An approach to the translation of deontic modality in legal texts. The case of the Polish and English versions of the Charter of Fundamental Rights of the European UnionThe co-existence of twenty-four legal languages in the European Union is guaranteed by the basic principles of EU language policy, stated in its founding treaty. Indeed, every EU citizen has the right to communicate with the EU in the official language of their choice, and to receive a reply in the same language. Such a situation is reflected in legal multilingualism, which presents challenges for both linguists and translators.One of these challenges is the translation of deontic modality. This article focuses on how deontic modality is expressed in the Polish and English versions of the Charter of Fundamental Rights of the European Union. The form and usage of modal forms which express deontic possibility (i.e. permission) and deontic necessity (i.e. obligation) are highlighted, as well as the similarities and differences between the two parallel texts. The differences between the modal forms in the two versions of the text have consequences regarding the degree of both the subject’s and addressee’s commitment to norms and regulations.This article aspires to contribute to the study of deontic modal language, which is considered to be one of the central linguistic phenomena most in need of explanation. Tłumaczenie modalności deontycznej w tekstach prawnych na przykładzie polsko- i anglojęzycznej wersji Karty praw podstawowych Unii EuropejskiejWspółistnienie dwudziestu czterech języków oficjalnych Unii Europejskiej gwarantowane jest przez podstawowe zasady przyjętej przez nią polityki językowej, których podstawy zawarte są w traktatach założycielskich. W ich wyniku każdy obywatel UE ma prawo nie tylko do komunikowania się z organami UE w wybranym przez siebie języku urzędowym oraz do otrzymania odpowiedzi w tymże języku, ale również do tego, aby całe prawo Unii Europejskiej tworzone było we wszystkich 24 językach urzędowych. Wspomniane założenia stanowią jednak ogromne wyzwanie zarówno dla tłumaczy, jak i lingwistów.Teksty prawne składające się na system prawa Unii Europejskiej, sporządzone w 24 językach urzędowych UE, zawierają w sobie wypowiedzi, których immanentną cechą jest modalność. Jednakowe wyrażenie wspomnianego elementu modalnego wydaje się jednak szczególnie trudne w procesie redagowania wielojęzycznych tekstów prawnych.Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu sposobu wyrażania modalności deontycznej w polskiej i angielskiej wersji Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Przeprowadzone badanie pozwoliło na wyodrębnienie poszczególnych form językowych będących nośnikiem odpowiednio możliwości (dozwolenie) oraz konieczności (nakaz i zakaz) deontycznej. Wykazane zostały ponadto zaobserwowane różnice i podobieństwa pomiędzy dwoma równoległymi wersjami językowymi wspomnianego dokumentu. Na uwagę zasługują zwłaszcza te ostatnie ze względu na ich potencjalne konsekwencje wynikające z różnego stopnia zobowiązania się zarówno podmiotu, jak i adresata dokumentu do przestrzegania wynikających z niego norm.Celem artykułu jest przyczynienie się do rozszerzenia badań nad środkami wyrażania modalności deontycznej, stanowiącymi jedno z głównych zagadnień lingwistycznych wymagających głębszej analizy i opisu.
The Charter of Fundamental Rights of the European Union and the right to defend oneself = La Carta de Derechos Fundamentales de la Unión Europea y el derecho a la autodefensa
