Ispitivanje motivacije za učenje francuskoga i talijanskoga jezika u hrvatskome obrazovnom kontekstu

U procesu učenja stranoga jezika motivacija kao jedan od afektivnih čimbenika ima vrlo važnu ulogu. Tijekom procesa učenja motivacija se mijenja. Povezana je s dinamičnim promjenama i različitim unutarnjim i vanjskim utjecajima kojima je učenik izložen, stoga u tom procesu dolazi do čestih fluktuacija motivacije (Dörnyei i Skehan 2005). Motivacija u svojoj pojavnosti bitno utječe na način i tijek usvajanja stranoga jezika određujući joj intenzitet, tip, trajanje i učinkovitost. Ovaj rad je nastavak istraživanja o motivaciji za učenje francuskoga i talijanskoga jezika koje je provedeno tijekom školske godine 2019./2020. u srednjoj strukovnoj školi u Dubrovniku. U radu se prikazuju rezultati istraživanja provedenoga na uzorku dvije skupine učenika srednje strukovne škole, jedne koja uči francuski jezik (N = 124) i druge koja uči talijanski jezik (N = 146). Kao mjerni instrument korištena je prilagođena inačica Upitnika za mjerenje tipa i intenziteta motivacije učenika za učenje stranoga jezika autorice Mihaljević Djigunović (1998). Analiza podataka provedena je metodom deskriptivne i inferencijalne statistike. Cilj istraživanja bio je ispitati odnos motivacije i varijabla spola, duljine učenja, ocjene, izloženosti izvannastavnim sadržajima, kao i boravka u zemljama francuskoga/talijanskoga govornog područja. Rezultati istraživanja pokazali su značajnu povezanost motivacije i navedenih varijabla u skupini učenika francuskoga jezika, a u skupini učenika koji uče talijanski jezik povezanost ovih varijabla uočena je samo na određenim ljestvicama motivacije. Nekolicina istraživanja bavi se motivacijom za učenje ovih dvaju stranih jezika u hrvatskome obrazovnom kontekstu. Stoga dobiveni rezultati pridonose spoznajama o motivaciji za učenje francuskoga i talijanskog jezika kao stranih jezika i mogu biti korisni istraživačima u području OVIJ-a i nastavnicima stranih jezika.

Album karikatura Osijek u karikaturi Milana Tolića

Milan Tolić (Split, 1. rujna 1899. – 20. studenoga 1990.) splitski je slikar, scenograf, pedagog i karikaturist čiji opus karikatura još nije dovoljno istražen. U članku se analizira album Tolićevih karikatura Osijek u karikaturi tiskan 1940. godine u Građanskoj tiskari u Osijeku na temelju originalnih slikarovih crteža. Tolićev je album zbirka crteža u kojoj su razvrstani u skupine: glumci, odvjetnici, liječnici, članovi Trgovačke komore, profesori, industrijalci, trgovci, obrtnici, policajci, gradski činovnici, gostioničari i bankari. Ukupno tristo lica gleda nas sa 187 stranica u petnaest skupnih i dvjesto dvadeset i osam pojedinačnih karikatura. Album Tolićevih crteža donosi karikature pretežno rađene perom te u manjoj mjeri olovkom i tušem. S tehničke strane sve su karikature izvedene na sličan način – Tolićev crtež u albumu jednostavan je, prepoznatljiv i čitljiv. Autor se predstavlja kao siguran crtač i vješt opservator koji u čistoj linearnoj tvorbi vješto grafički bilježi lakim ritmom i sumarnim zatvaranjem linija figure u pokretu. Obrisna linija crteža teče u dužim neprekinutim linijama, a strukturalna ponegdje u svojim kontrastnim odnosima očitava teksture materijala. Likovi su prikazani en face i u profilu, a karikirani likovi često su prikazani u poslu koji po svojoj profesiji obavljaju. U navedenim karikaturama likovni izričaj Tolić gradi najčešće na čitavoj figuri, ali svoju osobnu umjetničku fiksaciju usmjerava na glavu, neiscrpno bogat i zanimljiv likovni sadržaj, koji deformira, korigira i mijenja dok ne ustanovi što najbolje odgovara karakteru prikazanih modela. Tako se ironija izražena naglašenom likovnom gestom ne zaustavlja samo na vanjštini, nego i u emocionalnoj komunikaciji premda su likovi u svojoj deformiranoj potenciranosti ponajprije fizički karakterizirani. Kao i u Tolićevu slikarskom opusu, i u Tolićevoj karikaturi (što dolazi do izražaja i u ovom albumu) postoje oscilacije vidljive u likovnoj kvaliteti karikarura. Tolić, britak opservator, u nekim karikaturama postaje ilustrativan, blijed, međutim s obzirom na broj karikatura to je donekle i razumljivo. Skupne karikature u albumu komuniciraju s gledateljstvom raskošnim rječnikom crte, a sve to na smiješnoj i satiričkoj osnovi u komici crte i oblika, ali i duhovitosti gesta i grimasa. Album Osijek u karikaturi zapravo je prikaz Osijeka krajem tridesetih godina dvadesetog stoljeća u njegovim intimnim sferama u relacijama vremena, prostora i ljudi, čime autor uspješno referira osječki politički, društveni i javni život. Tolićeve karikature imponiraju svojim iskrenim laganim humorom koji dobroćudno ismijava karikirane likove. Album Osijek u karikaturi vrijedan je Tolićev prinos našoj likovnoj umjetnosti karikaturalnog izraza.

Splićani u mletačkim prekomorskim pješačkim postrojbama u 18. stoljeću

Tijekom ranoga novovjekovlja, a ponajprije u vrijeme mletačko-osmanskih ratova u 17. i 18. stoljeću, okosnicu mletačkih prekojadranskih kopnenih snaga činile su postrojbe pod nazivom Fanti oltramarini i Croati a cavallo (Cavalleria Croati), unovačene ponajprije s mletačkih posjeda od mletačkih stečevina u Istri do albanskoga i grčkoga uzmorja. Nastavljajući se na prethodna istraživanja problematike udjela Hrvata u mletačkim prekomorskim postrojbama u ranome novom vijeku, o čemu svjedoče i prethodno objavljeni radovi, u ovome se prilogu središnja tema istraživanja odnosi na udio Splićana u navedenim vojnim postrojbama tijekom 18. stoljeća. Rad je zasnovan na raščlambi gradiva pohranjena u Državnome arhivu u Veneciji (Archivio di Stato di Venezia) (fond: Inquisitori sopra l’amministrazione dei pubblici ruoli) u sklopu kojega su za navedeno razdoblje sačuvani cjeloviti popisi vojnoga ljudstva unutar pukovnija i satnija. Analiziraju se, temeljem sačuvanih podataka, njihovi osobni podatci, kao i fizičke značajke (dob, statura, boja kose). Raščlamba dokumenata pokazuje da su u brojčanome smislu Splićani činili jednu od najbrojnijih hrvatskih regionalnih formacija u mletačkome pješaštvu. Razvidno je, nadalje, kako su vojnim postrojbama u kojima su djelovali splitski pješaci zapovijedali istaknuti onovremeni vojni zapovjednici, zavičajem iz Dalmacije i Boke, a razvidno je i da su postrojbe (satnije, odnosno pukovnije) bile izrazito mobilne i raspoređivane diljem mletačkih kopnenih i prekomorskih stečevina. Na kraju rada zaključuje se kako problematika udjela Hrvata u mletačkim vojnim postrojbama, u ovome slučaju Splićana, zahvaljujući bogatstvu izvora ostavlja još dovoljno prostora za buduća znanstvena istraživanja. U prilogu se donosi zbiran popis dosada istraženih pješaka iz Splita u mletačkim prekomorskim pješačkim postrojbama.

Valeria Provincia in the Cosmography of Anonymous of Ravenna

Anonymous of Ravenna wrote the Cosmography at the beginning of the eighth century, but his creation of the work cannot be determined more precisely. The Cosmography contains descriptions of the entire world in five books, the fourth of which includes a narration of Provincia Valeria Media. In describing the province, Anonymous of Ravenna referred to several authors’ works, including the Tabula Peutingeriana, Marcomir and Jordanes’ works, and other sources of unknown origin. Anonymous noted that Provincia Valeria Media was located between the Pannonia Superior and Pannonia Inferior, covering the area of the ancient provinces of Valeria and Savia. Anonymous listed the toponyms in Provincia Valeria Media’s territory, which he took from an early copy or transcript of the Tabula Peutingeriana. In Cosmography, Carniola was the western neighbour of Provincia Valeria Media, and it was bounded on the south by Liburnia Tarsaticensis. Regarding the name of Carniola, this researcher can assume that it was a later addition to the text of the Cosmography. Scholars disputed whether Provincia Valeria Media existed in the fifth century or whether Anonymous took its name from historical sources. Recent research has suggested that Anonymous borrowed the name Valeria from Jordan and the name Media Provincia from the Tabula Peutingeriana. He merged the two terms into Provincia Valeria Media. The actual historical value of the Cosmography is not the creation of the name Provincia Valeria Media but the early medieval data that Anonymous recorded in his book.

Students’ Perception of Secondary School Teachers’ Assessment with Specific Reference to the Subject of English

Using research investigating the effect of teacher assessment practices in secondary schooling in Croatia on student perceptions of fairness, this paper1 points out participating students’ perception of fairness of assessment, focusing on teacher assessment in three secondary school subjects, but particularly in the subject of English. The research overall included enquiry into the fairness of teacher assessment practices in three secondary school subjects. The implemented research was both of a quantitative and qualitative nature. The research design was intended to be both empirical, measuring students’ perception, and quasi-ethnographic, seeking to interpret these perceptions through understanding the context. Student questionnaires, involving a total of 330 students, teacher interviews, involving a total of 12 teachers, and analysis of teachers’ assessment documents were used to collect data that were then analysed within case studies. Each case study, totalling six in number, represented a teacher with two classes of students studying one of the chosen three subjects. Classes of secondary school students from two high schools studying the subjects of Biology, Croatian or English as a foreign language formed the sample groups. These students were asked to complete a questionnaire based on Likert response type items founded on the Student Perception of Assessment Questionnaire (SPAQ) and open-ended questions based on a questionnaire developed at the Centre for Schooling and Learning Technologies (CSaLT). The SPAQ items were measured by five scales. The teachers of these students were interviewed and also provided documents that illustrate how they assessed students in these three subjects. The investigation uncovered variations in responses to teachers and subjects and differences in student response between classes of the same teacher which are possibly indicative, among other elements, of the role of teacher personality factors. This investigation revealed that from the three secondary school subjects researched, students’ perception of the secondary school subject of English achieved the most positive rating among the sample of students involved in the research.

Rađanje i nestanak jedne konceptualne integracije ili uspon i pad Kukuriku-koalicije

U ovome radu istražit će se uvjeti nastajanja i rok trajanja, tj. opstojnost jedne konceptualne integracije koja se pojavljivala u hrvatskome političkom diskursu za vrijeme predizborne promidžbe za parlamentarne izbore 2011. godine. Riječ je o blendu Kukuriku-koalicija koji je svojevremeno bio općeprihvaćen među političarima, ali i građanima Republike Hrvatske. Pojavljivao se u svim medijima, upotrebljavali su ga svi političari, jednako oponenti spomenute koalicije i njezini pripadnici. Iako je istodobno bio omiljen i omražen, premda se upotrebljavao izuzetno često, nakon određenog vremena ipak postupno nestaje iz jezične upotrebe. Ilustrirat ćemo stoga u ovome radu rađanje ove konceptualne integracije. Prikazat ćemo kada se ova konceptualna integracija najviše upotrebljavala te ćemo analizom anketnih odgovora i primjera prikupljenih s mrežnih stranica u razdoblju zadnjih godinu dana pokušati objasniti razlog(e) njezina nestanka iz današnjega političkog diskursa.

Sulla percezione del diverso nella fraseologia italiana e croata

Confrontarsi con “l’altro”/“il diverso” è uno dei modi universali della concezione del mondo. L’identificazione della propria comunità e la definizione del proprio io avviene attraverso le contrapposizioni con “l’altro”/“il diverso” partendo spesso da pregiudizi o stereotipi. Nel presente contributo ci proponiamo di indagare i riflessi linguistici della percezione di sé stessi e degli altri nella fraseologia italiana e croata. Tenendo conto delle considerazioni generali sui legami fondamentali tra lingua e cultura, vengono prese in esame le espressioni idiomatiche contenenti etnonimi. Gli esempi italiani si confrontano con gli esempi croati cercando di ricavare l’immagine degli “altri” nella fraseologia, ma anche le particolarità della cultura e mentalità espresse attraverso il modo di indicare lo straniero nelle due lingue. Infine, vengono illustrate le equivalenze e le differenze dellʼaspetto semantico e culturale delle espressioni idiomatiche tra le due lingue.

Burials of the Fallen in Ancient Greece

The paper evaluates works of ancient authors who mention and provide details of the burial of fallen soldiers in ancient Greece, and then it compares them with preserved archaeological finds. Textual analysis shows a long-term tradition of war graves on battlefields. The commanders of the troops provided funeral services in the first place, as the extradition request of bodies was equal to the recognition of defeat. In most cases both sides had enough time to take care of their fallen after the battle, but there were exceptions when the last honors were rather provisional. In addition to burial directly on the battlefield, it seems that, depending on the circumstances, the removal of the remains to the hometown or burial outside the battlefield and outside the home also applies. The tombstones could have various forms, in the case of collective burials, tumuli with stelae bearing the names of the deceased were preferred, in the case of burial of military commanders, tombstones took the form of a monumental statue. Cremation burial is thought to have prevailed over inhumation.

Sottotitolare per capirsi meglio

La sottotitolazione, modalità traduttiva largamente utilizzata in Croazia, costituisce un tipo specifico di traduzione audiovisiva, la cui realizzazione richiede l’uso di tecniche particolari. Data la natura effimera dei sottotitoli (rimangono sullo schermo per la durata massima di sei secondi), finora in Croazia sono state svolte pochissime analisi traduttive e linguistiche di testi sottotitolati, benché si tratti di testi rivolti al vasto pubblico. Il presente contributo prende in esame il tema succitato dal punto di vista dell’italianistica croata, analizzando le modalità traduttive adottate nella sottotitolazione dal croato all’italiano del premiato cortometraggio spalatino Ritki Zrak (Aria rarefatta), girato nel 2016. In primo luogo viene descritta la varietà linguistica utilizzata nel film, classificabile come parlata giovanile della città di Spalato; in questa sezione viene sviluppata un’analisi sia sociolinguistica che dialettologica della varietà in questione. In seguito, vengono presentate le strategie di traduzione utilizzate solitamente nella sottotitolazione. L’analisi sarà svolta seguendo i modelli teorici proposti per l’analisi di questo tipo testuale, in particolare il modello di Gottlieb e quello di Lomheim, entrambi incentrati su una tassonomia di procedimenti il cui fine principale è di mantenere nel testo di arrivo il maggior numero di informazioni semantiche, stilistiche e culturali del testo di partenza. Particolare interesse sarà dedicato al trattamento degli elementi culturospecifici, problematici dal punto di vista traduttivo; nella cultura d’arrivo, infatti, molto spesso sono inesistenti e il traduttore deve trovare la soluzione migliore che resti il più fedele possibile alla cultura di partenza. Infine, sulla base dell’analisi condotta, verranno analizzate le caratteristiche del sottotitolaggio come tecnica di traduzione audiovisiva e si cercherà di fornire osservazioni generali sull’orientamento del metatesto in questo tipo di traduzione.

Francis Bacon (1909-1992)

Francis Bacon painted pictures based mostly on photographs published in encyclopaedias, popular magazines, the tabloid press, posters and packaging. He was interested in reproductions of paintings by great masters. He used photographs by Muybridge. Photographs, treated by Bacon as tools, were later “worked on” by the artist, becoming the canvas for his paintings. The scenes he chose – often drastic, depicting rape and violence – were painted into his canvases, creating a deformed image of the world that “emerged” from the horrors of both world wars. He painted portraits based on his photographs of friends. These were usually people with whom the artist was emotionally connected. He painted self-portraits base on a series of photographs taken in automatic photography, from which he selected several to form the basis of his paintings. Real things and persons should exist in the fictional space assigned to them. By destroying literalism in painting, Bacon wanted to find the similarity desired in painting as its principal, so to rediscover realism. When painting a portrait, he tried to capture the appearance of the figure. After Francis Bacon’s death, his London studio (7, Reece Mews), restored by conservators, was “repeated” in the space of the Hugh Lane Gallery in Dublin. It contains about 7,500 objects, among them numerous photographs which had been torn up by the artist, photographs of his lovers and friends, black and white reproductions. The Bacon ‘archive’ collected in Dublin is now a silent hint of the creative process of the artist, who despite numerous studies devoted to him and recorded conversations, still remains one of the most inscrutable artists of the 20th century.