Συμπεριφορά βόσκησης αιγών, θρεπτική αξία βοσκήσιμης ύλης και ποιότητα γάλακτος
Οι αίγες παρουσιάζουν ιδιαίτερη συμπεριφορά βόσκησης, είναι ιδιαίτερα εκλεκτικές ως προς την επιλογή της βοσκήσιμης ύλης και διαφέρουν σημαντικά από τα υπόλοιπα εκτρεφόμενα μηρυκαστικά (βοοειδή, πρόβατα). Ο μηχανισμός που διέπει τη συμπεριφορά βόσκησης και την επιλογή δίαιτας είναι ιδιαίτερα σύνθετος, αφού επηρεάζεται από πολλούς και αλληλοεξαρτώμενους παράγοντες, και δεν είναι πλήρως κατανοητός. Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η μελέτη της συμπεριφοράς βόσκησης ενός κοπαδιού αιγών εγχώριας φυλής που έβοσκε σε ημιορεινό Μεσογειακό λιβαδικό οικοσύστημα. Για να αντιμετωπιστεί η πολυπλοκότητα του θέματος, η μελέτη έγινε με προσέγγιση πολλαπλών επιπέδων: το περιγραφικό που μελετά τη συμπεριφορά βόσκησης και την επιλογή της δίαιτας (ηθολογία ζώων), το χωρικό που διερευνά την κίνηση των ζώων στο χώρο, και το διατροφικό, το οποίο ασχολείται με τη χημική σύσταση της βοσκήσιμης ύλης. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν δύο βασικές μεθοδολογίες καταγραφής των χαρακτηριστικών της συμπεριφοράς των ζώων: η απευθείας παρατήρηση και η χρήση κολάρων με συσκευές GPS. Επίσης, προσδιορίστηκε η χημική σύσταση δειγμάτων των επιλεγόμενων φυτικών ειδών και λειτουργικών ομάδων βλάστησης που καταναλώθηκαν από τις αίγες, καθώς και του παραγόμενου γάλακτος υπό το πρίσμα των εποχικών μεταβολών. Τέλος, έγινε προσπάθεια ανάλυσης και ερμηνείας της συμπεριφοράς βόσκησης και της επιλογής δίαιτας με τη χρήση στατιστικών μοντέλων. Συμπερασματικά, οι αίγες είναι ζώα ιδιαίτερα ευέλικτα και επιλεκτικά με χαρακτηριστική ικανότητα προσαρμογής της συμπεριφοράς βόσκησής τους στην εποχική διαθεσιμότητα και ποιότητα της βοσκήσιμης ύλης των σύνθετων και ευμετάβλητων Μεσογειακών λιβαδικών οικοσυστημάτων. To Quercus frainetto (δρυς) ήταν το επικρατέστερο είδος στη δίαιτα των αιγών και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα βελανίδια αποτέλεσαν σημαντικό μέρος της δίαιτας των αιγών κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου του έτους πληροκαρπίας της δρυός. Η επιλογή βοσκήσιμης ύλης επηρεάστηκε από την εποχή, την ομάδα βοσκήσιμης ύλης, τη χημική της σύσταση, τη διαθεσιμότητα και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Ο βοσκός επίσης επηρέασε τη συμπεριφορά κίνησης και βόσκησης των αιγών ανάλογα με τις διαχειριστικές πρακτικές που εφάρμοσε. Η διακοπή χορήγησης συμπληρωματικών ζωοτροφών κατά το τελευταίο στάδιο της γαλακτοπαραγωγής με ταυτόχρονη αύξηση της συμβολής της βόσκησης δεν επηρέασε την απόδοση και τη χημική σύσταση του παραγόμενου γάλακτος. Η πολυεπίπεδη προσέγγιση στην ανάλυση της συμπεριφοράς βόσκησης (ηθολογική, χωρική και διατροφική) και η προσπάθεια συνδυασμού των αποτελεσμάτων των διαφορετικών προσεγγίσεων με την ανάπτυξη κατάλληλων στατιστικών μοντέλων επιτρέπουν την ολιστική μελέτη της συμπεριφοράς βόσκησης των αιγών και επεκτείνουν τις δυνατότητες πληρέστερης κατανόησή της.