Η αξία ενός αγαθού ή υπηρεσίας σε χρηματικές μονάδες, μπορεί να εκφραστεί μέσω μέτρων αποτίμησης εκτός αγοράς (Non market valuation measures) για τα οποία η νεοκλασική θεωρία συμπεριφοράς καταναλωτή κάνει πολύ συγκεκριμένες προβλέψεις. Ωστόσο, δεν είναι λίγες οι φορές που τα εμπειρικά ευρήματα παρεκκλίνουν των προβλέψεων αυτών, κι έτσι υπάρχει μια τάση αμφισβήτησης της χρησιμότητας μιας τέτοιας θεωρίας στην ερμηνεία των αποφάσεων. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο πλήθος ερευνών διαπιστώνει μία διαφορά μεταξύ των δύο βασικών μέτρων αποτίμησης που είναι η Προθυμία Πληρωμής (ΠΠ-η μέγιστη τιμή που είναι διατεθειμένος κάποιος να πληρώσει για ένα αγαθό ή υπηρεσία) και η Προθυμία Αποδοχής (ΠΑ-η ελάχιστη τιμή που είναι διατεθειμένος κάποιος να δεχθεί για να πουλήσει ένα αγαθό ή υπηρεσία που έχει στην κατοχή του). Στην παρούσα διατριβή παρουσιάζονται τέσσερα εμπειρικά μέτρα αποτίμησης, αυτά της Προθυμίας Πληρωμής (ΠΠ), της Προθυμίας Αποδοχής (ΠΑ), του Ισοδύναμου Κέρδους (ΙΚ) και της Ισοδύναμης απώλειας (ΙΑ) καθώς και η σύνδεσή τους με τις θεωρητικές έννοιες της(ου) Αντισταθμιστικής(ού) και Ισοδύναμης(ου) μεταβολής (πλεονάσματος) για αλλαγές στην τιμή (ποιότητα). Στην συνέχεια, σε θεωρητικό επίπεδο, γίνεται η εξέταση των αιτιών πίσω από την διαφορά μεταξύ των μέτρων αυτών μέσω της εισαγωγής μη νεοκλασικών εννοιών, όπως οι προτιμήσεις βάσει σημείων αναφοράς και το υπόδειγμα των Köszegi and Rabin (2006) όπου οι ορθολογικές πεποιθήσεις για μελλοντικά αποτελέσματα αποτελούν τα σημεία αναφοράς και οι συνθήκες ισορροπίας για όλα τα μέτρα αποτίμησης βασίζονται στις έννοιες της Μη-Προσαρμοζόμενης Προσωπικής Ισορροπίας (ΜΠΠΙ) και της Προσαρμοζόμενης-Με-Βάση-την-Επιλογή Προσωπικής Ισορροπίας (ΠΜΒΕΠΙ) (Köszegi and Rabin, 2007). Στα περιγραφικά μοντέλα ενσωματώνονται και δύο άλλες γνωστές μεροληψίες/συστηματικά σφάλματα που προκύπτουν από αλλαγές στις τιμές, αυτές της αγκύρωσης (κρίσεις που τείνουν προς την χαμηλότερη ή υψηλότερη τιμή) και των στρεβλώσεων λόγω εξεχόντων χαρακτηριστικών (εστίαση στα χρήματα που είναι ανάλογη της διαφοράς μεταξύ της υψηλότερης και της χαμηλότερης δυνατής ωφέλειας σε αυτή την διάσταση) και παρουσιάζονται αναλυτικές λύσεις καθώς και καινοτόμες προβλέψεις για τα σχετικά μεγέθη των μέτρων. Σε εμπειρικό επίπεδο, οι προβλέψεις αυτές δοκιμάζονται μέσω γνωστών τεχνικών αποτίμησης εκτός αγοράς όπως η ενδεχόμενη αποτίμηση για ετικέτες που διασφαλίζουν δίκαιες συνθήκες εργασίας για τους εργαζόμενους στον αγροδιατροφικό τομέα και η πειραματική αγορά με την χρήση του μηχανισμού BDM για μία κούπα με το λογότυπο του πανεπιστημίου.
Do Respondents’ Perceptions of the Status Quo Matter in Non-Market Valuation with Choice Experiments? An Application to New Zealand Freshwater Streams
