Would you fancy a premium five o’clock after the funeral? Application of Terror Management Theory in daily shopping decisions

The present study has investigated how fear-of-death activation affected consumer food product choices. Undergraduate students (N = 130; Mage = 22.7; Meage = 21) differing on the conscious fear of death level participated in this study. The participants were divided into two experimental and one control groups. In first experimental group fear of death was induced by asking the participants to read an euthanasia story, in second experimental group by asking them to picture their own death. All experimental groups filled a fear of death personality measure prior to the experiment. Afterwards, participants had to indicate their usual shopping preferences, by choosing between several standard and premium-looking food items which were selected in the pilot study. Results show a decreased number of premium product choices in the death activation groups. Conscious level of fear had no impact on those choices. Results are discussed under the terror management theory framework.

Techniki pracy z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym w terapii poznawczo-behawioralnej

Artykuł przedstawia problem zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego (OCD) w kontekście terapii poznawczo-behawioralnej (TPB). Zaburzenie to polega na występowaniu nawracających, uporczywych myśli i wykonywanych w reakcji na nie czynnościach (fizycznych lub mentalnych) minimalizujących niepokój związany z tymi myślami. W pierwszej części artykułu zaprezentowane są kryteria diagnostyczne zaburzenia według klasyfikacji DSM 5. Druga część wprowadza w model terapii poznawczo-behawioralnej. Kolejna zaś ujmuje zaburzenie i jego rozwój w modelach poznawczo-behawioralnych. Po odniesieniu się do skuteczności leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego w opisywanym nurcie, przedstawione są specyficzne techniki terapeutyczne i model postępowania klinicznego. Artykuł sygnalizacyjnie ujmuje zagadnienie farmakoterapii, nie rozwijając go jednak. Skupia się na technikach TPB opartych na ekspozycji na bodźce awersyjne i powstrzymywaniu reakcji (E/PR), stopniowej desensytyzacji, eksperymentach behawioralnych oraz technikach poznawczych skupionych na zmianie dysfunkcyjnych interpretacji.

Cechy pracy a zadowolenie z pracy

Celem badań własnych była analiza relacji pomiędzy cechami pracy a zadowoleniem z pracy. Punktem wyjścia do analizy powyższego problemu była Koncepcja Właściwości Pracy Hackmana i Oldhama (1980), a także liczne badania weryfikacyjne, wskazujące na potrzebę rozpatrywania cech pracy w trzech grupach, odpowiednio: motywacyjnych, społecznych i kontekstowych. W badaniach wzięło udział 375 osób, w wieku od 19 do 64 lat, reprezentujących zawody zróżnicowane branżowo. Otrzymane wyniki wskazały, iż najsilniejszy związek z zadowoleniem pracowników mają tzw. cechy społeczne. Jednocześnie procent wariancji zadowolenia z pracy wyjaśniany przez cechy pracy okazał się znikomy, co wskazuje na potrzebę dalszej eksploracji czynników związanych z zadowoleniem z pracy, przy uwzględnieniu bardziej zaawansowanych modeli i większego zestawu zmiennych.

Stres a objawy depresji i sposoby radzenia sobie u kobiet z niepłodnością i kobiet w ciąży wysokiego ryzyka

Zdiagnozowanie niepłodności stanowi jedno z najsilniej stresujących wydarzeń życiowych, a doświadczanie niepowodzeń w prokreacji nasila stres i zwiększa ryzyko wystąpienia depresji. Z kolei w okresie okołoporodowym kilkakrotnie może wzrosnąć ryzyko wystąpienia problemów psychicznych, w szczególności gdy ciąża jest zagrożona. Sposoby radzenia sobie kobiet w sytuacji zdiagnozowania niepłodności lub ciąży zagrożonej mogą sprzyjać łagodzeniu lub nasila­niu się u nich napięcia psychicznego. Celem badań było określenie nasilenia przeżywanego stresu, depresji oraz wskazanie sposobów radzenia sobie ze stresem przez kobiety z problemem niepłodności oraz kobiety w ciąży wysokiego ryzyka. Sprawdzono ponadto, czy badane kobiety różnią się w zakresie uwzględnionych w badaniu zmiennych. Badaniami objęto łącznie 220 kobiet. Grupę pierwszą stanowiły kobiety leczące się z powodu niepłodności (N = 61), drugą – aktualnie niepodejmujące leczenia niepłodności z zastosowaniem metod wspomaganego rozrodu i nieplanujące leczenia w najbliższych miesiącach (N = 33), trzecią – kobiety w ciąży wysokiego ryzyka (n = 67), czwartą grupę – kontrolną – stanowiły kobiety w ciąży prawidłowej, bez wcześniejszych problemów z płodnością (N = 59). W badaniach wykorzystano Skalę Odczuwanego Stresu (SOS), Inwentarz Depresji Becka (BDI) i Wielowymiarowy Inwentarz Radzenia Sobie (COPE) oraz ankietę socjodemograficzną. Badane grupy kobiet różniły się tak pod względem odczuwanego stresu, jak i objawów depresji, a także w zakresie wybieranych sposobów radzenia sobie. Najwyższy poziom stresu był obecny u kobiet leczących się z powodu niepłodności, natomiast objawy depresji stwierdzano u kobiet w ciąży wysokiego ryzyka. Kobiety leczące się z powodu niepłodności, spośród sposobów radzenia sobie ze stresem najczęściej wybierały aktywne radzenie sobie, zaprzeczanie i odwracanie uwagi. Podobne wyniki uzyskano dla grupy kobiet z problemem niepłodności niepodejmujących leczenia. Kobiety w ciąży zagrożonej najczęściej poszukiwały wsparcia emocjonalnego, zwracały się ku religii lub koncentrowały na emocjach i ich rozładowaniu lub zaprzestaniu działań. Wyniki badań wskazują na silniej przeżywany stres przez kobiety niepłodne, natomiast wyższe nasilenie depresji u kobiet w ciąży zagrożonej. Różne są też sposoby radzenia sobie ze stresem w badanych grupach. Poszerzenie wiedzy w tym względzie powinno przyczynić się do opracowania stosownych do potrzeb metod pomocy psychologicznej kobietom oczekującym poczęcia i narodzin dziecka, a doświadczającym w tym względzie trudności.

Family values of Vietnamese living in Vietnam and Poland

This article focuses on the results of the study on family values of Vietnamese living in Vietnam and Poland. The participants were 196 Vietnamese (100 people in Vietnam, 96 people in Poland) and 15 people who got married with Poles. The methods used included questionnaire and intensive interview. The study used traditional family values of Vietnamese as the background for data analyses and comparison of two groups. The study results showed that Vietnamese participants continued to confirm basic traditional family values such as filial piety, respect for parents, especially in parents – offspring relations; faithfulness, benevolence and righteousness in husband – wife relations. Besides, some differences were revealed such as participants living in Poland having more freedom than other group in relationships with offspring, and are more flexibility in opinions and behavior about sex issues. These findings confirm that living and working overseas bring some changes to the system of accepted family values.

Charakterystyka i ocena właściwości psychometrycznych polskiej adaptacji Skali Poczucia Kompetencji Rodzicielskich (Parenting Sense of Competence Scale – PSOC-PL) w wersji dla matek

Celem opracowania jest ocena właściwości psychometrycznych polskiej wersji Skali Poczucia Kompetencji Rodzicielskich (Parenting Sense of Competence Scale – PSOC-PL) Johnson i Masha do pomiaru kompetencji rodzicielskich u matek dzieci do 2. roku życia. Parenting Sense of Competence Scale jest narzędziem samoopisu. Zawiera 17 twierdzeń składających się na wynik ogólny oraz dwa wymiary: Satysfakcja i Skuteczność. Służy do oceny kompetencji rodzicielskich. W badaniach adaptacyjnych wzięło udział 251 kobiet mających dzieci w wieku do 24. miesiąca życia. Średni wiek badanych to 29,35 lat (SD = 4,57). Dodatkowo do oceny trafności polskiej wersji adaptowanego narzędzia wykorzystano Kwestionariusz Poczucia Stresu i Edynburską Skalę Depresji Poporodowej. PSOC-PL jest rzetelnym i trafnym narzędziem. Jego struktura czynnikowa jest podobna do wersji oryginalnej – w efekcie przeprowadzonej analizy uzyskano narzędzie, które składa się z 15 itemów. Tak jak w wersji oryginalnej, wyodrębnione zostały dwa wymiary: Satysfakcja i Skuteczność. Wyniki przy użyciu PSOC-PL uzyskane w prezentowanych badaniach pozostawały w istotnych statystycznie korelacjach z poziomem stresu i nasileniem objawów depresyjnych. Rezultaty rzetelności PSOC-PL nie odbiegają od wyników uzyskanych w badaniach oryginalnych, jak i w badaniach ewaluacyjnych prowadzonych w różnych częściach świata. Polska wersja narzędzia spełnia podstawowe kryteria psychometryczne i może być stosowana do oceny kompetencji u matek małych dzieci.

Ruminacje a potraumatyczny wzrost u ratowników medycznych

Przedstawiciele służb ratowniczych narażeni są na doświadczanie zdarzeń o charakterze traumatycznym w związku z wykonywaną pracą. Celem badań było ustalenie roli ruminacji w występowaniu pozytywnych zmian potraumatycznych. Badaniami objęto 120 ratowników medycznych, spośród których 85 (55 mężczyzn i 30 kobiet) potwierdziło wystąpienie w ostatnich 5 latach przynajmniej jednego zdarzenia traumatycznego w związku z wykonywaną pracą. Wiek badanych mieścił się w granicach 25–61 lat (M = 38,07, SD = 9,61). W badaniach wykorzystano polskie wersje standaryzowanych narzędzi, tj. Inwentarz Potraumatycznego Rozwoju oraz Inwentarz Ruminacji o Negatywnym Zdarzeniu. Badani ratownicy medyczni ujawnili niski poziom potraumatycznego wzrostu oraz niskie nasilenie ruminacji, tak natrętnych, jak i refleksyjnych. Spośród dwóch analizowanych rodzajów ruminacji jedynie refleksyjne okazały się predyktorami potraumatycznego wzrostu i wszystkich jego czynników. Ruminacje refleksyjne pełnią istotną – choć słabą – rolę w występowaniu pozytywnych następstw doświadczonej traumy.

Polki wobec płodności i posiadania dzieci – doniesienie wstępne

W krajach wysokorozwiniętych wiek zajścia w ciążę i urodzenia pierwszego dziecka stale się wydłuża. Tendencja ta obecna jest również w Polsce. Kobiety odkładają decyzję o zostaniu matkami, część z nich w ogóle nie decyduje się na dziecko. Pojawia się pytanie o przyczyny odkładania decyzji lub rezygnacji z macierzyństwa. W badaniach wzięło udział 247 kobiet w wieku 20–46 lat (M = 29,67; SD = 4,54). Uczestniczki wypełniły polskojęzyczną wersję Skali do Badania Postaw Wobec Płodności i Posiadania Dzieci, która pozwala na ocenę postaw w zakresie trzech wymiarów: Płodność – istotna w przyszłości, Płodność – przeszkoda w chwili obecnej oraz Płodność – tożsamość kobiety. Wyższe średnie wyniki w wymiarze Płodność – przeszkoda w chwili obecnej uzyskiwały przede wszystkim młodsze, wolne lub pozostające w nieformalnym stałym związku, łączące pracę i studia kobiety. Płodność – istotna w przyszłości była ważna m.in. dla uczestniczek pozostających w związkach małżeńskich. Płodność – tożsamość kobiety okazała się ważna dla kobiet mieszkających na wsi i pozostających w związku małżeńskim. Sytuacja finansowa, podobnie jak wykształcenie nie okazały się czynnikami, które w istotny statystycznie sposób różnicowałyby badane kobiety w zakresie postaw wobec płodności i posiadania dzieci.

Relacja praca–rodzina, komunikacja małżeńska i zdrowie pracowników zatrudnionych w systemie rotującym wstecz

Wśród pracowników zmianowych (N = 42) dużej polskiej firmy produkcyjnej przeprowadzono badania w zakresie powiązań pomiędzy relacją praca–rodzina, komunikacją małżeńską i zdrowiem psychicznym. Wykorzystano Skalę Wzajemnego Wpływu Pracy i Rodziny, Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej i Partnerskiej oraz GHQ-28. Uzyskane rezultaty wskazują, że: (1) dolegliwości związane ze zdrowiem psychicznym pracowników zmianowych (objawy somatyczne, lęk i bezsenność, dysfunkcja społeczna/zaburzenia funkcjonowania, ostra depresja i ogólny stan zdrowia) mogą być w umiarkowanym stopniu powiązane z konfliktem praca–rodzina; (2) facylitacja rodzina–praca koreluje umiarkowanie z konstruktywnymi stylami komunikacji małżeńskiej (wsparcie i zaangażowanie), natomiast konflikt praca–rodzina koreluje umiarkowanie z destruktywnym stylem komunikacji w diadzie: deprecjacją. Relacja praca–rodzina wiąże się zatem w umiarkowanym stopniu z komunikacją małżeńską i zdrowiem pracowników zmianowych.

Skuteczność programu Learning Breakthrough w terapii dysleksji rozwojowej

Dysleksja rozwojowa to zaburzenie związane z trudnościami w czytaniu i pisaniu. W literaturze przedmiotu istnieje wiele hipotez mających na celu wyjaśnienie jego przyczyn. Jedną z nich jest teoria deficytu móżdżkowego. Zakłada ona, że głównym czynnikiem utrudniającym proces nauki czytania i pisania są dysfunkcje w budowie oraz funkcjonowaniu móżdżku, czego konsekwencją są deficyty procesu automatyzacji. Od kilku lat prowadzi się badania zmierzające do stworzenia narzędzi terapeutycznych pomocnych w niwelowaniu trudności obserwowanych u osób dyslektycznych. W chwili obecnej brakuje jednak przekonujących dowodów na temat ich skuteczności. Celem przeprowadzonego badania była ocena efektywności programu terapeutycznego Learning Breakthrough. W tym celu posłużono się czterema testami czytania, które wykonywane były dwukrotnie – przed i po 4-miesięcznym treningu. Oczekiwano poprawy wykonania testów czytania tylko u uczestników z grupy eksperymentalnej. Jednakże analiza statystyczna nie ujawniła żadnych istotnych różnic między wynikami otrzymanymi w preteście i postteście, tak pomiędzy grupą eksperymentalną, jak też i kontrolną. Uzyskane rezultaty sugerują, że interwencja terapeutyczna nie poprawiła poziomu czytania u osób dyslektycznych.