Niniejszy artykuł ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat poznańskiego okresu działalności Waleriana Bierdiajewa. Punktem wyjścia dla rozważań o słynnym dyrygencie są materiały archiwalne zgromadzone w Archiwum Teatru Wielkiego im. S. Moniuszki w Poznaniu oraz w Archiwum Akademii Muzycznej im. I. J. Paderewskiego w Poznaniu. Na podstawie analizy archiwaliów omówione zostały osiągnięcia Waleriana Bierdiajewa w dwóch nurtach jego aktywności: dyrygenckiej i pedagogicznej.
Autor artykułu zaprezentował fakty dotyczące premier operowych i baletowych, poprowadzonych przez Waleriana Bierdiajewa w poznańskiej Operze, a także przeanalizował osiągnięcia pedagogiczne Waleriana Bierdiajewa w Akademii Muzycznej w Poznaniu oraz w innych uczelniach, w których słynny dyrygent pracował. Działalność Waleriana Bierdiajewa wiąże się z artystami, z którymi współtworzył on swoje spektakle. Studenci, spośród których kilku zostało słynnymi dyrygentami (symfonicznymi i chóralnymi) to postaci, przez pryzmat których można mówić o Bierdiajewie jako o pedagogu. Źródła związane z Walerianem Bierdiajewem stały się dla autora artykułu pretekstem do wspomnienia związanych z nim artystów – niektórych określanych dziś jako legendarnych,
innych – mniej znanych czy wręcz zapomnianych.
The article aims to systematize the information on Walerian Bierdiajew’s activity during his residency in Poznań. The starting point for reflections on the famous conductor are archive materials collected by the Archives of the S. Moniuszko Grand Theatre in Poznań and the Archives of the I. J. Paderewski Academy of Music in Poznań. Based on the analysis of the aforementioned materials, the two kinds of Walerian Bierdiajew’s achievements – conducting and teaching – have been discussed.
The author of the article presents facts regarding opera and ballet premieres, conducted by Walerian Bierdiajew in the Poznań Opera House, as well as analyzes his didactic achievements at the Academy of Music in Poznań and other educational institutions he worked for. Walerian Bierdiajew’s activity is interconnected with other artists, with whom he co-created his performances. His students, some of whom became famous conductors (symphonic and choral ones), are personages who cast light on Walerian Bierdiajew as a pedagogue. Bierdiajew‑related sources have become a pretext for the author to recall the artists associated with the conductor – some of them are now described as legendary, while others are less known or even forgotten.