Συσχέτιση περιβαλλοντικών παραμέτρων με την εμφάνιση ασθενειών στο εκτρεφόμενο λαβράκι Dicentrarchus labrax, L. 1758 και πρόληψη των ασθενειών αυτών

Στην Ελλάδα οι πιο σημαντικές βακτηριακές ασθένειες που πλήττουν τις ιχθυοκαλλιέργειες είναι η δονακίωση που προκαλείται από το βακτήριο Listonella (Vibrio) anguillarum και η φωτοβακτηριδίαση που προκαλείται από το βακτήριο Photobacterium damselae subsp. piscicida (Phdp) και το πιο ευαίσθητο ψάρι σε αυτές είναι το λαβράκι. Άλλη σημαντική ασθένεια είναι η ιογενής εγκεφαλοπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια, που οφείλεται στη μόλυνση των ψαριών από Betanoda-ιούς και το χειμερινό σύνδρομο που σχετίζεται με τη μείωση της θερμοκρασίας τους χειμερινούς μήνες και είναι ασθένεια που προσβάλλει κυρίως την τσιπούρα. Η διατριβή πραγματεύτεται τη συσχέτιση της πιθανότητας εμφάνισης των τεσσάρων κυριότερων ασθενειών του εκτρεφόμενου λαβρακιού και της τσιπούρας με τις φυσικοχημικές παραμέτρους του θαλασσινού νερού δύο μονάδων ιχθυοκαλλιεργειών στον Κόλπο Αργοστολίου και συγκεκριμένα της θερμοκρασίας, της αλατότητας, του διαλυμένου οξυγόνου και του pH, χρησιμοποιώντας δεδομένα τέτοιων παραμέτρων και ασθενειών από το 2011 έως το 2015. Έχουν επίσης συμπεριληφθεί δεδομένα χρονοσειρών θρεπτικών αλάτων, χλωροφύλλης α, μικροβιολογικών παραμέτρων και δεδομένα διαχείρισης για το χρονικό διάστημα 1994-2013. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η θνησιμότητα εξαιτίας της δονακίωσης σχετίζεται σημαντικά με τη μείωση του pH του νερού, η θνησιμότητα εξαιτίας της φωτοβακτηριδίασης σχετίζεται έντονα με την αύξηση της θερμοκρασίας και της αλατότητας του νερού, η θνησιμότητα από την ιογενή εγκεφαλοπάθεια-αμφιβληστροειδοπάθεια σχετίζεται ευθέως με μειούμενη θερμοκρασία μετά από αύξησή της και η θνησιμότητα από το χειμερινό σύνδρομο συμπίπτει με χαμηλές θερμοκρασίες. Η μείωση του διαλυμένου οξυγόνου λειτουργεί συνεργιστικά με τις άλλες παραμέτρους και πυροδοτεί την εμφάνιση και των τεσσάρων ασθενειών. Ο Κόλπος Αργοστολίου είναι ένα οικοσύστημα που κατατάσσεται από ολιγότροφο όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή και μεσοτροφικό όταν είναι χαμηλή. Υπάρχει σχετικά έντονη παρουσία μικροοργανισμών στο νερό του Κόλπου Αργοστολίου που οφείλεται κυρίως σε αστικά λύματα. Οι υψηλές τιμές κολοβακτηριδίων σ’αυτό το παράκτιο οικοσύστημα δείχνουν ότι θα υπάρχουν και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί οι οποίοι δυνητικά μπορεί υπό κατάλληλες συνθήκες να προκαλέσουν ασθένειες στα ψάρια.Επίσης, μελετήθηκε η πρόληψη των ασθενειών του εκτρεφόμενου λαβρακιού μέσω εφαρμογής εμβολιασμών και σύγκρισης της αποτελεσματικότητας δύο ενέσιμων διδύναμων (Vibrio spp. & Photobacterium) εμπορικών εμβολίων (Alphaject 2000 και Aquavac) σε πραγματικές και πειραματικές, ελεγχόμενες συνθήκες (ενυδρεία), όσον αφορά στην προστασία από φυσικές και πειραματικές λοιμώξεις, στην ανοσοαπόκριση των ψαριών, στην ανάπτυξη συμφύσεων στην κοιλιακή κοιλότητα στο σημείο της έγχυσης και στην ανάπτυξη των ψαριών. Τα δύο εμπορικά εμβόλια που μελετήθηκαν προστατεύουν σημαντικά τα ψάρια έναντι των λοιμώξεων με L. anguillarum O1 και Phdp σε σύγκριση με την ομάδα μαρτύρων (control). Από τα δύο εμπορικά εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν, το ελαιώδες ανοσοενισχυμένο (Alphaject 2000), φαίνεται να προσφέρει μεγαλύτερη προστασία σε σχέση με το υδατοδιαλυτό (Aquavac) και προκάλεσε την παραγωγή σημαντικά υψηλότερων ειδικών τίτλων αντισωμάτων έναντι των δύο παθογόνων και τα ευρήματα αυτά σχετίζονται με την παρατηρούμενη συνολική απόδοση αυτού του εμβολίου κατά τη διάρκεια των δοκιμών αποτελεσματικότητας. Οι ειδικοί τίτλοι αντισωμάτων έναντι του Phdp που προκαλούνται από τις δύο εμβολιασμένες ομάδες ήταν υψηλότεροι σε σύγκριση με τους ειδικούς τίτλους αντισωμάτων έναντι του L. anguillarum O1. Το ανοσοενισχυμένο εμβόλιο προκάλεσε τοπικές παρενέργειες στο σημείο της κοιλιακής κοιλότητας που διοχετεύθηκε, ενώ το υδατοδιαλυτό προκάλεσε μόνο μία ήπια τοπική φλεγμονώδη αντίδραση. Τα εμβολιασμένα ψάρια που συμμετείχαν στα πειράματα εμφάνισαν καλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τα ψάρια μάρτυρες. Ο ειδικός ρυθμός αύξησης (SGR) για ολόκληρη την πειραματική περίοδο ήταν χαμηλότερος για τις δύο ομάδες των ψαριών μαρτύρων (0,22 για το μικρό και 0,26 για το μεσαίο μέγεθος). Ο συντελεστής μετατρεψιμότητας της τροφής (FCR), από έξι (6) συνολικά παρτίδες ψαριών (2 μεσαίου και 2 μικρού μεγέθους ψάρια για κάθε εμπορικό εμβόλιο και μεσαίου και μικρού μεγέθους ψάρια μάρτυρες) στα μεσαίου μεγέθους ψάρια που εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο Aquavac ήταν χαμηλότερος (0,60), ενώ τα μικρού μεγέθους ψάρια που εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο Aquavac (0,74), τα μικρού και μεσαίου μεγέθους ψάρια που εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο Alphaject 2000 (0,82 και 0,74) και οι ομάδες με τα μικρού και μεσαίου μεγέθους ψάρια μάρτυρες (0,78 και 0,79) είχαν σχετικά υψηλό FCR. Η παρούσα διδακτορική διατριβή είναι πρωτότυπη και θα συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση των οικοσυστημάτων στα οποία έλαβε χώρα, καθώς και στην πρόληψη προσβολής των εκτρεφόμενων ψαριών από τις σημαντικότερες ασθένειες.