The people against Oliver Frljić, or Poland after The CurseIn the spring of 2017, the play entitled The Curse, directed by Oliver Frljić premiered at one of Warsaw theatres. It was not the first attempt to perform in Poland on the part of the Croatian director, well known as a controversial artist whose plays discuss social and political issues. His previous appearances on Polish stages usually evoked an air of scandal. The content of The Curse, too, had its producers investigated by the state prosecutors soon after its premiere; and blasphemy and incitement to crime in the theatre were discussed in the public sphere. The Curse is a loose adaptation of Stanisław Wyspiański’s drama, originally written in 1899. It deals provocatively with questions about modern religiousness and non-religiousness, touching upon relations between the Polish Catholic Church and the state, and upon national identity in contemporary Poland.This paper is focused on reactions to Frljić’s play, especially on different ways of expressing public anger as the most frequent reaction; it shows how politicians, members of religious and nationalist groups and other protesters became part of the performance. It aims to explain the success of one of the most scandalous theatrical ventures in Poland, describes the peculiarity of the Polish context, the dynamics of reaction of opponents and students of Frljić’s activities, and shows the lasting consequences as well as the performative potential of the Croatian director’s presence in the Polish public sphere. A very important circumstance in researching The Curse is that – as emphasized both in the performance itself and in the public debate – Polish national values were criticized by an outsider, in other words, by the Other.The article pays particular attention to two contexts: one is engaged theatre’s potential to transcend its own boundaries and influence the social and political reality; the other is the author’s personal participation in Frljić’s performance. Naród przeciwko Frljiciowi albo Polska po KlątwieWiosną 2017 roku w jednym z warszawskich teatrów premierę miał spektakl Klątwa w reżyserii Olivera Frljicia. To nie był debiut reżysera w Polsce, jego poprzednim działaniom na polskich scenach towarzyszyła atmosfera skandalu. Frljić jest znany jako kontrowersyjny artysta, którego sztuka dotyka sprawa społecznych i politycznych. Wkrótce po premierze prokuratura wszczęła postępowanie przeciwko realizatorom spektaklu, w związku z jego treścią; namawianie do zbrodni i bluźnierstwo w teatrze zdominowały dyskusje w sferze publicznej. Klątwa to luźna adaptacja dramatu Wyspiańskiego, napisana w 1899 roku. Prowokuje pytaniami o współczesną religijność i niereligijność, dotyka relacji między Kościołem katolickim a państwem, porusza także kwestie związane z tożsamością narodową we współczesnej Polsce.Artykuł koncentruje się na reakcjach na spektakl Olivera Frljicia, zwłaszcza na temat różnych sposobów wyrażania publicznego gniewu; pokazuje, jak politycy, członkowie grup religijnych i ugrupowań nacjonalistycznych oraz inni protestujący, stali się częścią przedstawienia. Tekst ma na celu wyjaśnienie sukcesu jednego z najbardziej skandalicznych przedsięwzięć teatralnych w Polsce, opisuje specyfikę polskiego kontekstu, dynamikę reakcji przeciwników i badaczy działań Frljicia, ale pokazuje także trwałe konsekwencje oraz performatywny potencjał obecności chorwackiego reżysera w polskiej sferze publicznej. Istotnym dla badań czynnikiem jest eksponowany i w spektaklu, i w debacie publicznej fakt, że polskie wartości narodowe zostały skrytykowane przez Innego/Obcego.Rozważania zostały przedstawione w kontekście oczywistego dla teatru zaangażowanego potencjału do przekraczania własnych granic, ingerowania w sprawy społeczne i polityczne, ale także w kontekście osobistego udziału autorki artykułu w spektaklu Frljića.
“To Serve and not to be Served”: The Mission of the Catholic Church through Education in Zambian Church History: A Narrative of James Spaita in the Public Sphere, 1960–2014