιμήκη γαστρεκτομή (Laparoscopic Sleeve Gastrectomy - LSG) και οι 42 σε λαπαροσκοπική γαστρική παράκαμψη μίας αναστόμωσης (Laparoscopic One-Anastomosis Gastric By Pass - LOAGB) με προκαθορισμένο πρωτόκολλο διεγχειρητικής και μετεγχειρητικής αναλγησίας. Η προεγχειρητική εκτίμηση της ψυχικής υγείας των ασθενών (άγχους, κατάθλιψης) πραγματοποιήθηκε με τη «Νοσοκομειακή Κλίμακα Άγχους και Κατάθλιψης» (Hospital Anxiety and Depression Scale – HADS) και της προσωπικότητας (ψυχωτισμός, νευρωτισμός, εξωστρέφεια, ψεύδος) με το ερωτηματολόγιο «Προσωπικότητας Ενηλίκων EYSENCK». Ο μετεγχειρητικός πόνος καταγράφηκε σε «ποσοτική» και «ποιοτική» διάσταση με το ερωτηματολόγιο Mc Gill Pain Questionnaire (SF-MPQ), το οποίο για την καταγραφή της ποσοτικής διάστασης του πόνου περιλαμβάνει την αριθμητική κλίμακα έντασης πόνου (Numerical Rating Scale - NRS) και την κλίμακα παρούσας έντασης πόνου (Present Pain Index – PPI) και για την καταγραφή της ποιοτικής διάστασης του πόνου περιλαμβάνει την κλίμακα αισθητηριακής (SENSORY) και συναισθηματικής (AFFECTIVE) διάστασης, καθώς και την κλίμακα συνολικής βαθμολογίας αισθητηριακής και συναισθηματικής διάστασης (SFMPQ-TOTAL). Οι καταγραφές πραγματοποιήθηκαν την 1η, 4η, 8η, 12η, 24η μετεγχειρητική ώρα (POP≠0) και για την ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 25.0. Αποτελέσματα: Στην κλίμακα NRS κατά την 1η ώρα, το άγχος συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.13, p < .05), ενώ η κλίμακα ψεύδους αρνητικά (b= -0.13, p <.05), την 4η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.19, p < .05), την 8η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.19, p < .05) και κατά την 24η ώρα, ο ψυχωτισμός συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά αρνητικά με τον πόνο (b = -0.18, p < .05). Ως προς την κλίμακα PPI, κατά την 1η ώρα, η κλίμακα ψεύδους συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά αρνητικά με τον πόνο (b = -0.10, p <.01), κατά την 4η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.11, p < .001), ενώ η κλίμακα ψεύδους αρνητικά (b = -0.07, p < .05) και την 8η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.07, p < .01). Σε ό,τι αφορά την κλίμακα SFMPQ- TOTAL, κατά την 1η ώρα, η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.83, p < .01), ενώ η κλίμακα ψεύδους αρνητικά (b = -0.71, p <.01), κατά την 4η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.85, p < .001), ενώ η κλίμακα ψεύδους αρνητικά (b = -0.50, p <.01), κατά την 8η ώρα η κατάθλιψη συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά θετικά με τον πόνο (b = 0.84, p < .01), ενώ η κλίμακα ψεύδους αρνητικά (b = -0.62, p <.01) και κατά την 12η ώρα η κλίμακα ψεύδους συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά αρνητικά με τον πόνο (b = -0.30, p <.05). Συμπεράσματα: Τα αυξημένα επίπεδα προεγχειρητικού άγχους και κατάθλιψης των ασθενών αυξάνουν τις βαθμολογίες πόνου μετεγχειρητικά. Πιο συγκεκριμένα, το αυξημένο άγχος μεγαλώνει τη βαθμολογία πόνου σε ένταση (1ης ώρας) και η αυξημένη κατάθλιψη επίσης μεγαλώνει τη βαθμολογία πόνου σε ένταση αλλά και σε αισθητηριακό/συναισθηματικό επίπεδο (1ης, 4ης, 8ης ώρας) μετά την χειρουργική επέμβαση. Αντιθέτως, η επίδραση του ψυχωτισμού και του ψεύδους στον μετεγχειρητικό πόνο είναι διαφορετική, με τα αυξημένα επίπεδα του ψυχωτισμού και ψεύδους να επιδρούν στην μείωση των βαθμολογιών πόνου. Πιο συγκεκριμένα, όσο αυξάνεται ο ψυχωτισμός, μειώνεται ο πόνος στην ποσοτική διάσταση πόνου 24ης ώρας και όσο αυξάνεται το ψεύδος μειώνεται ο πόνος στην ποσοτική (1ης ώρας) και ποιοτική (1ης, 4ης, 8ης, 12ης ώρας) διάσταση του πόνου. Τα αποτελέσματα της έρευνας για την επίδραση του προεγχειρητικού άγχους και κατάθλιψης στον μετεγχειρητικό πόνο συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες και επεκτείνουν τη γνώση στην ποιοτική ανάλυση του πόνου βαριατρικών ασθενών, αλλά είναι αναγκαία η διεξαγωγή ερευνών σχετικά με την επίδραση παραγόντων προσωπικότητας όπως ψυχωτισμού και ψεύδους για την σύγκριση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Ο προσδιορισμός της ψυχικής υγείας και προσωπικότητας πριν τη χειρουργική θεραπεία συμβάλλει στην εξατομικευμένη, άρα και πιο αποτελεσματική θεραπεία πόνου, έπειτα από βαριατρική επέμβαση.
Διερεύνηση της συσχέτισης ψυχολογικών παραγόντων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητας με τον μετεγχειρητικό πόνο σε βαριατρικούς χειρουργικούς ασθενείς
