Banchoff, T. i Casanova, J. (red.). (2016), The Jesuits and glo‑ balization: historical legacies and contemporary challenges. Georgetown University Press (Washington, D.C., ss. 299)

Recenzowana książka to owoc rocznych badań grupy znakomitych uczonych, skupionych przez redaktorów Thomasa Banchoffa i José Casanovę. Projekt był realizowany przez Berkley Center of Religion, Peace and World Affairs na Georgetown University w Waszyngtonie. Główne pytania postawione przed zespołem brzmiały: co doświadczenie globalizacji mówi nam o Towarzystwie Jezusowym (jezuitach)? A co doświadczenie jezuitów mówi nam o globalizacji? Jak zapisano w tytule, tekst podzielony jest na dwie zasadnicze części: dziedzictwo historyczne i wyzwania współczesne. Kwestie te nadają treść ogólnemu schematowi pojęciowemu publikacji, historycznie podzielonego na trzy wielkie „fale globalizacji”.

Editorial: Current Challenges of Ignatian Pedagogy

The Jubilee Ignatian Year began on 20 May 2021 and it will last until 31 July 2022. In the jubilee year of the Society of Jesus (Jesuits) celebrates the 500th anniversary of the conversion of St. Ignatius Loyola and the 400th anniversary of his canonization. The starting date of the jubilee is related to the anniversary of the event that took place in Pamplona on 20 May 1521, when a cannonball injured Ignatius during a battle. It altered the course of his life, marking the beginning of his conversion, and leading to the founding of the Society of Jesus. The date of the end of the jubilee coincides with the liturgical commemoration of St. Ignatius of Loyola, that commemorates the day of his death. The conversion of Ignatius was associated primarily with a change in his lifestyle. Once a vain nobleman focused on world success, he has turned into an ascetic and inner-motivated man. Under the influence of these experiences, Ignatius and his Companions founded an order and initiated the creation of a “new” spirituality.

Edytorial: Aktualne wyzwania pedagogii ignacjańskiej

20 maja 2021 r. rozpoczął się Jubileuszowy Rok Ignacjański, który potrwa do 31 lipca 2022 r. W roku jubileuszowym jezuici świętują 500. rocznicę nawrócenia św. Ignacego Loyoli, a także 400-lecia jego kanonizacji. Data rozpoczęcia jubileuszu jest związana z rocznicą wydarzenia, które miało miejsce w Pampelunie 20 maja 1521 r., kiedy to w czasie bitwy kula armatnia zraniła Ignacego. Zmieniło to bieg jego życia, było początkiem nawrócenie i doprowadziło do powstania Towarzystwa Jezusowego. Data zakończenia jubileuszu zbiega się natomiast z liturgicznym wspomnieniem św. Ignacego Loyoli, które przypada na pamiątkę dnia jego śmierci. Nawrócenie Ignacego było związane przede wszystkim ze zmianą jego stylu życia. Z próżnego szlachcica skupionego na światowym sukcesie stał się człowiekiem ascetycznym i skoncentrowanym na wewnętrznych poruszeniach. Pod wpływem tych doświadczeń Ignacy wraz z towarzyszami zakłada zakon, a także inicjuje powstanie „nowej” duchowości.

Tradycja a nowoczesność. Uniwersytet jezuicki a współczesne wyzwania globalizacji

CEL NAUKOWY: Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie najważniejszych elementów koncepcji uniwersytetu jezuickiego w świetle teorii procesów globalizacji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: czy jest możliwe skuteczne połącznie tradycyjnych zasad, na jakich opierał się jezuicki model kształcenia uniwersyteckiego ze współczesnymi potrzebami globalnego rynku „usług” edukacyjnych. W artykule zastosowano metodę analityczno-syntetyczną literatury przedmiotu. PROCES WYWODU:Artykuł jest skonstruowany w następujący sposób. Na wstępie zarysowano ramy teoretyczne, w jakich analizowane są procesy globalizacji w świetle nauk społecznych. Następnie ukazano najważniejsze cechy koncepcji jezuickiego uniwersytetu, co wreszcie pozwoliło na określenie najważniejszych wyzwań stających przed szkolnictwem wyższym, a w szczególności uniwersytetami jezuickimi. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przedstawionych rozważań wynika, że możliwe jest skuteczne połącznie tradycji jezuickiego modelu kształcenia ze współczesnymi potrzebami rynku edukacyjnego. Co więcej, wydaje się, że jezuicki model uniwersytetu stanowi adekwatną odpowiedź na zmiany spowodowane procesami globalizacji. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski, jakie wynikają z przedstawionych analiz, wskazują przede wszystkim na komplementarność tradycyjnych założeń dotyczących koncepcji uniwersytetu i nowoczesnych modeli edukacyjnych. Tożsamość jezuickiego uniwersytetu wynika w dużym stopniu z przyjęcia całościowej wizji osoby i integralnego modelu formacji. To połącznie tradycji z nowoczesnością wydaje się trafną receptą na rozwój uniwersytetów jezuickich.

Towarzyszenie w dobie pandemii COVID‑19 a aktywność społeczna i edukacyjna emerytowanych funkcjonariuszy Służby Więziennej

CEL NAUKOWY: Praca poddaje refleksji proces towarzyszenia w czasach pandemii COVID-19 w Polsce w kontekście aktywności społecznej i edukacyjnej emerytowanych więzienników. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Wiodącym problemem badawczym jest pytanie o to, jakie znaczenie dla emerytowanych funkcjonariuszy SW ma towarzyszenie i bycie we wspólnocie w czasach pandemii COVID-19, jakie strategie radzenia sobie w sytuacji trudnej, pozwalające im na podejmowanie aktywności społecznej i edukacyjnej, zostały wybrane przez emerytowanych więzienników. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z pięciu części. Pierwsza zawiera wstęp do zasadniczych rozważań, a także szczegółowy opis metodologicznych podstaw badań. W części drugiej podjęta została próba opisu kategorii towarzyszenia z perspektywy pedagogicznej oraz z perspektywy aktywności podejmowanych przez emerytowanych funkcjonariuszy SW, omówione zostały charakterystyczne dla obu perspektyw cechy i wymiary działań. W części trzeciej przeanalizowane zostało zjawisko pandemii COVID-19 traktowane z jednej strony jako sytuacja trudna, z drugiej strony jak specyficzny czas towarzyszenia; omówione zostały negatywne i pozytywne skutki pandemii w kontekście codziennego funkcjonowania KZEIRSW. W części czwartej opisane zostały strategie i rozwiązania podjęte przez więzienników umożliwiające przeciwdziałanie negatywnym, psychologicznym skutkom pandemii. Ostatni fragment publikacji stanowi podsumowanie zawierające wnioski naukowe. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonych analiz wynika, że czas pandemii COVID-19 jest przez emerytowanych więzienników traktowany w kategorii sytuacji trudnej, jak również specyficznego czasu towarzyszenia. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Badania oparte na doświadczeniach ostatnich niespełna dwóch lat pokazują zasadność doboru zdalnej formy edukacji i komunikacji, która daje uczestnikom możliwość bycia razem i działania pomimo obecnej sytuacji trudnej związanej z pandemią. Udział w innowacyjnym projekcie edukacyjnym „Akademia RetroC@fe” był dla wielu emerytów KZEIRSW prawdziwym wyzwaniem, budził początkowo obawy i lęk. .

Pomiędzy Realnym podmiotu a rzeczywistością neuronauk. Historia pewnego złudzenia w tle pedagogiki ignacjańskiej

CEL NAUKOWY: Celem prowadzonych analiz badawczych jest podjęcie dyskusji wokół znaczenia procesów kognitywnych oraz teorii neuronaukowych w aspekcie pedagogiki ignacjańskiej i jej założeń dotyczących źródeł poznania człowieka w jego egzystencji. PROBLEM i METODY BADAWCZE: Zasadniczy problem badawczy wyznacza pytanie o „żywioł myślenia” jako kluczowe zadanie dla prezentacji podmiotu i pedagogiki rozumianej jako forma zaangażowania na rzecz Innego. W prowadzonych przez ze mnie rozważaniach posługuję się topologiczną, a zarazem triangulacyjną perspektywą myślenia o podmiotowości, którą wyznacza dyskurs psychoanalizy Jacques’a Lacana. W tym znaczeniu przyjmuję, że triangulacja wyznacza logikę przyczynowości dyskursów pedagogicznych. PROCES WYWODU: Przedstawiona zostanie perspektywa badań osadzonych w paradygmacie krytycznym ukazująca triadę dyskursu osadzoną w kontekście gier językowych, neuronauk oraz pedagogii ignacjańskiej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza pola badawczego oraz pola poznawczego wskazuje na konieczność zachowania równowagi między poszczególnymi dyskursami, by nie doprowadzić do uprzedmiotowienia dyskursu o podmiocie. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Istnieje potrzeba dynamizowania działań podmiotu dla utrzymania równowagi między poszczególnymi ogniwami jego egzystencji.

Ignatian Pedagogy and Its Religious Inspirations

Research Objective: The aim of this article is to shed light on the religious inspirations that underpin Ignatian Pedagogy. The research problem and methods:The research problems involve questions concerning the most important ideas of Ignatian spirituality, which are based on the existential experience of St. Ignatius Loyola, and which are a source of inspiration for Ignatian Pedagogy. Based on the literature, the fundamental ideas of Ignatian Spirituality and their influence on the emergence and development of Ignatian Pedagogy were analysed. The process of argumentation:Starting from the historical stages of the formation of the key elements of Jesuit spirituality, the key moments of the spiritual experience of St Ignatius of Loyola are shown. The interpretation of the tenets of the Ignatian tradition and its spirituality made it possible to identify the vital ideas that constitute the sources of Ignatian Pedagogy. Research results:The analysis leads to the conclusion that the modern concept of education should be built on the proper concept of the human being. One of the proposals is the concept of a person that we find in Ignatian Pedagogy. It is inspired by Ignatian Spirituality and describes humanity in the perspective of God’s creative act and His love. In this context, the issues of individuality and freedom of each person are especially important. Conclusions, innovations and recommendations: Human existence in the changing and globalised world means a constant need to respond to change. Therefore, education should be understood as the familiarisation of students with change, which is a necessary condition for their development and thus for the progress of society. The Ignatian Pedagogy is effective in this regard, as it assumes an all-round development of a person and involves another person, an educator/mentor, who acts as a kind of witness to the ongoing history of life.

Humanities Studies and Jesuit Principles of Education

RESEARCH OBJECTIVE:The objective of the study is to identify key features of the concept of analysing humanitarianism and, eventually, humanity as an important sociogenic factor and its meaning for contemporary education. RESEARCH PROBLEM AND METHODS: This work focuses on recognizing the conceptual core in the humanist tradition through the analysis of the ancient and Renaissance idea of the study of humanitarianism that dominated in the educational paradigm in the period of the Renaissance humanism and in the development of Jesuit education. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The study indicates interpretative inconsistency in the concept of modern humanism. Trying to explain what is unclear in the humanistic discourse, the author will, first of all, focus on the origin of the Renaissance humanism with its outdated concept of the study of humanitarianism, and then he will present the analysis of the concept of the original, ancient understanding of the study of humanitarianism in the inspiring text of the Renaissance humanistic movement Pro Archia Poeta Oration by Cicero. Finally, the author presents the connection between the analysis of humanitarianism and the Renaissance educational system of Societas Jesu, as well as the perspectives of this tradition and its influence on the present time. RESEARCH RESULTS: In the research, the author identified the ancient and Renaissance concept of studying humanitatis as a key sociogenic factor necessary for the morphogenesis of cultural identity. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Humanistic studies, as a lifelong process of cultivating cura personalis according to Jesuit principles, are an important condition for upgrading humanity which is characterized by the fulfillment of the moral dimension of an individual integrated with social and cultural processes of the society. The study indicates the meaning of the epideictic approach to analysing humanitarianism in its function of articulating the cultural identity of the polis.

Jesuit Upbringing as Prevention Against Fundamentalism, Bigotry and Pharisaism

RESEARCH OBJECTIVE: The objective of the work is presenting the pseudoreligion F hypothesis created by a Czech theologian, sociologist and philosopher Tomáš Halík. The second part of the text presents the challenges of Jesuit upbringing which can be understood as a possible strategy and prevention against the pseudoreligion F. RESEARCH PROBLEM AND METHODS:Pseudoreligion F is a hypothesis through which Tomáš Halík interprets similarities among several pathological phenomena of the contemporary social culture as well as Christian religiosity. The key solution is the critical education and dialogue. It is the system of Jesuit education that can be understood as a tested preventive strategy. Critical analysis of the beginnings of Jesuit education shows that this is still a valid method of teaching and upbringing. THE PROCESS OF ARGUMENTATION:In the first part of the work, the pseudoreligion F hypothesis was presented, as well as some related theses. The objective of the first part is describing the sociological and philosophical criticism of contemporary religious pathologies. In the second part of the text, we will focus on the key tasks and challenges of Jesuit pedagogy. RESEARCH RESULTS:Contemporary religious pathologies threaten Christianity as they distort the ideals of the Gospel to achieve short-term goals. In the context of Christianity, such pathologies also include clericalism and, more broadly, pharisaism. Critical thinking about these issues encourages us to search for strategies that can help “extinguish the fire.” One of such strategies is integral humanist education which is also represented by Jesuit education. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Despite the ambiguity of this term, critical thinking is considered to be the key tool for preventing fanaticism, fundamentalism, extremism, etc. The research is to show that critical education mainly refers to the complexity and integral anthropological line. Education and Jesuit education has a rich tradition based on the Ignatian and Jesuit spirituality.

Neuroróżnorodnodność studentów w uczelni wyższej w dyskursie kompensacyjno‑terapeutycznym i dyskursie otwierania potencjału. Część I

CEL NAUKOWY: Celem moich badań jest próba nadania znaczeń istotnych dla przygotowania się nauczyciela akademickiego do procesu dydaktycznego sprzyjającego otwieraniu potencjalnych możliwości studentów z autyzmem oraz zespołem Aspergera. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemami badawczymi były pytania: Jak przygotować się do procesu dydaktycznego, aby stworzyć studentom w spektrum autyzmu i z zespołem Aspergera możliwości rozwinięcia własnego potencjału? Czy studenci neuroróżnorodni potrzebują specjalnego wsparcia kompensacyjno-terapeutycznego ze strony nauczyciela akademickiego? Hermeneutyczne rozważania osadzone zostały w logice paradygmatu konstruktywistycznego odnoszącego się do dydaktycznych i społecznych wymiarów tworzenia rzeczywistości edukacyjnej. Materiał badawczy stanowią opublikowane teksty źródłowe z przeprowadzonych eksploracji, dotyczące różnych wymiarów obecności w uczelni wyższej studentów ze spektrum autyzmu i z zespołem Aspergera. PROCES WYWODU: Artykuł otwiera zdefiniowanie kategorii dotyczących autyzmu oraz opisanie dynamiki wzrostu liczby studiujących z tą diagnozą. Następnie opisano w świetle zgromadzonych badań dyskurs kompensacyjno-terapeutyczny i jego znaczenie dla przekonań nauczycielskich. Ostatnia część jest nadawaniem znaczeń procesowi dydaktycznemu, którego sensem jest otwieranie potencjału studentów. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przygotowanie do procesu dydaktycznego nauczyciela akademickiego obejmuje konieczność poznania fenomenu autyzmu, co ma znaczenie dla wytworzenia przekonań o możliwościach i potrzebach studentów z tą diagnozą. Studenci neuroróżnorodni w normie intelektualnej i powyżej nie potrzebują od nauczyciela akademickiego wsparcia kompensacyjno-terapeutycznego. Wsparcie tego typu otrzymuje student i nauczyciel od uczelnianych specjalistów do spraw osób niepełnosprawnych. Specyfika poznawcza neuroróżnorodnych studentów predysponuje ich do kształcenia akademickiego, choć mogą się pojawić pewne zaburzenia sytuacyjne lub chorobowe. Studiowanie może być dla nich szansą na wzmocnienie poczucia wartości i przygotowania się do życia dorosłego. Wysoka świadomość siebie, sposobów uczenia się oraz własnych potrzeb czyni ich partnerem w procesie dydaktycznym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W Polsce jest niewiele badań dotyczących studentów neuronietypowych. Dominuje medyczne podejście do autyzmu, natomiast brakuje pedagogicznych opracowań wzmacniających nauczycieli akademickich.